Pod fałszywym imieniem
A może
szczęście ukrywa się pod jakimś pseudonimem.
(Stanisław
Jerzy Lec )
Na początek trochę o
jego pochodzeniu. Otóż termin „pseudonim” pochodzi z greki i dosłownie oznacza: pod fałszywym imieniem. W onomastyce
natomiast, czyli w dziale językoznawstwa
zajmującym się badaniem nazw własnych, oznacza zmyślone lub przybrane
określenie zastępujące nazwisko pisarzy, aktorów i artystów, polityków,
wojskowych, szpiegów itd.
Rozróżnia się kilka rodzajów pseudonimów. Pierwszy z nich to enigmonin, który jest wierszowaną zagadką. Aliofiktonim jest fikcyjnym nazwiskiem, zastępującym nazwisko prawdziwe – Mikołaj Rej podpisywał się: Ambroży Korczbok Rożek. Kolejny to aliokryptonim, który pełni funkcję opisową autora. Przykładem jest „Anonim wierny Ojczyźnie", czyli Aleksander Fredro. Literonim z kolei jest pseudonimem składającym się z pierwszych liter imienia i nazwiska – na przykład: D. N. - Daniel Naborowski. Ananim - pseudonim utworzony poprzez odwrócenie kolejności liter w nazwisku autora, np. Stefan Żeromski posługiwał się nazwiskiem Stefan Iksmoreż. Allonim to rodzaj pseudonimu literackiego. Polega na podpisaniu się przez pisarza nazwiskiem innej, żyjącej w tym samym czasie osoby. Allonimy były stosowane w starożytnej Grecji, gdzie często przypisywano swoje dzieła wybitniejszym artystom. Kryptonim jest nadawany w celu ukrycia tożsamości osoby z powodu grożącego jej niebezpieczeństwa. Stosowane w szpiegostwie oraz tajnych działaniach wojennych, na przykład: Bolek lub Zapalniczka to kryptonimy ludzi szpiegujących środowisko „Solidarności”. Przezwisko natomiast, jest najczęściej nadawane przez grupę środowiskową, która darzy przezywaną osobę niechęcią. Może ono jednak zostać zaakceptowane i stać się ksywą. Nick jest stosowany w Internecie wymiennie ze słowem ksywa.
Rozróżnia się kilka rodzajów pseudonimów. Pierwszy z nich to enigmonin, który jest wierszowaną zagadką. Aliofiktonim jest fikcyjnym nazwiskiem, zastępującym nazwisko prawdziwe – Mikołaj Rej podpisywał się: Ambroży Korczbok Rożek. Kolejny to aliokryptonim, który pełni funkcję opisową autora. Przykładem jest „Anonim wierny Ojczyźnie", czyli Aleksander Fredro. Literonim z kolei jest pseudonimem składającym się z pierwszych liter imienia i nazwiska – na przykład: D. N. - Daniel Naborowski. Ananim - pseudonim utworzony poprzez odwrócenie kolejności liter w nazwisku autora, np. Stefan Żeromski posługiwał się nazwiskiem Stefan Iksmoreż. Allonim to rodzaj pseudonimu literackiego. Polega na podpisaniu się przez pisarza nazwiskiem innej, żyjącej w tym samym czasie osoby. Allonimy były stosowane w starożytnej Grecji, gdzie często przypisywano swoje dzieła wybitniejszym artystom. Kryptonim jest nadawany w celu ukrycia tożsamości osoby z powodu grożącego jej niebezpieczeństwa. Stosowane w szpiegostwie oraz tajnych działaniach wojennych, na przykład: Bolek lub Zapalniczka to kryptonimy ludzi szpiegujących środowisko „Solidarności”. Przezwisko natomiast, jest najczęściej nadawane przez grupę środowiskową, która darzy przezywaną osobę niechęcią. Może ono jednak zostać zaakceptowane i stać się ksywą. Nick jest stosowany w Internecie wymiennie ze słowem ksywa.
Są też pseudonimy artystyczne używane przez
pisarzy i artystów. Na ich przykładzie
pora odpowiedzieć na pytanie, po co ludziom pseudonim i dlaczego pod nim ukrywają swoje prawdziwe
nazwisko. Jednym z powodów używania pseudonimu jest skromność. Aleksander
Głowacki (zdjęcie obok) pisał: Podpisywałem się pseudonimem wprost ze wstydu,
że takie głupstwa piszę. Wybrał pseudonim pochodzący od herbu rodowego – Prus. Znacie
Aleksandra Głowackiego czy Bolesława Prusa? Niektóre pseudonimy całkowicie
wyparły ze świadomości czytelniczej prawdziwe nazwiska autorów. Charles
Lutwidge Dodgson postanowił przyjąć pseudonim, by chronić swoją prywatność.
Dlatego każde dziecko wie, że autorem Alicji w krainie czarów jest Lewis
Carroll. Z kolei Eric Arthur Blair
wstydził się swojego pochodzenia, więc przyjął pseudonim literacki – George
Orwell. Przyczyną stosowania pseudonimu artystycznego jest nieśmiałość
debiutanta oraz niepewność znanego już autora. Maria Konopnicka początkowo
publikowała jako M.K. i Maria K. Ważny powód to również względy
bezpieczeństwa, gdy publikacja jest sprzeczna z panującymi poglądami
politycznymi, społecznymi, moralnymi czy religijnymi. W czasie wojny pojawiło
się wiele pseudonimów konspiracyjnych, ale także literackich, np. Krzysztof
Kamil Baczyński pisał jako Jan Bugaj.
Pseudonim przyjmuje się także ze względu na zbyt
długie, czy źle brzmiące nazwisko. Pola Negri (zdjęcie wyżej) nazywała się
Apolonia Chałupiec, a Violetta Villas nosiła nazwisko Czesława Cieślak.
Podobno zmieniła je, bo usłyszała, że z nazwiskiem rodowym raczej nie
zrobi kariery. Wiele kobiet zmieniało swoje nazwiska na męskie pseudonimy.
Dlaczego? J.K. Rowling przed publikacją zasugerowano skrócenie jej imienia do
pierwszej litery po to, by zataić przed czytelnikami płeć. Miało to wpłynąć na
sprzedaż powieści. I jak się okazało, wpłynęło. Postanowiła również dodać drugi
inicjał, choć drugiego imienia nie ma.
Najwięcej pseudonimów miał Julian Tuwim.
Podpisywał się ponad czterdziestoma, m.in. Oldlen, Tuvim, Schyzio Frenik, Wim,
Pikador, Roch Pekiński, Madam Ickiewicz. Konstanty Ildefons Gałczyński
posługiwał się ponad dwudziestoma pseudonimami, często zabawnymi, np. Klul
Chelot, K.I.Bobczinskij, Kostia z Zamostia,
Madam Ickiewicz.
Osób posługujących się
pseudonimami jest bardzo dużo. Wiele z
nich jest bardziej znanych pod pseudonimem niż pod prawdziwym nazwiskiem. Jakie są prawdziwe nazwiska znanych Polaków: Andrzej Jawień, Jan Brzechwa, Tadeusz Boy, Juliusz
Osterwa, Janusz Korczak, Gabriela Zapolska, Czesław Niemen, Joanna Chmielewska? A jak rzeczywiście się nazywają amerykańscy artyści: Nicolas Cage, Chuck Norris, Tina Turner, Kirk
Duglas, Marilyn Monroe, Freddie Mercury?
Kirsten
Grafika:
http://rosa-poranna.blog.onet.pl/wp-content/blogs.dir/1001029/files/blog_bj_3921536_5145813_tr_maska.jpg
http://culture.pl/sites/default/files/images/imported/literatura/_portrety/prus%20boleslaw%20aleksander%20glowacki/prus%20boleslaw%20portret_6245509.jpg
https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/236x/21/97/4d/21974dcad48874754046ace7aca12913.jpg
http://culture.pl/sites/default/files/images/imported/literatura/_portrety/tuwim%20julian%20portret%20forum/tuwim% 20julian%20forum%20portret%2001_6990624.jpg