Odmierzymy, ile siły jest w nas
Wyznaczymy sobie miejsce i czas
A gdy zmienią się reguły tej gry
Może w końcu odkryjemy, jak żyć.
Wyznaczymy sobie miejsce i czas
A gdy zmienią się reguły tej gry
Może w końcu odkryjemy, jak żyć.
(Turbo - Dorosłe dzieci)
Interesuję się muzyką, a szczególnie muzyką
rockową, dlatego postanowiłam napisać post o początkach tego typu muzyki w
Polsce, a szczególnie o jej rozwoju na przełomie lat 70. i 80.
Najpierw
był rock and roll.
W czasach socrealizmu (lata 50.) panował zakaz wykonywania muzyki zachodniej (w
tym jazzowej i rockandrollowej). Jednak młode pokolenie chciało pokazać
ludziom, że można grać inaczej. Był to pewnego rodzaju bunt przeciwko temu, co
działo się w kraju. Muzycy mieli wspólny cel, aby propagować nowe trendy w
muzyce. Za umowny początek historii polskiego rocka przyjmuje się rok 1959,
kiedy to w Gdańsku z inicjatywy
Franciszka Walickiego powstał zespół rockandrollowy Rhythm and Blues. Ponieważ, zdaniem władz, koncertom towarzyszyły
ekscesy na widowni, zespół został rozwiązany. Jego członkowie, z ojcem
polskiego rocka Franciszkiem Walickim na czele, założyli w 1960 roku nową grupę
bigbitową Czerwono-Czarni. W 1962
roku Franciszek Walicki i Jerzy Kossela stworzyli hasło: polska młodzież śpiewa polskie piosenki i założyli na Wybrzeżu
zespół Niebiesko-Czarni (soliści,
m.in.: Ada Rusowicz, Wojciech Korda, Piotr Janczerski, Czesław Niemen). Powstanie Niebiesko-Czarnych stanowiło
istotny przełom w polskiej piosence
rockowej i rockopochodnej: wszystkie teksty były śpiewane w języku polskim, a
piosenki pisali polscy autorzy i kompozytorzy. Rok 1965 zapoczątkował powstanie
zespołów takich jak: Czerwone Gitary
oraz Skaldowie, których piosenki do
dzisiaj cieszą się popularnością. Za
pierwszą, autentycznie rockową grupę polską, realizującą w swojej muzyce (o
korzeniach bluesowych) ideały rockowej rewolucji obyczajowej z lat 60. , był
zespół Breakout rockbluesmana
Tadeusza Nalepy. Na samym początku lat 70. XX wieku polski big-beat zaczął
przeobrażać się w prawdziwą muzykę rockową. Pomogła w tym niewątpliwie płyta Enigmatic Czesława Niemena. Przebój Dziwny jest ten świat, zaprezentowany
przez Niemena w 1967 roku na Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, wywołał
ogólnonarodową dyskusję nad problemami młodzieży - buntem oraz jej potrzebami i światopoglądem.
Muzyka
Młodej Generacji, czyli przełom 80. Nowe zespoły pod koniec lat 70. wywołały kolejną
falę zainteresowania muzyką rockową. To w tym okresie powstało ich najwięcej.
Bardziej znane to: Republika, Brygada
Kryzys, Tilt, Aya RL, Siekiera, Klaus Mitffoch, Lech
Janerka, Kult, Maanam, Rezerwat, Made in Poland czy Obywatel
G.C. Po ożywieniu zainteresowania młodzieży rockiem, od początku lat
80. zaczął się rozwijać w Polsce nurt punkrockowy i tzw. nowofalowy
(nawiązujący do modnego na Zachodzie New
Wave). Ogólnopolski Przegląd Muzyki
Młodej Generacji, później Festiwal Muzyków
Rockowych w Jarocinie, był największym festiwalem muzyki rockowej w
państwach bloku wschodniego. Andrzej Nowak z zespołu TSA tymi słowami podsumowuje festiwal: Jarocin to była wtedy magiczna nazwa, nadzieja dla muzyka, który chciał
coś zaprezentować nie tylko na jednym koncercie, ale na całe życie.
Pierwszym zwycięzcą festiwalu był Ogród
Wyobraźni, ale to bluesowo-rockowy Dżem,
zdobywca drugiego miejsca, stał się ikoną polskiej muzyki. Do ścisłej czołówki
wszedł również zespół TSA po
piorunującym występie z piórami na ramionach w Jarocinie oraz później na Rockowisku.
Głód rocka w Polsce był tak wielki, ponieważ ta muzyka
kojarzyła się z wolnością, buntem przeciw starszemu pokoleniu, ale przede
wszystkim przeciwko systemowi komunistycznemu. Chcemy być sobą grupy Perfect
– przekręcane było podczas koncertów przez publiczność na: Chcemy bić ZOMO. Gdy 13 grudnia 1981 roku został wprowadzony
stan wojenny w Polsce, muzycy TSA
dostali propozycję zagrania koncertu, jednak pod ścisłym nadzorem ZOMO z
karabinami. Zespół miał zachowywać się zupełnie inaczej, miał stać na baczność
elegancko ubrany. Podczas piosenki Maanamu
Nocny Patrol cała sala w pewnym momencie wkładała lub ściągała okulary. Ten
prosty gest urastał do rozmiaru symbolu. Gdy Maanam
nie chciał wystąpić dla towarzyszy radzieckich w Sali Kongresowej, dziennikarze
radiowi dostali wiadomość, żeby nie transmitować tego zespołu. Z piosenki To tylko tango Marek Niedźwiecki wyciął tylko
charakterystyczne werble i zmontował tak, że szły przez pół minuty. Decydenci
nie wiedzieli, o co chodzi. To dało efekt odwrotny niż zakładały władze, czyli Maanam stał się jeszcze bardziej popularny. Nie było wesoło, nie było radośnie i stąd
myślę były te hymny pokolenia - powiedział dziennikarz Marek Niedźwiecki.
Na antenie radiowej trójki w dość nietypowych okolicznościach pojawiła się
piosenka Perfectu - Autobiografia. Zbigniew Hołdys przyniósł
taśmę z nagraniem mówiąc, że UB za nim chodzi i jeżeli ta piosenka nie pojawi
się dzisiaj na antenie radia, to pewnie nie pojawi się już nigdy. O godzinie 16
zagrano utwór w popołudniowej audycji. O godzinie 19:30 zaczynała się Lista Przebojów Trójki. Piosenka weszła
na miejsce siedemnaste w ciągu trzech godzin. Lady Punk, Odział Zamknięty, Republika
proponowały mocną muzykę intrygujące, metaforyczne teksty, które idealnie oddawały
atmosferę szarej peerelowskiej rzeczywistości oraz potrzebę zmian. Wojciech
Słota, twórca filmu dokumentalnego o muzyce rockowej, powiedział w wywiadzie: Muzyka z lat 1980-81 to coś zupełnie innego
niż ta stworzona już w stanie wojennym. Oczywiście,
nie popadamy w skrajność, nie chcemy udowadniać nikomu, że to rock obalił w
Polsce komunizm, ale przecież wówczas chyba mało która dziedzina kultury tak
bezpośrednio odnosiła się do rzeczywistości i miała przy okazji taką
siłę przekazu. Więc – jeśli mówimy o znaczeniu tej muzyki dla całego pokolenia –
to chyba najistotniejszy jest fakt, że ci wszyscy ludzie nagle poczuli, że ktoś
mówi w ich imieniu, że mówi ich językiem Przynajmniej przez chwilę czuli się
wolni – na koncertach, na festiwalach takich jak Jarocin. Ta muzyka oswajała
ich strach przed władzą, a niektórych popychała do kolejnych działań.
Co mnie zainteresowało w muzyce sprzed prawie 40 lat? Muzykę tę wyróżnia
energia, rytm, wyrazista melodia. Teksty piosenek rockowych są metaforyczne,
mają podwójne dno. To prawdziwa sztuka protestu i buntu, a przecież to są
postawy uniwersalne i szczególne ważne dla młodych ludzi.
Jeżeli interesujesz się muzyką polskiego rocka i
chcesz się dowiedzieć więcej na ten temat, to zachęcam Cię do obejrzenia filmu z
2010 roku Beats of Freedom - Zew Wolności w reżyserii Leszka
Gnoińskiego i Wojciecha Słoty. Przygotowując się do napisania postu, kupiłam
właśnie ten film oraz obejrzałam cykl filmów dokumentalnych przedstawiający dzieje
muzyki rockowej w Polsce - Historia
polskiego rocka. A tym, którzy chcą poczytać, zamieszczam link do świetnej
broszury o polskim rocku: http://www.charlie.pl/pliki/bof_materialy_edukacyjne.pdf
Manalana
Grafika:
zdjęcia
własne
http://www.polskirock.art.pl/popoludnie-z-mlodoscia,czerwono-czarni,3512,plyta.html
http://www.charlie.pl/pliki/bof_materialy_edukacyjne.pdf