Sen pod lupą
Człowiek jest geniuszem, kiedy śni.
(Akira Kurosawa)
Człowiek na sen
przeznacza około 1/3 swojego życia. Większość nie zastanawia się jednak nad
znaczeniem i potrzebą snu. Co dzieje się z naszym ciałem, gdy śpimy? Jak ważny
jest sen? Między innymi na te pytania spróbuję odpowiedzieć w dzisiejszym
artykule.
Czym jest sen? Według definicji jest to odwracalny stan obniżenia świadomości. Można go podzielić
na dwie główne fazy: NREM i REM. Faza non-rapid eye movement (NREM) to sen głęboki, którego
celem jest regeneracja organizmu. W tej fazie oddech reguluje się, obniża się
temperatura ciała i ciśnienie tętnicze, a organizm przeprowadza procesy
chemiczne odbudowujące tkanki i wzmacniające układ odpornościowy. Mózg w tym
czasie przygotowuje się do bardzo aktywnej pracy, którą rozpocznie w fazie REM.
Faza REM (Rapid Eye
Movement) to inaczej sen paradoksalny. Tutaj mózg rozpoczyna pracę nad
koncentracją i procesami pamięciowymi, tworząc własną bazę danych. Poprzez sen
człowiek przyswaja niedawno poznaną wiedzę oraz procedury motoryczne (np. kroki
taneczne), ponieważ mózg jeszcze raz przetwarza to, czego już się dowiedział,
dodatkowo to utrwalając. Jednym z elementów snu paradoksalnego jest paraliż senny, będący naturalnym zjawiskiem
występującym podczas snu. Zapobiega między innymi gwałtownym ruchom kończyn
(dzięki niemu na przykład nie zerwiesz się z łóżka i wybiegniesz z pokoju,
kiedy śnisz o tym, że biegniesz). Paraliż wywołuje w nas lęk dopiero wtedy, gdy
po obudzeniu nie możemy się poruszyć. Przyczyną tej sytuacji jest zbyt
gwałtowne wybudzenie się. Mózg odzyskał świadomość, a ciało wciąż śpi, jest
sparaliżowane. Stan ten wywołuje strach, a to z kolei jest przyczyną koszmarów
sennych, które powstają w oparciu o nasze emocje. Dlatego jeśli obudzisz się i
poczujesz, że jesteś sparaliżowany, uspokój się i zacznij głęboko oddychać,
myśląc o czymś przyjemnym.
Kolejnym ciekawym
zjawiskiem, występującym dość rzadko, jest świadomy sen, w którym człowiek
dokładnie kontroluje wykonywane czynności, przeżywając je intensywniej niż w
rzeczywistości. Odpowiedzialny jest za to płat czołowy, który nagle wyłącza
logiczne myślenie. W świadomym śnie wszystko wydaje się możliwe i normalne, bo
tak mówi nasz mózg. Technika ta, bardzo długotrwała w nauce, ale możliwa do
wyćwiczenia, jest wykorzystywana na przykład w leczeniu koszmarów.
Sny są zobrazowaniem
naszych wspomnień lub marzeń. Mózg w fazie REM łączy pojedyncze obrazy w jeden
ciąg, który czasami pozbawiony jest logicznego sensu, ukazując obrazy
fantastyczne, a w niektórych przypadkach odzwierciedla rzeczywistość. Każdy
człowiek przynajmniej raz w życiu doświadczył snu proroczego. Nie dotyczą one
raczej niesamowitych wizji, ale sytuacji codziennych, zwyczajnych. Są przez
człowieka odczuwane jako Déjà vu (przykładowo: nocą śni nam się, gdzie zostawiliśmy zgubiony wcześniej
dokument, a rano znajdujemy go dokładnie w tym samym miejscu).
Na koniec przedstawiam kilka ciekawostek dotyczących snu. W celu propagowania
zdrowego snu w teatrze w Cagliari (stolica Sardynii) wystawia się sztukę Heike
Schmidt pod tytułem Bed and breakfast. Zaczyna się ona o 2300,
kończy o 800 i polega na namawianiu widzów do spania. Na scenie jest
urządzana zbiorowa sypialnia z łóżkami, kocami i poduszkami. Artyści chodzą
między łóżkami, recytują wiersze i życzą widzom dobranoc w różnych
językach. Spektakl kończy się specjalną piosenką na powitanie dnia i wspólnym
śniadaniem.
Hipersomnia oznacza
nadmierną senność. Związane z nią zaburzenie to narkolepsja, czyli
niekontrolowane napady snu w ciągu dnia. Pojęcie parasomnia określa natomiast
wykonywanie niekontrolowanych czynności podczas snu, na przykład nagłego
płaczu, machania rękami czy lunatykowania (wstawania i poruszania się bez
świadomości). Zrywy miokloniczne to
niegroźne skurcze mięśni (często występujące podczas snu nagłe machnięcie nogą
lub ręką). Osoby niewidome także śnią, wykorzystując do tego inne zmysły takie
jak słuch czy dotyk. 12% ludzi śni w barwach biało-czarnych.
Jeżeli masz jakieś ciekawe doświadczenia dotyczące snów, zachęcam do podzielenia się nimi w komentarzach. Pamiętaj, że sen jest podstawą prawidłowego funkcjonowania twojego organizmu. Lepiej się uczysz, więcej zapamiętujesz, masz lepszy humor – same korzyści! Dobrych snów!
Jeżeli masz jakieś ciekawe doświadczenia dotyczące snów, zachęcam do podzielenia się nimi w komentarzach. Pamiętaj, że sen jest podstawą prawidłowego funkcjonowania twojego organizmu. Lepiej się uczysz, więcej zapamiętujesz, masz lepszy humor – same korzyści! Dobrych snów!
Weronika
Grafika:
https://tricksofmind.pl/wp-content/uploads/2015/11/%C5%9Awiadomy-sen-po-co-to-robi%C4%87-768x432.jpg
http://s.redefine.pl/dcs/o2/redefine/cp/pi/piqxkkxfx7tr6rwnziprmh313otc4ka
Bardzo ciekawy artykuł. Niedawno czytałam artykuł na temat snu i o tym dlaczego często chodzimy niewyspani. Autor tłumaczył sytuację, w której człowiek się budzi np 10 minut przed budzikiem i jest bardziej wyspany niż te 10 minut później. Sen polega na przeplataniu się dwóch faz o których wspomniałaś na początku. Jeśli obudzimy się i zaśniemy ponowie, ale na bardzo krótko to wpadamy w fazę snu głębokiego i zostajemy z niego nagle wybudzeni. Jest to bardzo ciekawe i faktycznie prawdziwe, bo nie raz miałam taką sytuację.
OdpowiedzUsuńŚwietny post Weroniko! Myślę, że wszyscy będą zainteresowani tematem i przeczytają go z wielką przyjemnością, jak ja. Wybrałaś idealny temat, bo chyba każdy lubi spać. :D
OdpowiedzUsuńMartwi mnie tylko fakt, że ja mało pamiętam ze swoich snów, a częściej śpię "jak kamień". O czym to może świadczyć?
Cieszę się, że artykuł Ci się podoba. Odpowiadając na twoje pytanie, właśnie to, że śpisz "jak kamień" jest przyczyną małej znajomości własnych snów. Osoby pamiętające sny budzą się w nocy częściej, co pomaga w zapamiętywaniu. Wynika to ze zwiększonej aktywności skrzyżowania skroniowo-ciemieniowego (rejonu mózgu), który jest odpowiedzialny między innymi za czujność i postrzeganie świata. Osoby z "lekkim snem" będą częściej zapamiętywać swoje sny. :)
UsuńWeroniko! Chcę zwrócić Twoją uwagę na post z dnia 7 lutego 2016 roku "Kraina marzeń sennych" Autorka omawia w nim cztery grupy marzeń sennych, a także odnosi się do symboliki snów. zapraszam Cię do lektury.
UsuńTwój post jest bardzo interesujący. Gratuluję.
Bardzo interesujący i zadziwiający post !
OdpowiedzUsuńPrzyjemny tekst, bardzo przyjemnie się go czytało.
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawa tematyka artykułu. Zgodzę się całkowicie z twoimi ostatnimi zdaniami, sen pomaga nam przyswajać wiedzę, myśleć szybko I logicznie. Duża część uczniów przekonuje się o tym kiedy "zarywa" noc, a następnego dnia nie potrafi skupić się na rzeczach, których się uczył, dodatkowo wszystko nas denerwuje. Sen to nieodłączna część naszego życia, pozwala nam marzyć I odpocząć.
OdpowiedzUsuńRzeczywiście tak jest. Nie poświęcając odpowiedniej ilości czasu na sen, nie będziemy mogli skupiać się w szkole. Cieszę się, że się ze mną zgadzasz :)
UsuńSen jest bardzo ważny w naszym życiu, jednak wiele ludzi zapomina o jego właściwościach. Kiedy chodzimy do szkoły lub pracy to często śpimy o wiele za mało i mniej efektywnie pracujemy. Pozwala nam on odpocząć i zrelaksować się, dlatego powinniśmy strarać się spać co najmniej 8h dziennie.
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawy post, szczególnie część o fazach snu. Nigdy nie zastanawiałem się jaki dokładnie wpływ ma sen na ludzki organizm a Twój post Weroniko, wiele mnie na ten temat nauczył. Pożyteczny temat i przyjemna forma napawają mnie entuzjazmem co do Twoich kolejnych tekstów :D
OdpowiedzUsuńPost przyjemnie napisany. Przeczytałem go szybko i z dużym zainteresowaniem. Mnie również najbardziej podobał się fragment o fazach snu. Myślę, że spróbuję zgłębić ten temat.
OdpowiedzUsuń"Każdy człowiek przynajmniej raz w życiu doświadczył snu proroczego" piszesz. Takie sny zdarzają się w moim przypadku niezwykle często i chociaż rzeczywiście nie dotyczą niesamowitych wizji, nadal są dla mnie tajemnicą. Odnoszą się do sytuacji codziennych, mimo wszystko zastanawia mnie czy wynika to z bujnej wyobraźni czy może z umiejętności przewidywania?
OdpowiedzUsuńInteresujący post. Gratulacje ;)
Wiedziałem, że sen jest ważnym elementem regeneracji naszego organizmu, ale nie sądziłem, że ma on aż tak duże znaczenie, chociażby w zapamiętywaniu. Powiem, że to naprawdę niesamowite. Możliwe że trochę zaniedbuję ten sen, zwłaszcza że najczęściej wstaje nad ranem, najczęściej samoistnie. Wtedy już po śnie, szczerze powiedziawszy, lepiej mogę przyswoić wiedzę, np. do sprawdzianu. W związku z tym jak duże znaczenie ma po prostu dla naszego zdrowia, trzeba o niego dobrze dbać.
OdpowiedzUsuńMłodzi ludzie mało śpią. Z różnych powodów późno kładą się spać, a rano wstają do szkoły. Fajnie, że autorka wyjaśnia jak ważny jest sen.
OdpowiedzUsuńBardzo fajny, ciekawy artykuł. Czytałam go z zainteresowaniem. Sen jest bardzo ważny, ale niestety często chodzimy niewyspani.
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawy post. Od zawsze interesowały mnie sny i cieszę się, że dowiedziałam się czegoś nowego!
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawy tekst. Zgadzam się z tym,ze sen jest bardzo ważną czynnością w życiu człowieka.
OdpowiedzUsuńŚwietny post! Kiedyś miałam okazję doświadczyć świadomego snu i od jakiegoś czasu staram się to wyćwiczyć. Każdemu polecam spróbować, bo jest to coś niezwykłego i można chociaż we śnie przenieść się w swój własny idealny świat.
OdpowiedzUsuńTwój post w ciekawy i przystępny sposób ukazuje bądź co bądź bardzo skomplikowaną kwestię snu. Sama wciąż staram się doświadczyć świadomego snu. Niestety jak na razie mi się to nie udało ale staram się dalej. Może kiedyś.
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawy post. Słyszałam już o fazach snu ale nie wiedziałam co się dzieje w każdej z faz. Niestety zazwyczaj nie pamiętam swoich snów i bardzo żałuję...
OdpowiedzUsuńSen jest bardzo ważny w naszym życiu. Powinniśmy poświęcać mu 8 godzin. Ale większość o nim zapomina. Chodzimy do szkoły, pracujemy i śpimy po 5 godzin. Jesteśmy przez to w złym humorze, nie przyswajamy wiedzy, nie potrafimy sie skupic. Bardzo ciekawy post. Na pewno do niego jeszcze kiedys wrócę.
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawy post. Dzięki niemu dowiedziałem się, że sen ma nie tylko powoduję regenerację organizmu, ale także ma ogromny wpływ na przykład na samopoczucie.
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawy post. Po przeczytaniu go zachciało mi się spać. Powodem oczywiście nie jest to, że jest nudny, gdyż nie jest lecz sama tematyka, a wiem, że miewam problemy ze spaniem i bezsennością. Pozdrawiam.
OdpowiedzUsuńBardzo interesujący post oraz wiele ciekawych informacji na temat snu i jak bardzo jest on ważny.
OdpowiedzUsuń