Kompromis
tradycji i postępu
Witaj Maj, Trzeci Maj,
Dla Polaków błogi raj!
Dla Polaków błogi raj!
(Rajnold
Suchodolski)
Konstytucja
3 maja uchwalona
3 maja 1791 roku miała być
odpowiedzią na pogarszającą się sytuację wewnętrzną i międzynarodową Rzeczypospolitej
Obojga Narodów, która jeszcze 150 lat wcześniej była jedną z największych potęg
europejskich i największym krajem w Europie. Była
ona próbą ratowania państwa polskiego przed kolejnymi rozbiorami. Regulowała
ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Była pierwszą w Europie i drugą na świecie
konstytucją. Przyjęto ją na zebraniu
Sejmu Czteroletniego, zwanego Wielkim, który był sejmem skonfederowanym, czyli
bez prawa do użycia "liberum veto". Konstytucja ograniczyła prawa
szlachty, zwiększyła prawa chłopów i zlikwidowała słabości ustroju kraju.
Jednak niedługo po jej uchwaleniu doszło do kolejnych rozbiorów, a w końcu
państwo polskie zniknęło z mapy świata.Konstytucja
3 maja 1791 roku to owoc prac Hugona Kołłątaja, Ignacego Potockiego, włoskiego
sekretarza króla S. Piattolego, a przede wszystkim samego króla Stanisława
Augusta Poniatowskiego.
Oficjalny tekst
Konstytucji 3 maja nie został odczytany podczas posiedzenia sejmu w 1791 roku. Ustawę
rządową, jak właściwie nazywał się ten akt, przyjęto więc jakby w ciemno.
Wszystko przez zabawne nieporozumienie z udziałem króla Stanisława Augusta. O przyjęciu konstytucji
bez czytania przesądził przypadek. Poseł inflancki, Michał Zabiełło, wezwał
zgromadzonych do przyjęcia konstytucji, a króla do jej zaprzysiężenia. Kiedy
Stanisław August podniósł rękę na znak, że chce przemówić, zwolennicy
konstytucji odczytali ten gest jako gotowość króla do złożenia przysięgi. Oto fragment opisujący ten
moment: Stropiony opozycjonista milknie, król podnosi rękę na znak, że chce mówić
(po raz czwarty!), Suchorzewski wyobraża
sobie, że podnosi ją do ślubowania, więc rzuca się do tronu na czworakach
wrzeszcząc: - Nie przysięgaj, boś już raz Bogu i Ojczyźnie przysiągł... Słyszą to arbitrzy, uradowani krzyczą co sił: - Wiwat król! Wiwat konstytucja!(Fragment z książki Karola Zbyszewskiego Niemcewicz od przodu i tyłu).Król złożył przysięgę na
ręce biskupa krakowskiego Feliksa Turskiego, następnie wezwał zebranych do
przejścia na nabożeństwo dziękczynne do kolegiaty św. Jana. Konstytucja została
przyjęta tego samego dnia przytłaczającą większością głosów, co zostało
owacyjnie przyjęte przez tłum zgromadzony przed zamkiem.
Przyjęcie Konstytucji 3 maja sprowokowało wrogość sąsiadów
Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Podczas wojny w obronie konstytucji Polska
została zdradzona przez swojego pruskiego sprzymierzeńca Fryderyka Wilhelma II
i pokonana przez Imperium Rosyjskie Katarzyny Wielkiej, sprzymierzonej z
konfederacją targowicką – spiskiem polskich magnatów przeciwnych reformom
osłabiającym ich wpływy. Po utracie niepodległości w 1795 roku, przez 123 lata
rozbiorów, przypominała o walce o niepodległość. Zdaniem dwóch współautorów,
Ignacego Potockiego i Hugona Kołłątaja, była "ostatnią wolą i testamentem
gasnącej Ojczyzny". Konstytucja obowiązywała przez 14
miesięcy, w tym czasie Sejm Czteroletni uchwalił szereg ustaw szczegółowych,
które były rozwinięciem jej postanowień. Sejm grodzieński (1793), aktem
oblatowanym w Grodnie 23 listopada 1793 roku uznał Sejm Czteroletni za niebyły
i uchylił wszystkie ustanowione na nim akty prawne.
Przemek
Grafika:
http://www.kwilcz.pl/files/image/daniel/historia/3maja.jpg
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Constitution_of_May_3,_1791_by_Jan_Matejko.PNG/480px-Constitution_of_May_3,_1791_by_Jan_Matejko.PNG
No cóż, Polacy często, skupieni na tym, jaki to nasz kraj był biedny i uciśniony, zapominają o latach świetności Polski oraz o zasługach naszych rodaków. Cieszę się, że autor postu wspomniał o tym, że nasza konstytucja była PIERWSZĄ w Europie i DRUGĄ na świecie. Myślę, że fakt ten doskonale ukazuje wielkość naszego kraju. Zwłaszcza, że w walce o niepodległość USA, której zwieńczeniem było uchwalenie konstytucji w 1787, również pomagali Polacy (m.in. Tadeusz Kościuszko, Kazimierz Puławski).
OdpowiedzUsuńBardzo lubię rocznice uchwalenia Konstytucji. To nasze radosne święto pokazuje, że Polacy są dumni z historii kraju i potrafią się nią cieszyć
OdpowiedzUsuńUchwalenie Konstytucji Trzeciego Maja było znaczącym wydarzeniem wśród historii naszego pięknego kraju. Ukazuje ona pełen chwały moment walki o godność i wolność naszego ludu. Jesteśmy pierwszym narodem europejskim, który taką formę ustawy wykonał, co jest tylko kolejnym znakomitym dowodem naszej wyjątkowości. Opieranie się rosyjskiemu zaborcy było świętym obowiązkiem naszych przodków i my - młodzi ludzie - powinniśmy pamiętać o ich nieustannej walce o wolność, pełnej heroizmu i poświęcenia. Jest to przykład pięknej i pełnej wyniosłości walki o niepodległość i przeciwstawianie się wrogiej sile, próbującej podporządkować sobie naszą nację. Sądzę, że każdy kraj potrzebuje takich pełnych bohaterstwa momentów, budujących poczucie przynależności do własnego kraju i pobudzanie młodych pokoleń do manifestowania swojego patriotyzmu. Artykuł ten skłonił mnie do refleksji i dalszego zgłębiania dziejów naszego kraju w tym okresie i jestem dumna, że takie zajście miało miejsce.
OdpowiedzUsuńCieszę się, że na blogu można znaleźć artykuły mówiące o ważnych wydarzeniach z historii Polski. Konstytucja 3 Maja była ostatnią próbą ratowania Rzeczpospolitej przed utratą niepodległości. To dowód zdolności narodu polskiego do naprawy kraju, wyraz patriotyzmu różnych warstw społecznych i próba politycznego wydźwignięcia kraju z upadku i zacofania, moim zdaniem sama taka postawa jest dobra, aczkolwiek popełniona wiele błędów. Zawierając przymierze z Prusami i spodziewając się, że całą Europa odłoży na bok swoje zajęcia i rzuci się na pomoc Polsce, wykazali się skrajną polityczną nieodpowiedzialnością. Zaprzeczyli w ten sposób swojej drodze, swemu ciężkiemu wysiłkowi podjętemu wraz ze wstąpieniem na tron w 1764 r. Stanisława Augusta Poniatowskiego, ich nieformalnego lidera i protektora.
OdpowiedzUsuńWarty zauważenia jest fakt, że po Konstytucji 3 maja uchwalono w Polsce jeszcze wiele ustaw zasadniczych m.in. Konstytucja Marcowa czy Konstytucja Kwietniowa. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 6 kwietnia 1997 roku która obowiązuje dzisiaj ma wielu przeciwników domagających się wprowadzenia poprawek lub uchwalenia nowej konstytucji. Natomiast Konstytucja Stanów Zjednoczonych z 1787 roku po wprowadzeniu 27 poprawek obowiązuje do dziś, czyli ponad 220 lat.
OdpowiedzUsuńOdnosząc się do teraźniejszości chciałbym przypomnieć w związku z niedawnymi świętami że wieszanie flagi Unii Europejskiej nie jest zgodne z konstytucją. Jest to dozwolone tylko w NIEKTÓRE dni roku na NIEKTÓRYCH urzędach. Poza tym wieszanie symbolu tego antynarodowego tworu jest zwykłym objawem (świadomym lub nie) antypolskości.
OdpowiedzUsuńCzemu antypolskości? Jeżeli bycie prawdziwym polakiem oznacza zamknięcie się na wszystkie możliwości rozwoju jakie daje działanie w grupie, to ja podziękuję i będę tym złym antypolskim europejczykiem.
UsuńAntypolskości ponieważ Unia Europejska ogranicza nam suwerenność. Przyznają się do tego nawet w telewizji mówiąc że jakieś ustawy czy rozporządzenia zostały narzucone nam z GÓRY i rząd nie mu tu nic do gadania. Poza tym ten twór jest jedną wielką porażką gospodarczą. Widać to dobrze na przykładzie Cypru który wchodzą do Unii był jednym z najbogatszych państw a teraz jest w kryzysie z którego nie da się wyjść. Zarabiają na tym jedynie niektóre bogatsze państwa którym dostarczamy jedynie rynków zbytu towaru słabej jakości i taniej siły roboczej. Niektórzy wielcy postępowcy uważają za plus Unii Europejskiej ułatwianie młodzieży wyjazdu za granicę ale dyskusja z nimi po prostu nie ma sensu. Zwykłe zachwianie systemu wartości.
UsuńCiekawy artykuł, w szczególności zaciekawiła mnie ciekawostka o nieprzeczytaniu Konstytucji.
OdpowiedzUsuńKonstytucja 3 Maja to jedno z najważniejszych wydarzeń w naszej historii. Bardzo ważne jest to, abyśmy my- młodzi ludzie pamiętali o tych chlubnych kartach naszej przeszłości i potrafili o tym tak pięknie opowiadać jak Ty Przemek ;)
OdpowiedzUsuńBardzo interesujący artykuł. Fantastycznie jest przypomnieć sobie o tym, kiedy Polska wespół z Litwą była jedną z największych potęg europejskich. Brawo, Przemek! ;)
OdpowiedzUsuńUważam,że każdy Polak powinien posiadać chociażby minimalną wiedzę na temat Konstytucji 3 Maja. Bardzo ciekawy artykuł w szczególności wątek ukazujący sposób zatwierdzenia Konstytucji.
OdpowiedzUsuńMyślę, że to jedno z najbardziej uroczystych świąt jakie obchodzimy. Doskonale odzwierciedla naszą radość z odzyskania niepodległości. Przy okazji gratulacje dla Przemka, który świetnie przedstawił owe święto.;) Ciekawostka warta uwagi.;)
OdpowiedzUsuńCieszę się, że na blogu pojawił się post o tematyce patriotycznej, ponieważ wiele osób, szczególnie młodych, doskonale zna datę, gorzej natomiast z faktami, o których każdy Polak powinien wiedzieć. Ponadto, zabawnych epizodów związanych z historią Polski w podręczniku do historii raczej nie znajdziemy :)
OdpowiedzUsuńArtykuł jest bardzo ciekawy, przyjemnie mi się go czytało. Nauka historii w szkole byłaby o wiele bardziej interesująca, gdyby wiedzę przekazywano w podobny sposób- z użyciem zabawnych anegdot i ciekawostek. Gratuluję Przemku :)
OdpowiedzUsuńDobry artykuł, jednak nie do końca prawdą jest to, że konstytucję przyjęto większością głosów. Początek maja był okresem poselskich ferii wielkanocnych, większość posłów wracała do domów, żeby święta spędzić z rodziną. Tylko sprzymierzeńców konstytucji, którzy stanowili mniejszość, poinformowano o obradach sejmu.
OdpowiedzUsuńOczywiście! Posłowie byli okrutnie zmęczeni gardłowaniem - jak to Polacy. No i najlepsi katolicy! Musieli mieć ferie wielkanocne, a Polska mogła jeszcze poczekać.
UsuńPodobnie postąpili przodkowie pod Ujściem (17 wiek). Opaliński oddał Szwedom Wielkopolskę, a szlachta ochoczo rozjechała się do domów do strzyżenia owiec i na żniwa. Wtedy też Polska czekała - 6 lat. Wcześniej się wykrwawiwszy. A kto wprowadził Szwedów do Polski? Radziejowski! Kto zdradził w Kiejdanach? Janusz Radziwiłł, bo mu się zachciało litewskiej korony.
Na składzie mamy jeszcze targowiczan (18 wiek), którzy brali moskiewskie pieniądze (wszyscy), "żenili się z bękartami carycy(Ksawery Branicki) i szli na czele wojsk rosyjskich przeciw Polsce.
Włącz telewizor i zobacz, ilu posłów sejmowych znajduje się na sali. A ilu bierze pensje? I to niemałe!
Naturalnie dla równowagi mamy i patriotów gotowych do poświęceń.
Gdzie jest taki drugi kraj?
Bardzo ciekawe spojrzenie na historię, o której już nie liczni pamiętają i ją cenią.
OdpowiedzUsuńW dzisiejszych czasach gdy ludzie są w gruncie rzeczy pozbawieni wszelkiej wrażliwości wobec patriotyzmu nazywając go "nazizmem" bardzo ważne jest aby ukazać jak wielkie były to wydarzenia (tu: Uchwalenie Konstytucji 3 maja) i jak wielki wpływ miały one potem na losy ludności polskiej i ich poczucia narodowego.
Szkoda że większość Polaków nie wie takich podstawowych informacji o naszej pierwszej konstytucji. A tak poza tym, bardzo ciekawie napisany artykuł ;)
OdpowiedzUsuńMoże więc warto się uczyć, aby nie być jak "większość Polaków". Czego się człowiek nauczy, tego nikt mu nie odbierze.
UsuńBardzo bobry artykuł, zawsze miło poczytać o próbach walki o wolność POLSKI.
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawy artykuł. zawsze warto mieć takie informacje w głowie.
OdpowiedzUsuńChyba najlepszą ciekawostką jest ten fakt, że konstytucja "została wybrana w ciemno". Jednakże materiał bardzo przydatny.
OdpowiedzUsuńNie sądziłem ze ten dokument ma taką ciekawą historię. Dziękuję, że mi to pokazałeś. Jednak trochę to skłoniło mnie do przemyśleń.
OdpowiedzUsuńJa również nigdy bym nie pomyślała, że nasza konstytucja masz aż tak ciekawą historię. Brawa należą się Przemkowi, który w świetny sposób nam to przekazał. Uważam, że Mati ma teraz nie lada konkurenta.;) Pozdrawiam Cię Przemku.;)
OdpowiedzUsuńCzy Przemek jest z naszej szkoły?;)
OdpowiedzUsuńPrzemek jest z naszej szkoły! Z jednej z klas pierwszych. Inne dane - tylko za zgodą Przemka. Pozdrawiam majowo.
UsuńPostaram się go odnaleźć i osobiście podziękować za tak świetny wpis.;) Dziękuje za udzielenie odpowiedzi. Pozdrawiam;)
UsuńPowinniśmy być dumni z naszej historii a przy tym znać ważne daty i fakty . Dziękujemy za przybliżenie pewnych szczegółów. 3 maj to jeden z ważniejszych dni w dziejach Polski, nie zapominajmy !
OdpowiedzUsuń