Ratujmy
polskie zwierzęta!
Etyka szacunku dla życia
nakazuje nam wszystkim poszukiwać sposobności,
aby za tyle zła wyrządzonego zwierzętom przez ludzi,
pośpieszyć im z jakąkolwiek pomocą.
(Albert Schweitzer)
Żółw błotny, batalion, cietrzew zwyczajny lub
niedźwiedź brunatny. To tylko niewielka część zwierząt objętych ścisłą ochroną
i zapisanych w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, czyli rejestrze zagrożonych
gatunków na terenie Polski. Obecnie można w niej odnaleźć około 360 różnych
odmian, poznać stopień ich zagrożenia oraz sposoby ochrony.
Żółw błotny to jedyny polski gatunek
żółwia żyjący nad niewielkimi zbiornikami wodnymi. Odżywia się mięczakami,
kijankami, owadami, padliną i roślinami wodnymi. Do godów przystępuje w
czerwcu, a w lipcu składa około 20 jaj i zakopuje je w ziemi. Młode wylęgają
się wiosną następnego roku, jednak bardzo rzadko. Żółw błotny występuje głównie
w środkowej Polsce, najliczniej na Pojezierzu Łęczyńsko -Włodawskim. Jest
zagrożony wyginięciem, głównie z powodu osuszania mokradeł i zalesiania
nieużytków. W Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt zajmuje miejsce w kategorii
gatunków silnie zagrożonych.
Batalion to ptak
zmieniający kolor upierzenia na skutek zmiany pór roku. Zimą przyjmuje barwę
piaskową, natomiast latem jest brązowy. Przebywa głównie na terenach
bagnistych, mokrych łąkach i brzegach wód. Odżywia się owadami, mięczakami,
dżdżownicami oraz glonami. Jaja składa wiosną, między połową kwietnia a początkiem
czerwca i wysiaduje je przez okres 20-23 dni. Zimuje w Afryce, Indiach lub
Australii. Batalion jest coraz rzadszym gatunkiem w Europie, w Polsce znajduje
się na krawędzi wyginięcia. Obecnie gnieździ się tylko na Bagnach
Biebrzańskich. Największym zagrożeniem dla tych ptaków jest zanikanie terenów
lęgowych spowodowane osuszaniem mokradeł. 
Cietrzew zwyczajny jest ptakiem
wielkości kury domowej, przebywającym wśród dużych lasów, na podmokłych łąkach
i torfowiskach. Składa około 6 jaj między kwietniem i czerwcem, a następnie
wysiaduje je przez 25-27 dni. Żyje głównie w północno-wschodniej części kraju,
w górach i w pasie wyżyn. Jest gatunkiem silnie zagrożonym, do czego przyczynia
się osuszanie mokradeł oraz niepokojenie ptaków przez turystów w okresie toków
lub wodzenia młodych.
Ostrygojad zwyczajny
to czarno-biały ptak wielkości wrony. Żyje w strefie przymorskiej – na plażach,
nadmorskich łąkach i pastwiskach, a także w dolinach dużych rzek. Zimuje na
wybrzeżach Morza Północnego i Morza Śródziemnomorskiego. W Polsce gnieździ się
jedynie około 20 par tego gatunku – nad Zatoką Gdańską, w delcie Świny, Warty,
Odry i nad środkową Wisłą. Jest gatunkiem narażonym na wyginięcie w przypadku
utraty siedlisk lęgowych.
Niedźwiedzia brunatnego na pewno każdy zna z
ogrodu zoologicznego, jednak naturalnie zamieszkuje on tereny górskie.
Przez cały sezon poluje tam na leśne zwierzęta, odżywia się też padliną,
rybami, owadami i miodem. Wiosną zjada także bulwy, korzenie, pąki i
ptasie jaja. Zimę przesypia w ustronnym miejscu – gawrze, czyli jamie wykopanej
wśród powalonych drzew lub pod skałą. Młode rodzą się w niewielkich ilościach
podczas snu zimowego. Na pograniczu polsko - słowackim niedźwiedź brunatny żyje
w 5 ostojach: Beskidzie Żywieckim, Tatrach, Beskidzie Sądeckim, Beskidzie
Niskim i Bieszczadach. W Polsce jest on bliski zagrożenia, głównie z powodu
przecinania szlaków wędrownych ruchliwymi ulicami oraz niepokojenia gawrujących
niedźwiedzi przez turystów.
Jednym spośród
zagrożonych polskich gryzoni jest popielica szara.
Zamieszkuje ona stare, rozległe lasy liściaste, zwłaszcza bukowe, oraz
duże parki i sady. Prowadzi nocny tryb życia, dzień spędza w dziuplach. Odżywia
się nasionami, korą drzew, owadami, ślimakami, ptasimi jajami i pisklętami.
Bardzo zręcznie wspina się i biega po drzewach, na ziemię schodzi bardzo
rzadko. Zimuje w wykopanej przez siebie norze w stanie głębokiej hibernacji.
Żyje nielicznie w całej Polsce, jednak częściej na południu i wschodzie niż na
północy i zachodzie. Jest zagrożona wyginięciem z powodu niewielkiej ilości
odpowiadających jej lasów oraz tworzenia ruchliwych dróg w pobliżu siedlisk. 
Wilk szary jest zwierzęciem bardzo
podobnym do owczarka niemieckiego, różni je jedynie barwa sierści.
Zamieszkuje on odludne okolice, głównie duże lasy. Tworzy grupy rodzinne, tzw.
watahy, mogące łączyć się zimą w większe stada. Poluje na ssaki kopytne,
rzadziej na bobry lub zające, latem zjada też płazy. Na terenach o mniejszej
lesistości zabija zwierzęta hodowlane, ale nie atakuje człowieka. W Polsce żyje
około 600 sztuk tego gatunku. Zamieszkuje on głównie Karpaty, Roztocze i
Polesie Lubelskie. Głównym zagrożeniem dla wilka szarego jest kłusownictwo,
niepokojenie w okresie rozrodu oraz ruchliwe drogi na terenie lasów. 
Pięknym, żyjącym w
Polsce, przedstawicielem kotowatych jest ryś euroazjatycki.
Jest on największym z europejskich dzikich kotów, zamieszkującym najbardziej
odludne zakątki rozległych lasów. Poza okresem godów jest samotnikiem i każdej
nocy przemierza swoje stałe szlaki w poszukiwaniu pokarmu. Rzadko poluje z
zasadzki, prawie nigdy nie czatuje na swoją ofiarę na gałęzi, choć bardzo
dobrze się wspina. Całe dnie spędza w kryjówce, którą może być jaskinia,
opuszczona nora lisia lub dziupla. Około 200 osobników zamieszkuje dwa
izolowane rejony Polski: północno-wschodnią część kraju oraz Karpaty.
Zagrożeniem dla tego gatunku są ruchliwe ulice przecinające ich szlaki
wędrowne. Zdarza się również, że rysie padają ofiarą kłusownictwa.
Żubry europejskie to potężne zwierzęta
kopytne będące największymi lądowymi ssakami europejskimi. Żubr jest
koczownikiem. Latem wędruje po wilgotnych okolicach lasów liściastych, żywi się
wtedy liśćmi, pąkami, ziołami i porostami, a zimą odwiedza tereny suchsze,
gdzie jego pokarmem są gałęzie i kora drzew. Tworzy mieszane,
różnowiekowe stada dowodzone przez starszą, doświadczoną krowę. Byki natomiast
dołączają do stada jedynie podczas okresu godowego. Po 9-miesięcznej ciąży
krowa rodzi, średnio co dwa lata, jedno lub dwoje cieląt. Po I wojnie światowej
żubr europejski w Polsce był na granicy wyginięcia i przetrwał tylko w ogrodach
zoologicznych. Obecnie żyje na wolności prawie 600 osobników, które tworzą 5
stad: w Puszczy Białowieskiej, Knyszyńskiej, Boreckiej, Lasach Wałeckich i
Bieszczadach. W Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt żubr zajmuje miejsce w
kategorii gatunków silnie zagrożonych, co wynika z małej liczebności gatunku i
izolacji stad.
Okazuje się więc, że w największym stopniu do
wymierania zwierząt przyczynia się człowiek - degradacja siedlisk,
przecinanie szlaków wędrownych i kłusownictwo to najgroźniejsze działania
powodujące zanikanie poszczególnych gatunków. Ważne jest, aby starać się
zapobiegać takim działaniom. Bardzo pomocne są rezerwaty tworzone na
terenach zamieszkiwanych przez zagrożone wyginięciem zwierzęta oraz ochrona
gatunkowa. Niestety, istnieją również naturalne przyczyny wymierania, na które
nie można wpłynąć: przyczyny genetyczne, współzawodnictwo gatunków czy
zmiany klimatu. Warto jednak pamiętać, że wszystkie istoty żywe zasługują na
szacunek, dlatego też należy im pomagać. Istnieje wiele sposobów, by przyczynić
się do ratowania wymierających odmian: dbałość o środowisko naturalne, a
więc zachowywanie podstawowych zasad ekologii – zapobieganie
zanieczyszczaniu wód, wycinkom lasów czy zaśmiecaniu szlaków górskich oraz
rezygnacja z zakupu wyrobów z zagrożonych gatunków, na przykład futra z
rysia czy dywanu ze skóry niedźwiedzia. Innym rozwiązaniem może być także
przekazanie 1% podatku na rzecz organizacji publicznej zajmującej się ochroną
środowiska. W ten sposób nie tracimy nic, a możemy uratować życie wielu
zagrożonych wyginięciem zwierząt.
Martyna
Grafika:
https://pixabay.com/pl/wilk-pies-tatua%C5%BC-pies-naklejka-1633994/
https://pixabay.com/pl/%C5%BC%C3%B3%C5%82wie-b%C5%82otne-zamknij-1556692/
https://pixabay.com/pl/batalion-ptak-kamie%C5%84-rapids-woda-1374492/
https://pixabay.com/pl/wierzby-ptarmigan-ptak-przyrody-1192600/
https://pixabay.com/pl/ostrygojad-haematopus-ostralegus-139719/
https://pixabay.com/pl/nied%C5%BAwied%C5%BA-drapie%C5%BCnik-1376361/
http://bezkrwawelowy.com.pl/gallery/Ssaki/popielica/DSC08063.jpg
https://pixabay.com/pl/wilk-drapie%C5%BCnik-hunter-canis-lupus-635063/
http://zwierzetainformacje.pl/wp-content/uploads/2016/01/ry%C5%9B2.jpg
https://pixabay.com/pl/%C5%BCubr-buffalo-american-zwierz%C4%85t-526805/
Źródło:
książka „Rozpoznawanie zwierząt w Polsce” Leszka Trząskiego