Mity ożywione wyobraźnią
Po to są mity, by ożywiała je wyobraźnia.
(Albert Camus)
Często zdarza się, że znane mity, legendy, baśnie lub podania są opowiadane na nowo. Dotyczy to książek, filmów, seriali oraz gier komputerowych, a zjawisko nazywa się retellingiem. Pojęcie w zasadzie jest nieprzetłumaczalne na język polski, ale za to ma synonimy: renarracja lub literacki recykling. Daga Brzozowska w swoim artykule Kilka słów o retellingach. Część 1 pisze, że retelling może dodawać inną perspektywę do wydarzeń, zmieniać sztafaż, odczytywać na nowo znane motywy, urealniać opowiadaną historię, czy nawet zupełnie zmieniać jej wydźwięk [...] dopowiada to, czego nam w danej historii brakuje, uzupełnia pustkę i pozwala pobyć z ulubioną historią od nowa i dłużej. W Polsce retellingiem zajmował się np. Andrzej Sapkowski, ja natomiast chcę zwrócić uwagę na twórczość amerykańskiej pisarki Madeline Miller, która upodobała sobie świat mitologii greckiej.
Pierwsza powieść Madeline Miller to „Pieśń o Achillesie”. Utwór przedstawia postać mitologicznego Achillesa z perspektywy Patroklesa. W powieści pisarki obu mężczyzn łączy nie tylko relacja przyjacielska, lecz również romantyczna i erotyczna. Miłość jest bardzo ważnym motywem tej książki, co sugeruje już samo hasło promujące tę książkę: Dzieje miłości silniejszej niż śmierć. Uważam jednak, że ta powieść nie jest wyłącznie romansem – opowiada zarówno o realiach bycia herosem (o Achillesie), jak też o życiu w jego cieniu (o Patroklesie). Madeline Miller pokazuje głównych bohaterów inaczej niż zrobił to Homer w „Iliadzie”. Mówi również o honorze, braterstwie, a także, bardzo ważnym w wielu historiach składających się na mitologię grecką, przeznaczeniu. A wszystko to przekazane pięknym językiem, który wyraża emocje i konflikty. Warto sięgnąć po tę książkę, ponieważ opisuje wzruszającą historię o miłości dowiedzionej ogromnym poświęceniem.
Kolejną powieścią Madeline Miller jest „Kirke”. Tytułowa bohaterka i narratorka żyje samotnie na wyspie Ajai, gdzie została wygnana. Kirke jest również postacią występującą w „Odysei” Homera – to u niej zatrzymuje się Odyseusz w trakcie powrotu do Itaki po zakończeniu wojny trojańskiej. W swojej powieści pisarka traktuje historię mitologicznej czarodziejki dość swobodnie, przypisując jej na przykład relacje z Dedalem i Hermesem. Powstała piękna historia o wygnaniu, magii i miłości, o nieznanych obliczach olimpijskich bogów, a także o różnych aspektach bycia czarodziejką. Na uwagę zasługuje również sposób przedstawienia Odyseusza, który mocno różni się od Homeryckiej wizji. Takich smaczków jest w powieści o wiele więcej, co czyni jej lekturę prawdziwą przyjemnością.
Madeline Miller napisała również opowiadanie zatytułowane „Galatea”. Jest ono retellingiem mitu o Pigmalionie - mitologicznym królu Cypru, który ożenił się z tytułową Galateą, ożywionym przez Afrodytę posągiem z marmuru. Wydawnictwo „Albatros” zachwyca się: Literacka perełka w filigranowym, eleganckim wydaniu! A problematyka? Pigmalion pragnie, aby żona - Galatea była posłuszna pokorna i pięknie wyglądała. Ona natomiast jest mądrą kobietą, pragnącą swobodnie myśleć i decydować. Na to nie godzi się Pigmalion i izoluje ją od świata. Czy uda się Galatei odzyskać wolność dla siebie i córki?
Jestem ogromnym fanem twórczości Madeline Miller. Uważam, że w przepiękny sposób opowiada znane mitologiczne historie, dając im drugie życie. Język pisarki jest bogaty w metafory i porównania, dlatego jej powieści czyta się dość wolno (szczególnie, jeżeli ktoś faktycznie skupia się na lekturze i zwraca uwagę na dobór słów i styl autorki), jednak to pozwala w pełni odczuć niesamowity świat mitologicznych bohaterów. Polecam książki Madeline Miller, zwłaszcza że są łatwo dostępne – wystarczy pójść do szkolnej biblioteki.
Azazo
Grafika:
https://pixabay.com/pl/illustrations/książka-stary-surrealistyczne-863418/
https://lente-magazyn.com/wp-content/uploads/2021/06/Piesn-o-Achillesie-M.-Miller-e1625940896983-840x520.jpg
https://i0.wp.com/niestatystyczny.pl/wp-content/uploads/2019/08/kirke-wow.jpg?w=1200&ssl=1
https://lente-magazyn.com/wp-content/uploads/2022/11/galatea-scaled-840x520.jpg