Niezwykłe FLOW!
Ludzie,
którzy posiądą umiejętność
kontrolowania wewnętrznych doświadczeń,
będą w stanie sami decydować o jakości
swojego życia
- a to jest stanem najbliższym szczęściu,
- a to jest stanem najbliższym szczęściu,
jaki możemy osiągnąć.
(Mihály
Csíkszentmihályi)
Czy kiedykolwiek przydarzyło ci się, podczas
wykonywania skomplikowanych czynności, całkowicie zatracić poczucie czasu?
Skupić się na czymś tak mocno, by otaczająca cię rzeczywistość na chwilę
zniknęła i przestała się liczyć? Jeżeli tak, to być może nieświadomie
udało ci się doświadczyć stanu przepływu. Czym jest ten stan zwany z angielska flow
i dlaczego powinien Was zainteresować?
Twórcą koncepcji flow (doznanie uniesienia, uskrzydlenie) jest Mihály Csíkszentmihályi, węgierski psycholog, według którego jest to stan między satysfakcją a euforią, wywołany całkowitym oddaniem się jakiejś czynności. Według autora przepływ można tłumaczyć jako słowo, którym ludzie opisują swój stan umysłu, kiedy są całkowicie skupieni podczas zadania, które wykonywane jest dla czystej przyjemności. Uskrzydlenie zaliczane jest do emocji pozytywnych, charakteryzujących się brakiem samoświadomości oraz całkowitą wolnością od strachu i lęku. Najczęściej doświadczają go osoby o wysokim poziomie umiejętności, które angażują się w trudne i wymagające aktywności. Są to przede wszystkim pasjonaci realizujący swoje hobby np.: sportowcy, naukowcy, artyści czy chociażby dobrzy uczniowie. Autor teorii przepływu badając odczucie uskrzydlenia, wyróżnił pewne cechy charakterystyczne stanu flow, o których istnieniu zapewniali ludzie angażujący się w pełni w wykonywanie czynności. Badani zawsze wiedzieli, co jest ich celem. Przejścia między etapami pracy były płynne i pewne, tak jakby czynność była z góry przez nich zaplanowana. Przy wykonywaniu aktywności często pojawiała się informacja zwrotna potwierdzająca prawidłowość działania. Wiadomość była przyjmowana bez zbytniego przetwarzania oraz interpretacji, dzięki czemu działający zawsze był pewien swojego kolejnego kroku. Poczucie pewności i panowania nad sytuacją budował też wysoki poziom trudności zadania połączony ze znacznymi umiejętnościami badanego. To właśnie w takich sytuacjach najczęściej pojawiał się stan przepływu, co dobrze obrazuje poniższy wykres.
Według badanych
całkowite skupienie na działaniu pojawiało się naturalnie i bez najmniejszego
wysiłku. Wszelkie elementy rzeczywistości, które nie dotyczyły aktywności,
pozostawały poza obrębem uwagi doświadczającego stanu przepływu. Badany nie
zastanawiał się nad ewentualnymi negatywnymi lub pozytywnymi konsekwencjami
swojego działania, ponieważ był zbyt zajęty samą czynnością. Osoba
doświadczająca stanu przepływu nie czuła obawy przed porażką. Ważną cechą tego
zjawiska jest utrata poczucia samoświadomości u badanego. Nie jest on w stanie
określić, jak dużo czasu poświęcił na swoją aktywność i ma poczucie stopienia
się z wykonywaną czynnością. Działanie doświadczającego stanu
przepływu jest celem samym w sobie, ponieważ jest przyjemne dla
wykonującego i nie musi prowadzić do żadnego zewnętrznego celu.
Skoro już wiemy, czym jest stan przepływu, to
pora skupić się na jego skutkach, które jesteśmy w stanie wykorzystać.
Najważniejszym z nich jest ogromny wzrost umiejętności i wydajności w
czynności, która pozwoliła ten stan wywołać. W ten sposób najlepsi sportowcy
osiągają szczyt swoich możliwości fizycznych, a uczniowie są w stanie uczyć się
o wiele szybciej i dokładniej niż zwykle. Jest to jeden z
najskuteczniejszych sposobów na poprawę swojej wiedzy i umiejętności,
ponieważ stan przepływu znacząco usprawnia zdolność do przyswajania wiedzy i
zdobywania doświadczenia. Jeżeli obierzemy sobie konkretny cel, który chcemy
zrealizować systematyczną pracą, to warto zadbać, by prowokowała w nas stan
przepływu. Wtedy każda nasza aktywność stanie się zdecydowanie bardziej
produktywna, co przyśpieszy osiągnięcie sukcesu i jednocześnie wiele nas
nauczy.
W jaki sposób prowokować stan przepływu? Odpowiedź na to pytanie jest mocno indywidualną kwestią i każdy będzie musiał znaleźć ją sam. Konieczne aspekty to: jasno określony cel i jego realizacja, natychmiastowa odpowiedź świadcząca o poprawności naszego działania oraz odpowiednio dobrany poziom trudności do naszych umiejętności. Stan przepływu jest uniwersalny i każdy może z niego korzystać. By uczynić go swoim narzędziem, należy doszukiwać się w wykonywanych przez nas czynnościach, cech tego stanu, które opisałem powyżej. W ten sposób, Twoje działania staną się bardziej wydajne i szybciej poprowadzą Cię do spełnienia marzeń.
Na koniec garść cytatów o stanie flow z ust specjalistów: Na początku mojej kariery, nigdy nie sądziłem, że będę w stanie wskoczyć i zeskoczyć z wysokości dziesięciopiętrowego budynku. Nie wiedziałem, jak wielkie siły będą wtedy działać na moje ciało, mimo to w stanie przepływu wydawało się to całkiem proste. Ostatecznie dzięki niemu dochodzi się do punktu, w którym można zrobić coś, co wcześniej wydawało się niemożliwe. Czasami dla sportowca, bycie w stanie przepływu jest kwestią życia i śmierci. (Robbie Maddison – australijski kaskader-motocyklista, na zdjęciu poniżej jeden jego skoków).
Zamiast myślenia: muszę
zdobyć punkt, po prostu to zrób. Wytrenowałeś swój system nerwowy w tym
celu, więc teraz twoje świadome myślenie powinno zamilknąć i pozwolić twemu
ciału działać. Nic nie istnieje poza tym momentem i tym, co w tej chwili
robisz
(George Mumford – były psycholog sportowy Chicago Bulls, współpracował z takimi
gwiazdami jak: Michael Jordan czy Kobe Bryant). Wszystko zwalnia, jesteś
całkowicie skoncentrowany. Kiedy wejdziesz w stan przepływu, starasz się tam
zostać. Nie myślisz o swoim otoczeniu, wszystko staje się niewidzialne, a
sam jesteś jakby uwięziony (Kobe Bryant – amerykański koszykarz). W
koszykówce, tak jak w życiu, prawdziwa radość płynie z brania czynnego
udziału w każdym wydarzeniu, nie tylko gdy wszystko idzie po naszej myśli.
Oczywiście, to nie przypadek, że bardziej prawdopodobne jest by wszystko poszło
po twojej myśli, jeżeli przestaniesz martwić się wynikiem, a skupisz swoją
pełną uwagę na tym, co dzieje się w tym momencie. (Phil Jackson –
amerykański trener koszykarski – jedenastokrotny mistrz NBA z Chicago Bulls i
Los Angeles Lakers).
Życzę Wam, abyście umieli w sobie obudzić stan
uskrzydlenia, radości i skupienia na działaniu, poczucia wolności i kontroli
nad sytuacją, jaki towarzyszy twórczej aktywności – FLOW!
Alchemista
Grafika:
https://pixabay.com/pl/wodospad-tęcza-opryskiwania-wody-828948/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Przepływ_(psychologia)#/media/File:Challenge_vs_skill_pl.png
https://image.redbull.com/rbcom/010/2012-06-13/1331574732765_1/0100/0/1/robbie-maddison-jumping-the-corinth-canal.jpg
https://postgift.ru/assets/13d-PrirodaiDeti14.jpg