13 grudnia 2025

Językowe potyczki

 

Zwycięskie słowo – „szponcić”

 

Slang młodzieżowy wiąże się z emocjonalną oceną(…)

Ekspresja idzie w parze z wyobraźnią,

dzięki czemu słowa (…) nabierają dodatkowych znaczeń.

(Agnieszka Warnke)

 

W bieżącym roku po raz 10. odbył się plebiscyt Młodzieżowe Słowo Roku, który zdaniem organizatorów, pomaga zrozumieć „swoisty kod młodości”.  To również  „okazja do zabawy językiem polskim i refleksji nad ciągłymi zmianami, które w nim zachodzą”.

Plebiscyt jest organizowany przez Wydawnictwo Naukowe PWN, a  jury – Bartek Chaciński, Ewa Kołodziejek, Marek Łaziński, Anna Wileczek – stara się, aby przebiegał zgodnie z zasadami etykiety i etyki oraz w przyjaznej atmosferze.  Jurorzy specjalizują się w młodzieżowej polszczyźnie i są wspierani  przez zespół młodzieżowy z Obserwatorium Języka i Kultury Młodzieży oraz przedstawicieli PWN.

Plebiscyt Młodzieżowe Słowo Roku składa się z dwóch etapów. W pierwszym językoznawcy analizują zgłoszenia i wyłaniają najczęściej pojawiające się te słowa, które są zgodne z regulaminem. I one przechodzą do drugiego etapu plebiscytu. A potem internauci spośród nich wybierają Młodzieżowe Słowo Roku.  

Finałowa gala plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku 2025  odbyła się w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.  Okazało  się, że zwyciężyło słowo „szponcić”. W werdykcie jurorzy wyjaśnili, że „szponcić” to tyle co spontanicznie, energicznie działać, nie zawsze legalnie; mieć nagłe pomysły lub podejmować  improwizowane akcje. Może oznaczać dezaprobatę lub podziw. Efekt takich zachowań to „szpont”. Słowo „szpont” wywodzi się z gwary więziennej, ale  nagłośnił je w swoich filmach internetowy streamer Makaljer ,  przedstawiając zmyślone teorie na temat wpływu komputerów na ludzką psychikę. Słowo „szponcić” z kolei, umieścił na ścieżce dialogowej Jakub Rużyłło, scenarzysta serialu „1670”.

Drugie miejsce zajął idiom liczbowy 6 7, zapisywany w różnych wariantach jako „67, 6-7, six seven, sześć siedem”. Może mieć różne znaczenia: żart, radość, ekscytację, podtrzymanie kontaktu.

Wyróżnienie przyznano zrostowi  OKPA , który  jest połączeniem międzynarodowego wyrazu akceptacji „OK” oraz polskiego pożegnania „pa”. Wymawia się: okpa/ okejpa/ okipa lub z dodatkiem łącznika „to” (okejtopa/okitopa).

W finale Młodzieżowe Słowo Roku znalazły się również słowa: „brainrot”, „bro", „fr”, „freaky”, „GOAT”, „klasa”, „lowkey”, „skibidi”, „slay”,  „szacun”,  „tuff” oraz „twin”.  Czy używacie tych słów?

Unge

 

Grafika:

https://static.polityka.pl/_resource/res/path/01/2c/012c30a8-21a7-41d1-a2cd-bb6ef96168c3

https://ipla.pluscdn.pl/dituel/cp/zd/zd8x14hoaxi5pffagwrq9wvav8se5ju3.jpg

6 komentarzy:

  1. Nie spodziewałam się, że na finałowej liście Młodzieżowego Słowa Roku znajdą się słowa takie jak szponcić, skibidi czy slay, bo przynajmniej w moim otoczeniu praktycznie nikt już ich nie używa. Przypuszczałam, że Młodzieżowym Słowem Roku zostanie 67, bro lub lowkey

    OdpowiedzUsuń
  2. Przyznaję, że nie znałem wcześniej tego słowa. Naprawdę bardzo zaskoczył mnie wynik tego plebiscytu.

    OdpowiedzUsuń
  3. Nigdy nie słyszałam o słowie "szponcić". Jestem nieco rozczarowana oraz zaskoczona wyborem tego słowa. Przypuszczałam, że 67 zostanie młodzieżowym słowem roku.

    OdpowiedzUsuń
  4. Byłam zaskoczona wynikiem tego plebiscytu. Nigdy wcześniej nie słyszałam słowa szponcić.

    OdpowiedzUsuń
  5. Tuff - przymiotnik, który oznacza „modny”, „atrakcyjny” lub „interesujący”. Najczęściej używa się go w kontekście mody, aby pochwalić czyjś ubiór.

    Freaky - przymiotnik oznaczający: „zwariowany” lub nawet „ekscentryczny”. Słowo jest bardziej negatywne niż pozytywne i można go użyć także w odniesieniu do czegoś tak nietypowego, że aż lekko przerażającego.

    Brainrot to stan umysłu, kiedy długo ogląda się bezwartościowe treści na TikToku czy Instagramie. Dosłownie oznacza „gnicie mózgu”.


    OdpowiedzUsuń
  6. Bardzo ciekawe jest to, że na pierwszym miejscu znalazł się wyraz “szponcić”. Nigdy wcześniej nie słyszałam, aby ktoś używał go na co dzień w moim otoczeniu. Innym słowem, o którym nigdy nie słyszałam i na początku nie rozumiałam, jest „mejziara”- dowiedziałam się o nim chwilę przed plebiscytem.
    Sama liczyłam jednak na to, że na podium znajdą się takie wyrazy jak: „67” „tuff” czy „aura”.

    OdpowiedzUsuń