Zmartwychwstanie Pańskie
Wesoły nam dzień dziś
nastał,
Którego z nas każdy żądał;
Tego dnia Chrystus zmartwychwstał,
Alleluja, Alleluja!
Wielkanoc, Pascha, Niedziela Wielkanocna, Zmartwychwstanie
Pańskie. Wielkanoc to największe, najstarsze i najuroczyściej
obchodzone święto na pamiątkę zmartwychwstania Chrystusa. Zostało ustanowione w
na początku II wieku. Zgodnie
z postanowieniem soboru w Nicei z 325 roku, termin obchodów Wielkanocy wypada między 22 marca a
25 kwietnia, w pierwszą niedzielę po pierwszej pełni księżyca. Najważniejszym
momentem obchodów Wielkanocy jest rezurekcja – Msza święta z procesją z
Przenajświętszym Sakramentem wyniesionym z grobu Pańskiego. W całej Polsce
Wielkanoc jest wielkim świętem domowym, spędzanym z rodziną. Po nabożeństwie
wszyscy spieszą na śniadanie, nazywane święconym. Przed śniadaniem dzielą
się jajkiem poświęconym w Wielką Sobotę. Jajko jest symbolem wiecznie
odradzającego się życia i symbolem zmartwychwstałego Chrystusa. Honorowe
miejsce na stole zajmuje baranek wielkanocny z czerwoną chorągiewką, ustawiony
na łączce z rzeżuchy lub wschodzącego owsa, symbol zmartwychwstałego Chrystusa
i wciąż odradzającego się życia.
Wielkanoc jest poprzedzona Wielkim Postem, trwającym czterdzieści dni – również
ustanowionym w II wieku. W VII wieku wyznaczono Środę Popielcową na pierwszy dzień liturgii wielkopostnej. Post ma
znaczenie oczyszczające i umartwiające, ma przybliżać wiernym tajemnice
wiary oraz przygotować do godnego przeżywania święta Zmartwychwstania
Pańskiego. W Polsce przez
całe wieki bardzo skrupulatnie stosowano się do wymagań postu. Jedzono postne
potrawy , rezygnowano z palenia tytoniu, zamykano instrumenty muzyczne. Podczas
Wielkiego Postu niedozwolona była muzyka, zabronione śpiewy, zabawy i wesołe
spotkania, a nawet śmiechy i głośne krzyki. W czasie postu życie towarzyskie
było zastąpione wspólną modlitwą, a we dworach – czytaniem pobożnych książek. Cykl obchodów wielkanocnych rozpoczyna Niedziela Palmowa. Kościół świętuje w tym dniu uroczysty wjazd Jezusa do
Jerozolimy. Najważniejszym akcentem w obchodach Niedzieli Palmowej jest
święcenie palm oraz uroczyste procesje z palmami. W tradycji Kościoła
symbolizują one mękę, tryumf i zmartwychwstanie Jezusa, a także nieśmiertelność
duszy ludzkiej. W tradycji ludowej są symbolem sił witalnych, życia, corocznej
odnowy roślin, zapowiedzią ich kwitnienia i owocowania.
Ostatni tydzień Wielkiego Postu rozpoczyna się w
Niedzielę Palmową. Najważniejsze są
ostatnie trzy dni Wielkiego Tygodnia
– Triduum Wielkanocne (Paschalne). W
Wielki Czwartek Kościół wspomina Wieczernik
i ustanowienie
Najświętszego Sakramentu. W tym dniu święci się oleje, milkną dzwony i organy,
a po rannej Mszy świętej wynosi się do ciemnicy Najświętszy Sakrament. Biskupi obmywają nogi starcom – jak Jezus
przed Ostatnią Wieczerzą swym uczniom. To znak chrześcijańskiej pokory,
równości ludzi wobec Boga, miłości bliźniego i braterstwa. Wielki Piątek jest
dniem największej żałoby, zarówno w Kościele, jak i w pobożnych domach. Wiele
osób narzuca sobie bardzo ścisły post. Niegdyś nawet zatrzymywano zegary, zasłaniano lustra,
niedozwolone były śmiechy i głośne rozmowy. W późnych godzinach popołudniowych odsłaniane są Groby
Pańskie i rozpoczyna się adoracja Jezusa w grobie aż do rezurekcji w Wielką
Niedzielę. W Wielką Sobotę święci się ogień, wodę, ciernie i pokarmy. Święcenie
pokarmów w Polsce ma kilkusetletnią tradycję. Zgodnie ze starym polskim
obyczajem, prace i przygotowania powinny się zakończyć w Wielką Sobotę w
południe. Popołudnie i wieczór
wielkosobotni są już wstępem do obchodów
świątecznych. Wieczorne nabożeństwo Wigilii Paschalnej jest połączone z uroczystym wniesieniem paschału,
poświęceniem wody chrzcielnej i odnowieniem obietnic chrztu.
W Wielką Niedzielę odprawiana jest rezurekcja (z
łac. resurrectio – zmartwychwstanie) – w nocy lub o świcie. Jest połączona z
procesją, trzykrotnie okrążającą kościół, z wyniesionym z grobu Pańskiego
Przenajświętszym Sakramentem, błogosławieństwem wiernych, biciem dzwonów i
śpiewaniem triumfalnych pieśni wielkanocnych: Wesoły nam dzień dziś nastał,
Zmartwychwstał Pan oraz hymnu dziękczynnego Te Deum (Ciebie, Boże,
wysławiamy). Rezurekcji zwyczajowo towarzyszy huk wystrzałów i pękających
petard. Jest to salut na cześć Jezusa zmartwychwstałego i pamiątka łoskotu, z
jakim usuwał kamień z grobu.
Kerstin
Grafika:
http://www.mopr.bytom.pl/mopr/images/aktualnosci/2016/23-marca/W2.png
http://www.megapedia.pl/114/wielki-post-obrazy.jpg
https://products.allegrostatic.com/popart-editor/m71221