Przeczytane, przemyślane, skomentowane

 
 Subtelne piękno polnych kwiatów  

Jest mowa kwiatów tajemna i cicha,
Od tęczy wzięta, nawiedzona wonią,
Na wielką ucztę podana z kielicha
I bardzo szczodrą i łaskawą dłonią.

(Wincenty Pol)

Minęły wakacje, kończy się lato… Czas, który kojarzy mi się ze wsią, a więc z polami  oraz pięknymi kwiatami. Jedne znam z nazwy, inne tylko „z widzenia”. Są wśród ich: mak polny, stokrotka pospolita, pachnący groszek, chaber bławatek, fiołek, jaskier polny, bratek polny, rumianek pospolity, koniczyna, kąkol polny, nawłoć pospolita, złocień właściwy, ostróżka, mlecz, powój, barszcz zwyczajny, wyka polna, niezapominajka...I wiele innych, ale  kto by je wszystkie wyliczył? Zawsze lubiłam polne kwiaty i podziwiałam ich subtelne piękno. Ostatnio dodatkowo dość intensywnie myślałam o nich za sprawą zamojskiego przedstawienia Kwiaty polskie na podstawie fragmentów poematu dygresyjnego Juliana Tuwima.  Jan Englert rozpoczął  je słowami: Bukiety wiejskie, jak wiadomo,/ Wiązane były wzwyż i stromo./ W barwach podobne do ołtarza,/ Kształt serca miały lub wachlarza/Albo palety.

Kwiatów polnych jest mnóstwo, ja jednak odniosę się  tylko do kilku z nich. Przeglądam dostępne mi  źródła i widzę w nich interesujące opowieści  o kwiatach – nie tylko o ich pięknie, ale  też  symbolice, magii oraz  leczniczym działaniu. O symbolicznej wymowie kwiatów pisał poeta Adam Asnyk: Posyłam kwiaty – niech powiedzą one to, czego usta nie mówią stęsknione. A co powiedzą? Wyrażą różnorodne treści, gdyż taka jest natura symbolu.

Fiołki. Podobnie jak wszystkie kwiaty, mają one wiele symbolicznych znaczeń: niewinność, wierność, prawdę,  miłość, szczęście, przemijanie, żałobę.Są pięknym i skromnym zwiastunem wiosny, o którym Leopold Staff pisał: Gdyby fiołki (…) zamiast pachnąć grać umiały, byłaby to muzyka Szopena. Maria Pawlikowska – Jasnorzewska   również  wyrażała zachwyt: Skromne fiołki/ Śpiewają wonności sopranem./ W świecie kwiatów/ Fiołek - to słowik.Z kolei Juliusz Słowacki  w liście do matki pisał:  Fiołki – odrobina poezji w pokoju. Kazimierz Wierzyński  natomiast w słowach: Zielono mam w głowie i fiołki w niej kwitną zawarł radość życia.Mitologia grecka przekazuje, że fiołek powstał z oddechu nimfy Io lub z krwi boga wegetacji Attisa i był świętym kwiatem zapowiadającym wiosnę. Fiołki wykorzystuje się do sporządzania eliksirów miłosnych, ale też do wzmacnia witalności i eliminowania  zmęczenia. Podobno też chronią przed zawiścią i przywołują natchnienie. To tylko niektóre przymioty tych  uroczych kwiatów, docenione  też przez  medycynę, przemysł perfumeryjny oraz sztukę kulinarną. Czy ktoś zna anegdotę dotyczącą Napoleona i fiołków? Cesarz ponoć  do tego stopnia lubił te kwiaty, że był nazywany „fiołkowym kapralem”. Przekaz  mówi, że zmarł z ich pęczkiem, zerwanym z grobu Józefiny. Czy – w świetle zamieszczonych informacji  -  można nie lubić fiołków?

Chabry bławatki są nazywane także modrakami, wasilkami, chabrami zbożowymi lub chabrami  polnymi. Mają również wiele innych nazw funkcjonujących w tradycji ludowej. Maria Konopnicka pisała: A wyjdziesz drożyną/ (…) na pole,/ To spotkasz modraki (…)Juliusz Słowacki  z kolei twierdził, że: bławatki (…)  to (…)  kwiaty pamięci…W wierszu Władysława Tarnowskiego czytamy o bławatku: Ty sam wśród tylu kłosów o sieroto mały,/Cudny! — jak gdyby oczy Jej na mnie patrzały!Łacińska i grecka nazwa tego kwiatu nawiązuje do mitologicznych centaurów – dzikich istot będących  w połowie ludźmi i w połowie końmi. Jednym z nich był Chiron, który sokiem z chabrów leczył ranę, zadaną przez Heraklesa zatrutą strzałą.Nazwa kwiatu nawiązuje też do greckiego określenia niebieskiego koloru. Potwierdziły się  lecznicze właściwości bławatków i w czasach nowożytnych, głównie antybakteryjne i przeciwzapalne. Niektórzy wierzą, że chabry  pomagają  w przezwyciężaniu żalu, smutku i  zniechęcenia. Dzięki nim człowiek nabiera również  większego poczucia własnej wartości, silniej odczuwa piękno i cieszy się nawet z błahych rzeczy. Bławatki  podobno też  mogą  wzmacniać w człowieku uczciwość i lojalność. Symboliczne znaczenie chabrów to wierność i dobroć, podobnie jak niebieski kolor. Dlatego miło jest dawać te kwiaty komuś wyjątkowemu lub je od niego otrzymywać. 

Bratki. Ludowe nazwy tych kwiatków to: macoszki, sierotki lub kwiatki Świętej Trójcy. Rosną na polach, łąkach i przy drogach. Są różne legendy mówiące o pochodzeniu nazwy tej rośliny. Jedna z nich wywodzi się ze słowiańskiego podania o siostrze, która w noc świętojańską uwiodła swojego brata i za ten postępek została przez niego zabita. Kwiaty posadzone na jej grobie zostały nazwane bratkami (zdrobnienie od brata). Tak samo jak inne kwiaty, bratki  również mają  swoją symbolikę – oznaczają  wierność, skromność, cichą miłość, braterską więź, rozwój wewnętrzny oraz  zadowolenie ze skromnego życia. Starożytni Grecy wierzyli, że bratki oznaczają długowieczność, płodność, optymizm, a także łączenie przeciwieństw.  Wręczenie bratków oznacza pamięć o obdarowanej osobie i pragnienie przetrwania w jej pamięci. Dlatego Szekspirowska Ofelia daje te kwiaty Laertesowi mówiąc: a to bratki, żebyś o mnie myślał. Te ładne kwiaty  mają też zastosowanie w lecznictwie jako środek oczyszczający i wykrztuśny. Nic więc dziwnego, że lubię poświęcić nieco uwagi  tym skromnym, ale uroczym kwiatkom.

Dzwonki polne. Owszem, przepiękne są dzwonki pielęgnowane w ogródkach, ale i polne mają swój urok. Jacek Chuślewicz tak je opisuje: Rozdzwoniły się polne dzwonki/na skraju lasu i łąki./Rozdzwoniły się nie bez racji,/bo dzwonią na koniec wakacji. Dzwonkom przypisuje się magiczną moc  -  pomagają nawiązać kontakty emocjonalne, zmniejszając nieśmiałość. Są  stosowane w zaklęciach  miłosnych, a także w praktykowaniu magii dostatku – ułatwiają zarabianie  pieniędzy, wpływają na szybszy awans, chronią przed pożarem, kradzieżą, a także pomagają w pomyślnym  załatwianiu  spraw sądowych i urzędowych. To jeszcze nie wszystkie zalety dzwoneczków: dodają energii, poprawiają krążenie  oraz stan skóry, a także uspokajają. Nawet jeśli  sceptycznie odniesiemy się do tych wszystkich rewelacji, to i tak miło jest pomyśleć, że a nuż to prawda. A  dzwoneczki są naprawdę piękne!

Niezapominajki. Maria Konopnicka pisała o nich: Niezapominajki/ to są kwiatki z bajki!/ Rosną nad potoczkiem,/ patrzą rybim oczkiem./Gdy się płynie łódką,/ Śmieją się cichutko/ I szepcą mi skromnie:/„Nie zapomnij o mnie”. Kwiaty mają również inne nazwy: niezabudki oraz mysie uszka (ze względu na kształt listków). Z podań można się dowiedzieć, że te niepozorne rośliny muszą zwracać  na siebie uwagę wołaniem: nie zapomnij o mnie. Musiały się podobno przypomnieć Bogu, ponieważ w trakcie ich stwarzania nie nadał im nazwy. Wprawdzie są skromne i niewielkie, ale to one właśnie są odbiciem niebieskich oczu Matki Bożej. Niezapominajka ma swoje święto – 15 maja, wymyślone przez znawcę pogody i ekologii, Andrzeja Zalewskiego, który uzasadniał: Intencja święta jest jedna: niech niezapominajka zbliża ludzi i uczy Polaków wzajemnej serdeczności. Dzień Niezapominajki to święto ludzi serdecznych(…) Te urocze kwiatki są  symbolem miłości, wierności, pamięci i dobrych życzeń, ostatnio więc modne stało się wysyłanie do znajomych i przyjaciół  kartek  z niezapominajkami. Podarowanie bukietu  niezapominajek jest również oznaką przywiązania i pamięci. Jeśli natomiast zakochani się rozstają na jakiś czas, powinni nosić przy sobie niezapominajkę jako znak wierności i miłości. Ludzie skłonni do magicznego myślenia sądzą, że niezapominajki uwalniają myśli od pesymizmu, łagodzą niepokój oraz stres, a także wzmacniają pamięć  i koncentrację. Niezabudki mają też właściwości lecznicze (w chorobach dróg oddechowych). Jak więc mogę mijać te kwiaty, spacerując po polach? 

Nie wstydzę się fascynacji niepozorną urodą polnych kwiatów. To właśnie ona mnie w nich  urzeka! Skromność i subtelny urok tych uboższych krewnych ogrodowych odmian. Owszem, można przejść obok nich obojętnie, tak jak obok wszystkiego wokół. Wtedy jednak bardzo wiele się traci z piękna przyrody, która jest elementem urody świata oraz  ludzkiego  życia.  Zachęcam jednak  do tego, aby mieć szeroko otwarte oczy i nigdy nie zadowalać się łatwym, krzykliwym pięknem.

Flores

Grafika:

http://s4.sinaimg.cn/mw690/001KhoQuzy6UzpGATRxf3&690

http://swiatnaszkolorowy.blox.pl/resource/fiolkipierwsze2011.JPG

http://img2.garnek.pl/a.garnek.pl/010/618/10618909_800.0.jpg/boskie-chabry-od-lunio.jpg

https://www.swiatkwiatow.pl/userfiles//image/bratek_polny_fiolek3.jpg

https://www.tapeciarnia.pl/tapety/normalne/121677_bukiet_polnych_kwiatow_koszyk_jagody.jpg

http://static.wixstatic.com/media/d6467c_ae0e1e1e3fac45d6980a4877a975cbe3.jpg