W świecie kolorów
Nie
rzeczywistość sama,
ale
serce, z jakim ku niej przystępujemy,
daje
rzeczom kształty i kolory.
(Henryk Sienkiewicz)
Tworząc kulturę, ludzie od zawsze
posługiwali się kolorami, nadając im szczególne znaczenie. Starożytni
Egipcjanie bardzo cenili kolory słońca. W starożytnych Chinach
wyjątkową rangę miał kolor złoty, który był przeznaczony wyłącznie
do dyspozycji cesarza. Dzięki licznym odkryciom archeologicznym wiemy, że
Rzymianie upodobali sobie czerwień, kolor władzy i przywilejów, a Grecy zdobili
swoje szaty i domy ciemną zielenią oraz różnymi odcieniami koloru
niebieskiego. Zaintrygował mnie ten temat i chciałabym zaproponować
refleksję na temat roli barw w dziełach malarskich.
Kolor czerwony jest uważany za symbol
życia, ma także działanie pobudzające i motywujące. Oddziałuje na psychikę
człowieka, aktywizuje jego zmysły i ciało, a także zwiększa apetyt. Jednak z
drugiej strony, prowokuje do zachowania impulsywnego i nieobliczalnego oraz
oznacza zagrożenie bezpieczeństwa. W malarstwie używany jest jako dominujący
kolorystyczny akcent. Wielcy malarze stosują w swoich dziełach pełną
paletę odcieni tego koloru (na przykład Tycjan), Rembrandt natomiast
przedstawia na swych obrazach czerwienie pełne żaru. Czerwień jest symbolem
władzy, wojny i odwagi, ale także namiętności, płodności i miłości. W
dzisiejszym świecie czerwień ma znaczenie ostrzegawcze - na
przykład w znakach drogowych.
Na obrazie Kobieta w czerwieni
Renaty Rychlik widzimy kobietę, która przegląda się w lustrze. Jest odwrócona
tyłem do odbiorcy, ale mimo to, widzimy jej twarz w odbiciu lustrzanym. Dzięki
użyciu czerwieni malarka ukazała wdzięk kobiety, a jednocześnie
spowodowała, że jej obraz wzbudza duże emocje - uczucie pożądania.
Kolor żółty kojarzy się z radością i optymizmem.
Rozjaśnia umysł, wzmaga intelekt, koncentrację i precyzję działania. Ponieważ
pobudza umysł do pracy, sprzyja nowym pomysłom, poprawia refleks, a także
pomaga podejmować decyzje. Ludzie, którzy lubią ten kolor, nie boją się wyzwań
i potrafią im sprostać. Dawniej ten kolor wzbudzał szacunek., dlatego kobiety
nosiły żółte welony, a w ubraniach takiego koloru chowano zmarłe zamężne
kobiety. Z biegiem czasu żółty kolor zmienił znaczenie - stał się
symbolem zdrady, zakłamania i fałszu, również bezwstydu (kobiety lekkich
obyczajów) i wrogości. Zachował jednak dawną symbolikę: mądrość, rozsądek,
aktywność umysłową, twórczość i wrażliwość.
Na obrazie Jeana -Honore Fragonarda Czytająca dziewczyna
dominuje żółty kolor sukni. Jest on tu symbolem wiedzy, szacunku dla
kobiety i intymności.
Kolor zielony jest kojarzony z naturą,
daje poczucie bezpieczeństwa i uspakaja. Zazwyczaj uważany jest za symbol
nadziei. Może wydać się to nieoczekiwane, ale w średniowieczu kolor ten nie
cieszył się uznaniem. Uważano, że symbolizuje katastrofę, zło i diabła. Istniał
nawet przesąd, że kto ubiera się na zielono, ten ściąga złe moce i pecha.
Zieleń ma duże powiązanie z porami roku. Gdy mija zima (biel), wszystko
dookoła zielenieje. Dzięki temu uznajemy, że kolor zielony jest symbolem życia
i młodości. Zieleń koi ludzki wzrok. Ważne decyzje podejmowane są przy zielonym
nakryciu stołu.
Na obrazie Mglisty poranek
Henryka Radziszewskiego przede wszystkim widzimy łąkę pełną
czerwonych i niebieskich kwiatów. W oddali jest piękny zielony las. Na tym
obrazie zieleń symbolizuje życie, rozkwit, urodzaj roślin i kwiatów oraz
eksponuje piękno natury.
Niebieski to kolor nieba, morza, wiatru, czyli
pomaga odpocząć. Jest symbolem przyjaźni, ale ma jeszcze wiele innych
znaczeń: uduchowienie, pokój, spokój, chłód i świeżość, lecz również dynamizm,
kreatywność i inspiracje. W malarstwie niebieski był dużym
utrapieniem, ponieważ bardzo trudne było uzyskanie tego koloru. Dlatego
właśnie w Rzymie oraz w starożytnej Grecji nie używano
niebieskiego koloru. Z początku pozyskiwano go z mielonego kamienia
szlachetnego azurytu. Niestety, barwnik po pewnym czasie na malowidłach szarzał
lub zieleniał. Dopiero w średniowieczu okazało się , że niebieski jest
bardzo potrzebny, ponieważ wzrosło zapotrzebowanie na obrazy Maryi i Chrystusa.
Biedacy
nad brzegiem morza to obraz Pabla Picassa z okresu błękitnego. Tytułowi biedacy
stoją na tle morza i nieba. Są bezradni – skuleni i zziębnięci, co
podkreśla niebieski kolor. Picasso upozował ich na wzór antycznych posągów i
podkreślił w ich sylwetkach duchowość.
Kolor czarny kojarzy się
przeważnie ze smutkiem i strachem. Symbolizuje ponurość, niebezpieczeństwo,
tragedię, katastrofę. Noszą go ludzie – buntownicy, czyli niezgadzający
się z normami społecznymi, lecz także ludzie, którzy chcą wyglądać
elegancko. Czerń podkreśla, a zarazem symbolizuje tajemniczość i seksowność. W
starożytnym Egipcie czerń była używana do przekazywania znaczeń i
symbolów religijnych. Kolor miał przypisane znaczenie, chociażby był
utożsamiany z ziemią jako dawczynią życia.
Sabat czarownic
to obraz hiszpańskiego malarza Francisco Goi. Obraz wyraża lęk
malarza przed starością i samotnością, ale również zło,
głupotę i fanatyzm ludzi. Główne postaci na obrazie to kozioł
(czerń) i siedząca po prawej stronie kobieta w czerni. Zebranie jest
rytuałem, podczas którego odbywa się mianowanie kobiety w czerni na
wiedźmę.
Zachęcam Was do rozejrzenia się
wokół siebie. Jakie widzicie kolory? Jak na Was działają?
Monika
Grafika:
https://paulowolfblog.files.wordpress.com/2015/12/b1bdd-palheta.jpg?w=676
http://www.touchofart.eu/photos/Renata_Rychlik/big/A_woman_in_red_01_rry15.jpg
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Fragonard,_The_Reader.jpg/242px-Fragonard,_The_Reader.jpg
http://www.touchofart.eu/photos/Henryk_Radziszewski/big/Mglisty_poranek_hr52.jpg
http://olamundo.pl/wp-content/uploads/2015/03/picasso-the-poor-at-the-seaside.jpg
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/El_Aquelarre.jpg/400px-El_Aquelarre.jpg