1 maja 2025

Kącik młodego historyka

 

     Majówka z historią

 


Maj – rocznica pięknych serc!

Maj – rocznica wielkich myśli,

Tym, co dawno przeminęli,

Hołd składają, ci co przeszli.

Choć przeminął dawno wiek,

Dawne hasła się zmieniły,

Orzeł począł nowy bieg.

Lecz z przeszłości czerpał siły.

(Michał Aret)


Majówka to jeden z najbardziej wyczekiwanych momentów wiosny, czas złapania oddechu od codziennych obowiązków i odpoczynku w otoczeniu najbliższych. Majówkę zawdzięczamy świętom, które otwierają nowy miesiąc, a są to: Święto Pracy (Międzynarodowy Dzień  Solidarności Ludzi Pracy) – 1 maja, Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej – 2 maja oraz Święto Konstytucji 3 Maja. Mam wrażenie, że wiedza o nich nie jest zbyt duża, proponuję więc przybliżenie ich historii. Wspomniane święta są szczególnie ważne w dziejach  Polski – warto więc je obchodzić świadomie.

1 maja wypada Święto Pracy (Międzynarodowy Dzień  Solidarności Ludzi Pracy). To międzynarodowe święto upamiętnia  strajk  robotników,  który odbył się w Chicago  na początku maja 1866 roku.  Robotnicy żądali zniesienia 12-godzinnego dnia pracy i wprowadzenia  8-godzinnego czasu pracy oraz podwyżki wynagrodzeń. Ich bunt był wymierzony przeciwko właścicielowi firmy McCormick Harvester, który z powodu wprowadzenia modernizacji zamierzał zwolnić dużą liczbę robotników. Wprawdzie  wówczas  w wyniku strajku  fabrykant poszedł na ustępstwa, ale w 1886 roku zwolnił wszystkich pracowników. Wtedy – 1 maja – znowu odbyła się demonstracja robotnicza, a na jej czele stanął amerykański socjalista i aktywista robotniczy -  Albert Parsons. Kolejnemu  wystąpieniu robotniczemu przewodził związkowiec August Spies i tym razem  były ofiary śmiertelne, więc w wyniku procesu siedem osób  skazano na śmierć – w tym Parsonsa i Spiesa.

Trzy lata po tamtych  tragicznych wydarzeniach, czyli w 1889 I Kongres II Międzynarodówki postanowił, że  dzień 1 maja  będzie Świętem Pracy. Był to wyraz  uznania dla ludzi, którzy poświęcili życie  w walce o prawa robotników, a także  podkreślenie wspólnoty interesów międzynarodowego proletariatu.  Święto Pracy  jest obchodzone na całym świecie od 1890 roku, natomiast w Polsce – jako święto państwowe – od 1950 roku.

2 maja obchodzimy Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej na mocy ustawy uchwalonej przez Sejm  20 lutego 2004 roku. Data święta jest uzasadniona historycznie, ponieważ 2 maja 1945  roku polska flaga została umieszczona przez polskich żołnierzy na budynku Reichstagu oraz na Kolumnie Zwycięstwa w Berlinie. Barwy narodowe są odzwierciedleniem  kolorów chorągwi  polskiej z czasów piastowskich – białego orła na czerwonym tle. Biel i czerwień - jako barwy państwowe - zostały uregulowane w  uchwale Sejmu Królestwa Polskiego z 7 lutego 1831  roku. Oficjalnie jednak  flaga została uznana za symbol państwowy w 1919 roku, czyli po odzyskaniu niepodległości przez Polskę.

Kolejność barw narodowych - kolor biały jest na górze, a czerwony na dole. Jeśli  flaga jest zawieszona pionowo, to kolor biały umieszcza się po lewej stronie płaszczyzny (oglądanej z przodu). W rozetkach (kotylionach) kolor biały powinien być wewnątrz, czerwony na zewnątrz.  Fladze państwowej należy okazywać szacunek. Pokazywana  publicznie musi być czysta, niepomięta  i  niepostrzępiona. Flaga nie może dotykać podłogi, ziemi, bruku lub wody. Flagą nie oddaje się honorów żadnej osobie, nie pochyla się jej przed żadną inną flagą lub znakiem. Na fladze państwowej Rzeczpospolitej Polskiej  nie wolno umieszczać żadnych napisów czy rysunków. Za publiczne znieważenie, uszkodzenie lub usunięcie flagi grozi grzywna, kara ograniczenia lub pozbawienia wolności.

Święto Konstytucji 3 Maja. Konstytucja 3 Maja, z dnia 3 maja 1791 roku, była dokumentem państwowym uchwalonym przez Sejm Wielki i króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Konstytucja znosiła demokrację szlachecką na rzecz monarchii dziedzicznej. To był krok ku umocnieniu państwa polskiego poprzez zniesienie przywilejów szlacheckich, takich jak: liberum veto i wolna elekcja. Konstytucja 3 Maja była pierwszą nowoczesną konstytucją w Europie i drugim, po konstytucji amerykańskiej, takim dokumentem na świecie. Pod projektem Konstytucji 3 Maja  jest 14 podpisów, w tym Ignacego Potockiego, Hugo Kołłątaja, Stanisława Małachowskiego, Stanisława Staszica, Kazimierza Nestora Sapiehy i  Adama Kazimierza Czartoryskiego. Przeciwko projektowi głosowało 28 osób (niektóre z nich później wycofały swój protest). Konstytucja 3 Maja obowiązywała  tylko 14 miesięcy. Stało się to z powodu oporu części szlachty, która chciała zachować swoje przywileje. Zawiązała Konfederację Targowicką i poprosiła  Rosję o interwencję. 18 maja 1792 roku wojska rosyjskie i konfederackie wkroczyły do Polski. Patrioci pod wodzą Tadeusza Kościuszki i Józefa Poniatowskiego nie zdołali pokonać wrogów.  Ostateczne  w 1793 roku doszło do II rozbioru Polski, a dwa lata później, po upadku powstania kościuszkowskiego, do III rozbioru i upadku państwa polskiego.

Pod zaborami  obchody  Święta Konstytucji 3 Maja  były zabronione. Oficjalne Święto Narodowe Trzeciego Maja na pamiątkę uchwalenia konstytucji ustanowiono w 1919 roku, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę. Niestety, okupanci hitlerowcy  i sowieccy podczas II wojny światowej zakazali tych obchodów. Z  kolei władze PRL  w 1951 roku zniosły  Święto Konstytucji 3 Maja, a przywróciły je dopiero w 1981  roku. Po upadku komunizmu –od  1990 roku -  to jedno z najważniejszych świąt państwowych w Polsce.

Święta majowe powinny znaleźć szczególne miejsce w naszych sercach, gdyż właśnie one upamiętniają wydarzenia ważne dla Polaków. To nie tylko dni wolne, ale przede wszystkim okazja do wspólnego świętowania wartości, które łączą nas jako naród.

Gabrysia

 

Grafika:

https://i.ytimg.com/vi/QGGc4W1iUzM/maxresdefault.jpg

https://img1.one.bid/img/2534/540850_1b.jpg?1627662529

https://www.gov.pl/photo/format/4d18dda4-b3bd-4a96-818f-1fa923d15435/resolution/1328x560

https://brzeg24.pl/wp-content/uploads/2022/05/Narodowe-Swieto-Konstytucji-3-Maja.-Program-obchodow-w-Brzegu-brzeg24pl-1.jpg