6 kwietnia 2024

Kącik młodego historyka

 

Feniccy mistrzowie żeglugi

 

 

Navigare necesse est, vivere non est necesse.

(Żeglowanie jest koniecznością,

życie koniecznością nie jest).

(Pompejusz)


Historia pasjonuje mnie od lat,  a na czoło moich  zainteresowań  wybiła się starożytność. Dlaczego?  Ponieważ  to  nie  tylko początki naszej cywilizacji, ale również okres  niezwykłych dokonań, które nawet dziś budzą we  mnie ogromny podziw.

I właśnie takim wyjątkowym osiągnięciem jest starożytne żeglarstwo rozwinięte przez Fenicjan. Opanowali  oni tę umiejętność wręcz do perfekcji, jakiej nie uzyskali nawet nowożytni szkutnicy i nawigatorzy. Żegluga rozwinęła się wówczas bardzo mocno, ponieważ był to często najszybszy, ale też najbezpieczniejszy środek transportu i podróży.  Komunikacja morska  przyczyniła  się w znacznej mierze do postępu cywilizacyjnego:  rozwinął się  handel  dalekosiężny oraz nastąpiła ekspansja kulturowa. Dzięki żegludze  i kontaktom z  Fenicjanami Europejczycy poznali  pismo. Starożytni na swoich okrętach odbywali wiele podróży  i to  często do bardzo odległych krain. Feniccy  żeglarze  mieli na swoim koncie wiele dokonań i dopiero  zostali przyćmieni przez sławę podróżników doby wielkich odkryć geograficznych.

Fenicjanie  pływali  w basenie Morza Śródziemnego i byli znani  zarówno w ówczesnej Europie, jak i Azji Przedniej jako lud żeglarzy najemników służących wielu obcym monarchom i uczestniczących w ich ekspedycjach.  W  VII w. p.n.e. egipski władca Necho II zatrudnił ich, by zbadali  wybrzeże kontynentu afrykańskiego oraz możliwości utworzenia dla Egiptu nowych szlaków handlowych. Relację  z tej podróży przedstawił Herodot, a wiele zawartych w niej opisów potwierdza autentyczność wyprawy  i zawiera zapis niewiedzy starożytnych o kulistym kształcie naszej planety. Członkom wyprawy udało się osiągnąć  cel i powrócić do Egiptu, zatem prawdopodobnie Fenicjanie jako pierwsi opłynęli Czarny Ląd,  dokonując tego ponad dwa tysiące lat wcześniej niż nowożytny odkrywca Vasco da Gama.

Fenicjanie  odbyli również wiele własnych ekspedycji w celu odkrycia dalekich lądów. Udało im się dopłynąć do Wysp Kanaryjskich, Madery, najprawdopodobniej również do   Azorów i  Wysp Zielonego Przylądka. Najbardziej zaskakująca jest teza o ich dotarciu do wybrzeży dzisiejszej Brazylii. Świadczyć mają o tym źródła starożytnych autorów.  Pauzaniasz  pisze: na zachodzie, na oceanie znajduje się wyspa, której mieszkańcy mają czerwoną skórę, a włosy podobne do końskich ogonów. (wykop.pl) Diodor Sycylijski natomiast  opisuje:  Kartagińczycy odkryli, zapędzeni przez burzę, wielki, poprzecinany spławnymi rzekami i zamieszkały przez liczną ludność, nieznany kraj. Miał on leżeć na wprost Libii,  tj. Afryki, ale daleko na oceanie, „na wiele dni żeglugi”  od jej wybrzeży. (wykop.pl) Te  opisy pasują do obszarów Ameryki Południowej  i  mieszkających  tam ludów.  Teorię o dotarciu tam Fenicjan potwierdza  fakt, że  najprawdopodobniej znali oni Wyspy Zielonego Przylądka i występujące w ich pobliżu wiatry, które w epoce nowożytnej poprowadziły Krzysztofa Kolumba ku wybrzeżom  Ameryki Środkowej. Poza tym od setek lat w Brazylii są odnajdywane  inskrypcje w języku starosemickim (a do tej grupy należał język fenicki).

Na stronie  https://histmag.org/Fenicjanie-najwieksi-zeglarze-starozytnosci-1647 czytam, że motywacją podróży Fenicjan były niemal wyłącznie doczesne i konsumpcyjne cele.[…]  Fenicjanie stanowili bardzo ciekawą diasporę kupiecką, która dzięki znakomitemu opanowaniu zasad żeglowania i oparciu swojego systemu na żegludze kabotażowej przez dość długi czas monopolizowała handel w basenie Morza Śródziemnego, mając za rywali słabych jeszcze Greków.

Fenicjanie pozostają  mistrzami  żeglarstwa, niezależnie od motywacji ich działania. Myślę jednak, że w ich przypadku handel łączył się z ciekawością świata i pragnieniem poznawania nowych lądów. Dlatego pozwolę sobie zakończyć post słowami Seneki: Bóg stworzył wiatry i po to, abyśmy mogli poznać zamorskie kraje.

Kamil

 

Grafika:

https://static.polityka.pl/_resource/res/path/f4/c9/f4c9b499-dfb0-482b-9363-24486319246f

https://historia.org.pl/wp-content/uploads/2021/10/Starozytna-Kartagina-fot.-Carthage-National-Museum-CC-BY-SA-2.0.jpeg

https://www.statkihistoryczne.pl/wp-content/uploads/2014/11/CCF20141111_00018-1-768x761.jpg

17 komentarzy:

  1. Interesujący artykuł, dzięki któremu dowiedziałam się ciekawych informacji na temat żeglarstwa, rozwiniętego przez Fenicjan.

    OdpowiedzUsuń
  2. Bardzo ciekawy wpis o żeglarstwie.

    OdpowiedzUsuń
  3. Artykuł przedstawia umiejętności żeglarskie Fenicjan w czasach starożytnych, które nie miały sobie równych, umożliwiając komunikację morską, handel i ekspansję kulturową. Zmonopolizowali handel śródziemnomorski; eksploracja opierała się na żeglarstwie kabotażowym. Jest to niesamowite, jak starożytny lud może rozwinąć tak trudną rzecz i tym samym ułatwić przyszłość.

    OdpowiedzUsuń
  4. Artykuł przybliża nam informacje na temat żeglarstwa rozwiniętego przez Fenicjan, dlatego jest bardzo ciekawy i przyjemnie się go czyta.

    OdpowiedzUsuń
  5. Artykuł dostarczył mi wiele ciekawych informacji na temat żeglarstwa Fenicjan.

    OdpowiedzUsuń
  6. Twoje zainteresowanie starożytnością, zwłaszcza starożytnym żeglarstwem Fenicjan, jest zrozumiałe i fascynujące. Ich umiejętności żeglarskie były niezrównane, a podróże po Morzu Śródziemnym przyniosły wiele odkryć i kulturalnej wymiany. Pomimo doczesnych celów handlowych, można założyć, że ich podróże były również motywowane ciekawością i pragnieniem poznawania nowych lądów, co sprawia, że ich historia staje się jeszcze bardziej intrygująca.

    OdpowiedzUsuń
  7. Bardzo interesujący artykuł dzięki któremu dowiedziałam się wielu ciekawych informacji na temat żeglarstwa

    OdpowiedzUsuń
  8. Interesujący artykuł! Jako osoba rozszerzająca geografię, muszę przyznać że bardzo fascynuje mnie życie ludzi w dawnych dziejach. Niesamowite jest to, że kiedyś ludzie mimo ograniczonych możliwości eksplorowali świat, a teraz dzięki nim my możemy dokonywać nowych odkryć i spełniać swoje marzenia o podróżach.

    OdpowiedzUsuń
  9. „Nie ma niczego słabszego na Ziemi niż człowiek – napisał Homer. Procentowo nasze ciało wypełnia głównie słona woda, a to może też znaczyć, że jakiś szalony Odys chciałby w nas żeglować.” — Wioletta Grzegorzewska

    OdpowiedzUsuń
  10. Bardzo ciekawy post. Szczerze mówiąc o Fenicjanach wiedziałem tylko tyle że istnieli. Nie mailem pojęcia że byli tak świetnymi żeglarzami. A niesamowicie ciekawe jest to że z tak mało zaawansowanym sprzętem i ożaglowaniem byli w stanie dotrzeć do Wysp Zielonego Przylądka (ba!, a może nawet do Brazyli!).

    OdpowiedzUsuń
  11. Bardzo ciekawy wpis! Sama uwielbiam starożytność w historii i sposób, w jaki wtedy cywilizacje zaczęły się rozwijać. Przyglądanie się temu, jak ludzie żyli i tworzyli tysiące lat temu, jest niezwykle fascynujące.

    OdpowiedzUsuń
  12. Fenicjanie, jako pionierzy żeglarstwa, wyznaczyli kurs dla przyszłych pokoleń, odkrywając nie tylko nowe lądy, ale i nowe możliwości dla ludzkości. Ich podróże, pełne odwagi i ciekawości, przekształciły świat w bardziej połączoną przestrzeń, umożliwiając wymianę kulturową i handlową, która zdefiniowała naszą cywilizację. Dziedzictwo Fenicjan przypomina nam, że granice są stworzone po to, aby je przekraczać, a wiedza i doświadczenie zdobyte w trakcie podróży są równie ważne jak cel.

    OdpowiedzUsuń
  13. Pomimo, że nie interesuje się żeglugą, uważam że wpis jest ciekawy.

    OdpowiedzUsuń
  14. Bardzo ciekawy post opisujący historię żeglugi Fenicjan. Dowiedziałam się wiele ciekawostek, które na pewno mi się przydadzą.

    OdpowiedzUsuń
  15. Z twojego posta dowiedziałam się bardzo dużo o żegludze. Żegluga raczej nie jest czymś co mnie interesuje ale ten post naprawdę mnie zaciekawił!

    OdpowiedzUsuń
  16. ,,- Jedyne, co mnie interesuje, to miłość - powiedział.
    - Nieszczęście polega na tym - powiedział mu wuj - że bez żeglugi rzecznej nie ma miłości." - Gabriel García Márquez

    OdpowiedzUsuń
  17. Fascynujące jest to, że w tak odległych czasach ludzie dużo osiągnęli, pomimo braku wielu ułatwień, jakie mamy teraz. Moim zdaniem współcześni żeglarze powinni brać przykład z Fenicjan.

    OdpowiedzUsuń