11 lutego 2016

Językowe potyczki



   Prowokacje językowe Cejrowskiego


Ja z panią nie rozmawiam,
bo z głupkami nie ma sensu rozmawiać.
(Wojciech Cejrowski)

 
                     II miejsce w VI Szkolnym Konkursie Wiedzy o Języku Polskim


(Temat oracji: Indywidualizacja języka. Omów na wybranym przykładzie charakterystyczne cechy  języka  postaci  literackiej, historycznej  lub  współczesnej.)

Wojciech Cejrowski to człowiek wielu profesji i zainteresowań. Dziennikarz radiowy, podróżnik, fotografik, pisarz, publicysta, biznesmen, artysta kabaretowy (choć sam nazywa siebie komediantem), krytyk muzyczny, poliglota, charyzmatyczny mówca, poszukiwacz ginących plemion Amazonii, z zawodu… cieśla. Studiował aktorstwo, historię sztuki, archeologię, ukończył socjologię. Znamy go głównie  z cyklicznych programów telewizyjnych, w których pokazuje nam życie mieszkańców różnych zakątków świata (oraz z tego, że nie nosi butów).  Odwiedził  blisko 60 krajów. Podczas wypraw przeżył wiele niezwykłych przygód, walczył nawet o przetrwanie  w amazońskiej dżungli, a mimo to dziennikarze częściej niż o podróże pytają go o poglądy na sprawy polityczne lub religijne. Pan Cejrowski chętnie o nich opowiada. Zawsze jest gotów zaciekle bronić swoich przekonań i zwalczać ich przeciwników, nie uznając w tych kwestiach żadnych kompromisów. Nie stroni przy tym od prowokacji. Słynie nie tylko z kontrowersji i bosych stóp. Charakterystyczny jest również język, którym się posługuje. Należy zauważyć, że na  ubieraniu w słowa swoich spostrzeżeń opiera się jego praca, gdy pisze książkę, prowadzi program w telewizji, czy udziela wywiadu. To dzięki umiejętnościom językowym, które szlifował pracując w radio przez wiele lat, zyskał popularność i stale przyciąga telewidzów i czytelników.

Cechą jego wypowiedzi, która jako pierwsza przykuła moją uwagę, jest perfekcja. Każde zdanie jest przemyślane, błyskotliwe i dopracowane tak, by jak najcelniej trafiało do odbiorców, poparte odpowiednią miną, gestem, intonacją. W jednym z wywiadów przyznał, że ćwiczy wystąpienia przed lustrem niczym aktor, który chce, by jego Hamlet był najbardziej przekonujący. Umiejętnie operuje charakterystycznym, wysokim głosem, który nazwał „głosem rozklapciałej żaby”. Nie zdarzają mu się potknięcia nawet w dyskusjach z godnymi przeciwnikami, gdy mówi bez przygotowania.  Z tą cechą wiąże się kolejna, czyli pewność i wyrazistość. Jak twierdzi, wypowiada się jedynie w sprawach, co do których ma konkretne zdanie. Różnorodność tematów, jakie porusza w krótkich filmikach zamieszczanych przez siebie w Internecie świadczy o tym, że sprecyzował swoje poglądy w wielu dziedzinach, począwszy od wychowania młodzieży, skończywszy na tym, jak najsprytniej pokroić ananasa.

Charakterystyczna dla jego wypowiedzi jest również prostota. W swoich programach nie używa słów, które mogłyby być przez kogoś niezrozumiane. Jego język przypomina wówczas ten, którym posługujemy się na co dzień - dużo jest w nim wyrazów potocznych, czasem nawet obraźliwych, zdrobnień, zgrubień, związków frazeologicznych oraz zabawnie brzmiących neologizmów. Mówi przy tym tak, jakby tłumaczył coś dziecku, albo osobie o wiele głupszej od siebie. Za przykład posłużyć może analiza procesu fotosyntezy, jaką przeprowadził w jednym z odcinków programu. Wymachując ogromnym liściem, Cejrowski powiedział między innymi, że „świeci słonko”, roślina „wdycha” dwutlenek węgla, robi sobie „żarełko”, a później „wywala tlen”. W wypowiedzi wplata pytania, na które natychmiast odpowiada. Oprócz tego posługuje się schematami. Prowadząc swoje programy zwykle stawia tezy, które następnie udowadnia. Argumenty dobiera i formułuje tak, że nie sposób nie przyznać mu racji. Dodatkowo porównuje zjawiska typowe dla kultur odwiedzanych przez siebie miejsc do tego, czego doświadczył każdy widz. Przykładem może być tu porównanie obcowania z dzikim indiańskim plemieniem do zabawy z kotem, który nagle może nas podrapać. Cejrowski często mówi  z perspektywy mieszkańców tych krain, ujawniając ich poglądy oraz drogi rozumowania, które również znacznie upraszcza.  Najczęściej  przedstawia ich przy tym jako ludzi prymitywnych, ale sprytnych.

W każdym odcinku to on jest gwiazdą, inni ludzie zaś - ładnym tłem. Zazwyczaj zwraca się do nich uprzejmie, ale z wyższością. Z uwagi na rozrywkowy charakter swojego programu, Wojciech Cejrowski często posługuje się ironią i nie stroni od wygłupów, dlatego można nie traktować tego zupełnie serio. Naśladuje na przykład góralski akcent, zachowanie eleganckiej damy, sepleni, albo stroi miny, żeby widzów rozbawić. Inaczej jest, gdy wypowiada się na tematy światopoglądowe, na przykład w programach publicystycznych. Tam jest poważny i niezwykle pewny siebie, stale podkreśla swoją odrębność i jak lew broni swoich racji. Do niczego nie daje się przekonać.  Jest sprytnym i nieprzewidywalnym adwersarzem. Zgrabnie potrafi uniknąć na przykład odpowiedzi odsyłając rozmówcę do książek, lub wytyka jakąś nieścisłość w pytaniu, zyskując czas na zastanowienie. Zawsze jest czujny i reaguje natychmiast. Ucieka się też do stosowania słownej agresji. Kiedyś w  programie „Warto rozmawiać” już na jego początku powiedział do pani poseł, że rozmawiał z nią nie będzie, bo on z głupkami nie dyskutuje. Bywa wulgarny, zwłaszcza  mówiąc o politykach, Unii Europejskiej, czy mniejszościach seksualnych, które to tematy często podejmuje. Do osób o innych niż jego poglądach odnosi się bez szacunku i potrafi odeprzeć wszystkie czynione mu w tej kwestii zarzuty. Często używa skrótów, takich jak „lewak”, „prawak”, „katol”, „Brytol”, które są nacechowane emocjonalnie. 
 
Warto zauważyć, że Pan Cejrowski interesuje się sprawami współczesnej polszczyzny, choć sam przyznał, że od dziecka jest ślepy na ortografię. W jednym ze swoich mini-wykładów postuluje, aby dbałość o kulturę języka była dla każdego z nas tak ważna, jak dbałość o strój, czy higienę. Następnie wytyka najczęściej popełniane przez Polaków błędy. Jednak sposób, w jaki to robi nie pozwoli mu na miano autorytetu w dziedzinie języka polskiego. „Nie włanczać, tylko włączać, debile!”- krzyczy do nas z ekranu Pan Cejrowski w imię kultury języka.  Inny filmik z serii pod tytułem „To mnie wkurza” poświęcił nieodmienianiu nazw zagranicznych firm. „Zrób zakupy w Real. Czy to jest język polski?” pyta. Ma już przygotowaną odpowiedź: „To jest język jakiegoś małpiszona, który polskiego nie zna”.

Za najbardziej udaną ze swoich książek Cejrowski uznał „Gringo wśród dzikich plemion”. Napisał ją po hiszpańsku, językiem bardzo przystępnym i atrakcyjnym dla czytelnika.  Wzbogacił również swoje przygody za pomocą śmiesznych przypisów. Zapis słów to momentami istne szaleństwo. Różne rozmiary czcionek, wielkie litery, różne odstępy. Pomiędzy literami wyrazu przerwy  i tysiące kropek w niespodziewanych miejscach. Jeśli wykrzyknik, to najlepiej trzy naraz. Niektóre strony są tak opracowane graficznie, że przypominają rysunek. Do tego  mnóstwo wyrazów naśladujących dźwięki dżungli i pouczający morał po każdej opowiedzianej przygodzie. Oprócz tego, jest naprawdę ciekawa, dlatego nie dziwi jej popularność.

Wojciech Cejrowski to człowiek, który doskonale wie, jak posłużyć się słowami, aby zwrócić na siebie uwagę i osiągnąć sukces. Zamiast nazwiska, używa inicjałów i już zapada wszystkim w pamięć, wyróżnia się. W książce napisał, że w dalekiej podróży trzeba mieć tupet jak taran i refleks jak błyskawica. I te cechy pielęgnuje w sobie zawsze, nie tylko w podróży.

Kamila  S.

Grafika:
http://cdn.natemat.pl/3765de810517518f07c5f51e5f2914b5,640,0,0,0.jpg
http://r-scale-1f.dcs.redcdn.pl/scale/o2/tvn/web-content/m/p24/i/dfd7468ac613286cdbb40872c8ef3b06/38ec93b2-a358-11e2-b598-0025b511229e.jpg?type=1&srcmode=0&srcx=45&srcy=3&srcw=976&srch=549&dstw=960&dsth=540&quality=85

27 komentarzy:

  1. @julkazwiernik11 lutego 2016 07:13

    sposób przekazywania wiedzy o świecie ludziom właśnie przez Cejrowskiego, jest bardzo specyficzny. Wydaje mi się, że jego albo się kocha albo nienawidzi, jednak mimo wszystko ma w sobie coś, co sprawia że chce się go słuchać. Wydaje mi się również, że kluczową rolę odgrywa tu właśnie prostota i szczerość - coraz mniej jest ludzi którzy nie boją się wyrazić swojego zdania i poglądów bez względu na to, jak zostanie to odebrane przez społeczeństwo. Jako ciekawostkę można dodać że Wojciech Cejrowski zrzekł się obywatelstwa polskiego i przyjął ekwadorskie, popierając swoją decyzję wstępem Polski do Unii - która jego zdaniem zniewala człowieka metodami biurokratycznymi. Naprawdę ciekawy post !

    OdpowiedzUsuń
  2. Uwielbiam program Wojciecha Cejrowskiego "Boso przez świat". Razem z rodziną oglądamy co niedziela. Podziwiam wiedzę tego człowieka i odwagę. W przyszłości też chciałabym podróżować po świecie, ale nie koniecznie boso. :)

    OdpowiedzUsuń
  3. Razem z rodziną bardzo często oglądam program podróżniczy pana Wojciecha Cejrowskiego. Podróżnik nie boi wyrazić swojej opinii na dowolny temat. Zawsze wie co powiedzieć. Nie wypowie ani jednego zbędnego słowa. Kiedy opowiada np. o mieście Meksyk, widać że mówi z pasją i zamiłowaniem. Bardzo mi się podobały i zapadły w pamięci odcinki o Ziemi Świętej. Mam nadzieję,że w polskich mediach będzie pojawiać się więcej ludzi jak pan Cejrowski.

    OdpowiedzUsuń
  4. Uważam, że każdy człowiek odbierze Cejrowskiego trochę inaczej. Powierzchownie można powiedzieć, że jest to osoba beztroska, może nawet przemądrzała, ale wystarczy odrobinę zainteresować się tym tematem, by odkryć jak inteligentny jest Wojciech Cejrowski. Każdy jego zabieg językowy jest bardzo dobrze przemyślany, jest świadomy tego, co mówi. Na dodatek posługiwanie się językiem przychodzi mu z wielką łatwością. Warto też wspomnieć, że potrafi doskonale imitować akcenty. "Tak, żeby w Kolumbii uchodzić np. za Meksykanina lub Argentyńczyka, a w Nowym Jorku za przedstawiciela mniejszości włoskiej, polskiego Żyda lub kowboja z Texasu."

    OdpowiedzUsuń
  5. Wojciech Cejrowski jest niezwykle ciekawym człowiekiem. Jego program ogląda się z wielką przyjemnością. Myślę, że "Boso przez świat" odniosło swój sukces dzięki zaangażowaniu prowadzącego. Traktuje on odbiorców poważnie, wie czego oczekują, nie uważa ich za bezmyślne istoty, którym można wcisnąć każdą bajeczkę.
    Cenię go również za to, że jest wierny swoim ideałom, nie boi się wyrażać swoich poglądów, nie ulega opiniom innych.

    OdpowiedzUsuń
  6. Nie wiedziałam, że jest aż tak wykształconym człowiekem. Wydaje się być zwykłym podróżnikiem, wiedzącym nie wiele więcej niż jakiś przewodnik, tymczasem jest naprawdę zdolny. To zapewne jego luźny stosunek do pewnych spraw i szczerość sprawia, że przedstawia się jako ciekawy jegomość, a nie kolejny poszukiwacz sławy. Teraz chętniej obejrzę jego program. Nagroda w konkursie jak najbardziej zasłużona.

    OdpowiedzUsuń
  7. Myślę, że Wojciech Cejrowski jest postacią kontrowersyjną. Niektórzy odbierają go z wielkim podziwem i aprobatą, natomiast inni wręcz z oburzeniem. Uważam jednak, że pomimo różnic światopoglądowych, zasługuje na ogromny szacunek. Jest to bardzo oczytana i wykształcona osoba, od której każdy z nas powinien uczyć się ciekawości świata.

    OdpowiedzUsuń
  8. #olamazurek32111 lutego 2016 11:31

    Bardzo interesujący post. Często oglądam program Wojciecha Cejrowskiego. Podziwiam go za odwagę, chęci i wiedzę jaką posiada.

    OdpowiedzUsuń
  9. Uważam pana Cejrowskiego za osobę bardzo mądrą. Program "Boso przez świat" jest bardzo ciekawy, pokazuje to, co zwykły człowiek nie bedzie mógł zobaczyć przez całe swoje życie. Jeżeli chodzi o język, jest jedną z kilku osób, dzięki którym staram się nie popełniać błedów. Niestety, nadal popełniam ich bardzo wiele.

    OdpowiedzUsuń
  10. Bardzo lubię Wojciecha Cejrowskiego. Jego wypowiedzi są ciekawe i wyczerpujące. Miałam okazję przeczytać "Gringo wśród dzikich plemion" i naprawdę było warto. Książka jest pełna niezwykłych, a zarazem śmiesznych historii. :)

    OdpowiedzUsuń
  11. pomysł programu telewizyjnego jest bardzo fajny, w wolnym czasie często go oglądam. tak jak wspomniano w poście Pan Cejrowski często używa słownictwa wulgarnego co mi się nie bardzo podoba. zdarza się że w trakcie programu wyłączam telewizor bo nie podoba mi się zachowanie Cejrowskiego. fakt faktem Pan Cejrowski jest na pewno bardzo mądry bo widać to w poważnych wypowiedziach ale bardzo nie lubię gdy wypowiada się w chamski sposób myślą że jest to zabawne.

    OdpowiedzUsuń
  12. Mimo wielkiej popularności, nigdy nie przyglądałam się bliżej jego osobie. Zbliżenie tu przedstawione - nie powiem - bardzo mnie zaciekawiło. Tak charyzmatyczne, pewne siebie postacie automatycznie przykuwają uwagę. Mimo licznych kontrowersji można szczerze podziwiać osobę pana Cejrowskiego, bo, co jak co, ale doszedł on naprawdę daleko. Spójrzmy na same podróże - ilu z nas stać na to (i ze względów finansowych, i odwagi), by wybrać się w miejsca, które są mu drugim domem?
    Nie wiem o nim zbyt wiele, ale z treści tu zawartych zdobył mój szacunek i uznanie. Chyba czas się nim zainteresować...

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Łapo! Nazywasz Cejrowskiego charyzmatyczną osobą. Może przytoczę Ci kilka jego wypowiedzi, a ty oceń, co z tą charyzmą.

      AIDS to choroba, którą po świecie rozniosły małpy, zboczeńcy i narkomani. Teraz cierpią niewinni ludzie.
      Polityka to jest nurkowanie w szambie na zlecenie.
      Nie koleguję się z innowiercami, to niebezpieczne duchowo i katolik takich rzeczy unika.
      Kwaśniewski swoim tłustym dupskiem obraził godność urzędu prezydenta.
      Ja z panią nie rozmawiam, bo z głupkami nie ma sensu rozmawiać.

      Co do mnie, wolę jednak mniej "charyzmatyczne" osoby.

      Usuń
  13. Ten post bardzo mnie zaciekawił. Co tydzień oglądam program "Boso przez świat" i bardzo podziwiam Pana Wojciecha Cejrowskiego. Gratuluję, świetny post!

    OdpowiedzUsuń
  14. Bardzo ciekawy post. Dzięki niemu dowiedziałam się wiele o Cejrowskim. Do tej pory znałam go tylko z jego programów podróżniczych, które bardzo mnie interesowały. Nie sądziłam, że kiedyś mogłaby na tym blogu przeczytać o tej osobie, a jednak! Pod wpływem tego wpisu zmieniłam lekko zdanie na temat Cejrowskiego, ponieważ dowiedziałam się jaki jest nie tylko w swoich programach ale również podczas wywiadów, itp. Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
  15. Lubię oglądać program "Boso przez świat", jest bardzo interesujący. Myślę, że podróże to super zajęcie.

    OdpowiedzUsuń
  16. Muszę przyznać, że pana Cejrowskiego lubię oglądać, bo o ile nie przepadam za programami podróżniczymi, to "Boso przez świat" oglądam z zaciekawieniem.

    OdpowiedzUsuń
  17. Wojciech Cejrowski może i jest odmienną jednostką, ale szanuję go za własne poglądy, których potrafi umiejętnie bronić. Ponadto jest osobą wszechstronnie uzdolnioną. Powinniśmy być dumni z tego, że nasza ojczyzna wychowała tak twardo stąpających po ziemi ludzi jak on ;)

    OdpowiedzUsuń
  18. Nie oglądam tego typu programów, ponieważ nie są one obiektem moich zainteresowań. Mimo wszystko słyszałam o tym Panu. Ten post pozwolił mi poszerzyć wiedzę o nim, jednakże zauważyłam że moje słownictwo też bywa chamskie i kontrowersyjne. Może czas to zmienić..

    OdpowiedzUsuń
  19. Wojciech Cejrowski niewątpliwie jest barwną postacią.Ma swoich zwolenników jak i przeciwników ze względu na jego poglądy z którymi nie każdy może się zgadzać.Uważam jednak,że między innymi ze względu na jego program i książki podróżnicze jest to osoba godna uwagi, ponieważ zwraca w nich uwagę na ważne tematy jak bieda czy wojny prowadzone w krajach tzw. Trzeciego Świata.

    OdpowiedzUsuń
  20. Podziwiam Wojciecha Cejrowskiego za odwagę i bardzo lubię jego program. W ciekawy sposób opowiada o miejscach, ludziach i zwyczajach. Owszem używa czasem niewłaściwych zwrotów, lecz po prostu mówi co myśli. Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  21. Bardzo podziwiam Wojciecha Cejrowskiego za jego odwagę i profesjonalizm w tym co robi.Prowadzi bardzo interesujący program podróżniczy"Boso przez świat". Dociera do najmniejszych i najbardziej niebezpiecznych zakątków na całym świecie.Przybliża kulturę, zwyczaje i obyczaje różnych ludzi. Jestem pełna uznania dla niego za to co robi.

    OdpowiedzUsuń
  22. Bardzo ciekawy post!
    Myślę, że nikt nie odważyłby się skrytykować Wojciecha Cejrowskiego. Jest to człowiek, który zasługuje na pochwałę i uznanie. Jest obeznany w świecie, rozwija się w wielu dziedzinach życia i potrafi bronić swoich racji.

    OdpowiedzUsuń
  23. Dawno temu, przeglądając z nudów telewizję trafiłam na fragment "Boso przez świat", w którym Wojciech Cejrowski opowiadał o jednym z arabskich krajów. Przeczytał z paczki papierosów ostrzeżenia (po arabsku!) i przetłumaczył je. Wtedy zaczęłam się zastanawiać, iloma językami się posługuje (bo w każdym odcinku potrafi porozumieć się z tubylcami). Od tamtej pory chcę uczyć się obcych języków i zwiedzić kraje, w których można się nimi posługiwać.

    OdpowiedzUsuń
  24. Zgadzam się z tym , że pan Cejrowski jest osobą wyrażającą się precyzyjnie , nie raz można było się o tym przekonać oglądając program ,,Boso przez świat".

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Miłośnik poprawnej polszczyzny28 lutego 2016 13:36

      "Nie raz i nie dwa" można było się o tym przekonać oglądając program...
      Ale "nieraz" można było się o tym przekonać oglądając program...

      Tak to już jest z naszą ortografią!

      Usuń
  25. Pan Cejrowski to bardzo pyszny czlowiek, ktory uwaza wszystkie swoje teorie za sluszne, a nie slucha opinii innych. Dobrze, że jest radykalny i mysli racjonalnie, ale przekracza granice dobrego smaku. Jednakze jego programy sa warte poświecenia im czasu. Mądre, zabawne, z łatwoscią chłonie sie z nich wiedze. Szkoda, że powyższy artykul nie wspomina o postaci Szymona Hołowni. Warto obejrzec, chociażby na youtube'ie, kłotnie obu panow.

    OdpowiedzUsuń