Czas w życiu człowieka
Nie bądź pewny, że masz czas, bo pewność niepewna…
(ks. Jan Twardowski)
Czym jest
czas? Istota
czasu — będącego podstawowym atrybutem rzeczywistości i ludzkiego poznania —
jest niezwykle skomplikowanym problemem. Czas to zjawisko trudne do jednoznacznego
zdefiniowania i opisania. O czasie można mówić jako o zjawisku fizycznym,
biologicznym, społecznym oraz psychologicznym. To chwile, następujące po sobie
wydarzenia, a tak właściwie trwanie, nieuniknione zbliżanie się do czegoś, a
następnie przemijanie. Jesteśmy tak przyzwyczajeni do naszego sposobu
odbierania czasu, że widać to wyraźnie na poziomie języka potocznego. Ile razy
w ciągu dnia mówimy, że czas płynie albo biegnie, albo że nie mamy czasu. Odczuwanie czasu jest bardzo subiektywne i
właśnie dlatego w tym zjawisku jest jakaś fascynująca tajemnica. Żyjemy w świecie,
w którym ludzie marnują sporo czasu, a potem chcą go więcej - chcą więcej
godzin w ciągu dnia, więcej dni w roku, więcej lat w życiu. Złudnie wydaje się
im, że jeżeli mieliby dodatkowy czas,
mogliby naprawić każdy popełniony błąd, a co za tym idzie, mogliby osiągać
swoje cele bez żadnych trudności. Czasami chcemy, aby dana chwila trwała jak
najdłużej, co niestety jest niemożliwe, bo czas płynie i zmusza nas do dalszych
czynności. Dlatego, że czas upływa, bardzo łatwo go tracić i marnotrawić. Innym
razem czas dłuży się i wtedy szukamy sposobu na zabicie czasu, co przeważnie
kończy się na wykonywaniu bezsensownych czynności, które nie wnoszą nic nowego
w nasze życie. Znane są tysiące sposobów
zabijania czasu, ale nikt nie wie, jak go
wskrzesić - twierdził Albert
Einstein. Właśnie w tym jest wielki problem, że czas ucieka nam nieubłaganie i
przybliża nas do śmierci. Nie da się tego odwrócić. Słusznie więc sądził Piotr
I Wielki, że: Strata czasu jest, podobnie
do śmierci, nieodwracalna. Warto
zastanowić się nad rolą czasu w życiu współczesnych ludzi i ich kondycją w
sytuacji ciągłego pośpiechu. Ludzi
zmuszanych do nieustannej adaptacji
wciąż nowych wyzwań technologicznych,
które niekiedy przekraczają ich możliwości. A może warto wrócić do starej maksymy: wszystko w swoim czasie i wyzwolić się spod presji czasu zegarowego i
wiecznego pędu współczesnych oraz kultu
młodości?
Chwytaj
dzień! Zjawisko
upływania czasu stało się zatem punktem wyjścia do refleksji na temat sensu
życia w literaturze i filozofii. Wydaje mi się, że w temat tego artykułu
idealnie wpisuje się stara, chyba wszystkim dobrze znana, dewiza Horacego : Carpe diem (chwytaj dzień), która mówi o tym, aby korzystać z każdego dnia, nie
odkładać niczego na potem, bo potem może nigdy nie nadejść. Trzeba cieszyć się
chwilą i tym, co się ma. Innym przykładem tego, że już w starożytności myślano
nad istotą czasu oraz sposobami wykorzystywania go, są słowa Heraklita: Panta rhei (wszystko płynie). Filozof mówi nie tylko o czasie, który płynie
nieubłaganie, ale również o zmienności natury oraz wszystkiego, co nas otacza.
Według tej sentencji, powinniśmy cieszyć się każdą daną przez los chwilą,
ponieważ ona i tak za sekundę minie. Nie tylko w starożytności życie chwilą
wiodło prym wśród sposobu postrzegania czasu. Również w epoce oświecenia było
chwalone słuszne wykorzystywanie, czego
dowodem mogą być słowa Jana Jakuba Rousseau: Każda chwila, która mogłaby być wykorzystana lepiej, jest stracona. Mnie przekonują również
słowa współczesnego piosenkarza Zbigniewa Wodeckiego, który daje nam lekcję życia. Co robić? Uświadomić sobie, że jutra może już nie będzie. Nauczyć się
żyć chwilą, która jest. To znaczy przyjąć, że wszystko to, co było, to było,
ale już tego nie ma, a to co będzie, tak naprawdę nie musi się zdarzyć. A więc
bawić się tak, jakby to był ostatni dzień naszego życia. Taka postawa dotyczy
zresztą nie tylko zabawy. To ideał życia w ogóle.
Uważam, że czas jest z jednej strony naszym
wrogiem, ponieważ nieustannie ucieka i nie da się go cofnąć, aby naprawić błędy
z przeszłości. Jednak sądzę również, że zmusza człowieka do wykorzystywania w
pełni danych mu przez los cennych chwil. Życie bowiem jest
kruche i może się skończyć każdemu z nas
w najmniej oczekiwanym momencie. Mam nadzieję, że moja wypowiedź skłoni czytelników blogu do refleksji nad
czasem jako ważnym aspektem funkcjonowania człowieka oraz będzie stanowić
inspirację do własnej filozofii czasu.
Krzysztof
Grafika:
Grafika:
https://ignaciodelvallecladera.files.wordpress.com/2015/08/tiempo.jpg
https://opolczykpl.files.wordpress.com/2017/09/przemijanie.jpeg?w=660