Ach,
Mikołaju...!
Święty Mikołaj w niebie siedzi,
I w
chwale boskiej jasno świeci.
(Władysław Bełza)
Mikołajki już za pasem, warto więc
napisać kilka słów na ten temat. Szósty
grudnia jest dniem wspominania Świętego Mikołaja, ponieważ jest to data śmierci
biskupa, który urodził się w Patarze w Licji (na terenie dzisiejszej Turcji)
około 270 roku. Był jedynym dzieckiem
zamożnych rodziców, którzy prosili Boga o potomstwo. Od najmłodszych lat
Mikołaj wyróżniał się pobożnością, był także bardzo wrażliwy na niedolę bliźnich. Duży wpływ miał na niego
stryj, biskup Miry, od którego Mikołaj otrzymał później święcenia kapłańskie
(wyżej na obrazku Święty Mikołaj - biskup Miry). Na pamiątkę tego, że Mikołaj
pomagał ubogim rodzinom, tym dniu w wielu
miejscach na świecie ludzie dają sobie prezenty. W Polsce również jest to
dzień, w którym tradycyjnie obchodzi się mikołajki.
Współczesny wizerunek
Świętego Mikołaja zawdzięczamy Coca
-Coli. Został stworzony w 1930 roku przez amerykańskiego artystę - Freda Mizena
jako postać z reklamy. Następnego roku wizerunek świętego Mikołaja przygotował,
także na zlecenie Coca-Coli - Haddon Sundblom. Od tego momentu zmieniły się
wyobrażenia na temat Mikołaja na całym świecie.
I dlatego obecnie Święty Mikołaj to starszy mężczyzna z białą brodą ubrany w czerwony strój, który - wedle różnych
legend i baśni - w okresie Świąt Bożego Narodzenia rozwozi dzieciom prezenty saniami ciągniętymi przez
zaprzęg reniferów. Najbardziej charakterystyczny element stroju Świętego
Mikołaja - czerwona czapka z białym pomponem-
stała się jednym z komercyjnych symboli świąt
Bożego Narodzenia. Na poniższym
zdjęciu: Święty Mikołaj Haddona Sundbloma w The Saturday Evening Post z 1931 roku.
Nie tylko w Polsce istnieją zwyczaje związane z
dniem 6 grudnia, jednak w każdym kraju wyglądają one trochę inaczej. Postaram
się pokrótce przybliżyć Wam, jak mikołajki obchodzone są w różnych państwach.
Polska. Zwyczaj obdarowywania
prezentami przez Świętego Mikołaja w noc wigilijną przyszedł do Polski z
Niemiec około 1840 roku. Początkowo zabawki wręczali dzieciom tylko zamożni
ludzie. W pozostałych domach maluchy zwykle pod poduszką znajdowały orzechy,
słodkości lub najprawdziwsze rózgi.
Belgia. Dzieci, wspólnie ze
swoimi mamami, przygotowują drobną
przekąskę dla pomocników Świętego Mikołaja, czyli dla reniferów. Do wiklinowych
koszyków wkładają odrobinę siana, marchewkę, kostki cukru, ostrożnie wstawiają
też wodę do picia w małej miseczce. Tak zapakowany koszyk umieszczają przed
drzwiami. W domu, którym tak się ugości zapracowane renifery, Mikołaj zawsze
zostawia prezenty.
Dania. Aby otrzymać prezent, dzieci muszą z mamami
przygotować ryżowy pudding dla zamieszkujących strychy domów małych elfów. Bo
to właśnie one pomagają w Wigilię Mikołajowi. Zanim Mikołaj zostawi dziecku podarek,
maluch...musi zjeść jedną miseczkę ,,ryżowego puddingu", drugą zostawiając
dla elfa.
Francja. Do małych mieszkańców
Francji nie przychodzi Święty Mikołaj, tylko Pere Noel (Ojciec Boże Narodzenie). Maluchy
czekają na niego, czyszcząc w Wigilię swoje buciki. Potem wystawiają je przed
drzwi, kładą na parapecie lub stawiają pod choinką. Bo właśnie do nic Pere Noel
wkłada prezenty. Im buciki są bardziej lśniące, tym piękniejsze prezenty dostaną
dzieci.
Niemcy. Niemieckie dzieci
nazywają Mikołaja świątecznym gościem - Weinachtsmann. Przychodzi do nich dwa
razy w roku: 6 grudnia wkłada upominki do stawionych przy łóżku bucików oraz w
Wigilię.
Norwegia. Norweski odpowiednik Świętego
Mikołaja – skrzat Julenisses znany jest z tego, że lubi płatać dzieciom figle,
łącznie z tym, że...zabiera ich prezenty. Maluchy dobrze wiedzą, że Julenisses
nie zabierze im zabawek, jeśli zostawią mu pod choinką miseczkę z owsianką,
której same wcześniej obowiązkowo spróbowały.
Islandia. Tam maluchy muszą zachowywać się bez zarzutu
aż przez 13 dni przed Wigilią. Mamy tłumaczą im, że to wielkie wyzwanie , bo co
dzień wszystkie dzieci wystawiane są na próbę przez 13 małych Mikołajków uwielbiających
figle. Jeśli dzieci nie dadzą się im „sprowokować", czeka je góra prezentów.
Szwecja. Zanim dzieci dostaną prezent,
muszą najpierw rozwiązać zagadkę, którą do podarku dołączył na świątecznej
kartce sam Święty Mikołaj.
Litwa. Dzieci mają za zadanie
zaśpiewać piosenkę, zatańczyć lub opowiedzieć wierszyk, by zasłużyć na podarek.
W przeciwnym razie nie mogą liczyć na prezenty. Dlatego na kilka dni przed
Wigilią zaczynają się wielkie próby. Dzieci starają się, by swoim występem jak
najbardziej zaskoczyć Mikołaja.
Holandia. Dzieci wierzą, że Święty
Mikołaj obserwuje je z nieba i w olbrzymiej, zaczarowanej księdze spisuje dobre
oraz złe uczynki. Prezentów nigdy nie kładzie pod choinką, ale ukrywa w różnym miejscach domu. Dzieci zwykle szukają
ich przez cały wigilijny wieczór.
Stany
Zjednoczone. Święty
Mikołaj – Santa Claus - wchodzi do domów
przez komin. Dzieci dostają prezenty w pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia.
Wielka
Brytania. Anglicy uwielbiają zaskakiwać swoje dzieci, dlatego poza
dużym prezentem chowają mniejszy w paczce
z ciastkami. Poszukiwania sprawiają dzieciom ogromną frajdę.
Meksyk. Tutejsi rodzice słodkie niespodzianki ukrywają w
nieprzezroczystych dzbanuszkach lub kubkach, przywieszonych do sufitu. Nie w
każdym są czekoladki lub cukierki. W niektórych znajdują się: woda, piasek lub
mąka. Dzieci strącają dzbanuszki kijkami. W zależności od tego, co trafią, może
je spotkać chłodny prysznic lub deszcz czekoladek. Innym zwyczajem jest
robienie i przywieszanie do sufitu dużej kuli wypełnionej ogromną ilością
słodkości. Jeśli dziecko ją strąci, cała rodzina ma ucztę.
Rosja. Tam dzieci nazywają Świętego Mikołaja Dziadkiem Mrozem, który odwiedza ich w Nowy Rok.
Nie wchodzi przez komin, tylko dyskretnie przez drzwi, aby go nie usłyszano.
Mikołajki w szkołach. Mikołajki są również obchodzone w szkołach w
obrębie poszczególnych klas. W szkole podstawowej polega to na tym, że każde
dziecko otrzymuje paczkę czy torbę pełną słodyczy. W gimnazjum oraz w liceum organizuje się losowanie. Przygotowuje się
karteczki z imieniem i nazwiskiem każdego ucznia klasy oraz przeprowadza
losowanie. Tym sposobem wszyscy wzajemnie robią sobie prezenty. Następnie rozdaje
się w klasie w czasie godzin wychowawczych około 6 grudnia. Cieszę się, że będę mogła
obdarować moją przyjaciółkę z klasy i być dla niej Świętym Mikołajem. Jest dokładnie tak jak w piosence Arki Noego: Taki
duży, taki mały, może świętym być... /Taki gruby, taki chudy, może świętym
być... /Taki
ja i taki ty może świętym być.../ Taki ja i taki ty może świętym być... Sama też z
niecierpliwością czekam na mój upominek
- jak małe dziecko!
Pozwólmy sobie na wiarę w
Świętego Mikołaja tak długo, jak możemy,
ponieważ bardzo ważny jest dla nas - ludzi ten cudowny święty. Zaspokaja
naszą potrzebę przeżycia magii świąt, uczy hojności, bezinteresownego dzielenia
się z innymi i cierpliwości w oczekiwaniu na nagrodę. Myślę więc, że Święty
Mikołaj żyje i będzie żył wiecznie. Teraz i za tysiąc lat nadal będzie radował
ludzkie serca.
Możecie pisać do Świętego Mikołaja na trzy adresy:
Julenissen's
Postkontor, Torget 4, 1440
Drøbak, Norwegia
Santa
Claus, Arctic Circle, 96930
Rovaniemi, Finlandia
Santa
Claus, North Pole, Canada, H0H0H0
Diana
Grafika:
http://www.katedra.kalisz.pl/images/sw_mikolaj1.jpg
http://historia.org.pl/wp-content/uploads/2013/12/pobrane.jpg