26 marca 2017

Przeczytane, przemyślane, skomentowane



      Ratujmy polskie zwierzęta!


Etyka szacunku dla życia
nakazuje nam wszystkim poszukiwać sposobności,
aby za tyle zła wyrządzonego zwierzętom przez ludzi,
pośpieszyć im z jakąkolwiek pomocą.
(Albert Schweitzer)


Żółw błotny, batalion, cietrzew zwyczajny lub niedźwiedź brunatny. To tylko niewielka część zwierząt objętych ścisłą ochroną i zapisanych w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, czyli rejestrze zagrożonych gatunków na terenie Polski. Obecnie można w niej odnaleźć około 360 różnych odmian, poznać stopień ich zagrożenia oraz sposoby ochrony. 
Żółw błotny  to jedyny polski gatunek żółwia żyjący nad niewielkimi  zbiornikami    wodnymi. Odżywia się mięczakami, kijankami, owadami, padliną  i roślinami wodnymi. Do godów przystępuje w czerwcu, a w lipcu składa około 20 jaj i zakopuje je w ziemi. Młode wylęgają się wiosną następnego roku, jednak bardzo rzadko. Żółw błotny występuje głównie w środkowej Polsce, najliczniej na Pojezierzu Łęczyńsko -Włodawskim. Jest zagrożony wyginięciem, głównie z powodu osuszania mokradeł  i zalesiania nieużytków. W Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt zajmuje miejsce w kategorii gatunków silnie zagrożonych. 
Batalion  to  ptak zmieniający kolor upierzenia na skutek zmiany pór roku. Zimą przyjmuje barwę piaskową, natomiast latem jest brązowy. Przebywa głównie na terenach bagnistych, mokrych łąkach i brzegach wód. Odżywia się owadami, mięczakami, dżdżownicami oraz glonami. Jaja składa wiosną, między połową kwietnia a  początkiem czerwca i wysiaduje je przez okres 20-23 dni. Zimuje w Afryce, Indiach lub Australii. Batalion jest coraz rzadszym gatunkiem w Europie, w Polsce znajduje się na krawędzi wyginięcia. Obecnie gnieździ się tylko na Bagnach Biebrzańskich. Największym zagrożeniem dla tych ptaków jest zanikanie terenów lęgowych spowodowane osuszaniem mokradeł. 
  
Cietrzew zwyczajny  jest ptakiem wielkości kury domowej, przebywającym wśród dużych lasów, na podmokłych łąkach i torfowiskach. Składa około 6 jaj między kwietniem i czerwcem, a następnie wysiaduje je przez 25-27 dni. Żyje głównie w północno-wschodniej części kraju, w górach i w pasie wyżyn. Jest gatunkiem silnie zagrożonym, do czego przyczynia się osuszanie mokradeł oraz niepokojenie ptaków przez turystów w okresie toków lub wodzenia młodych.
Ostrygojad zwyczajny to czarno-biały  ptak wielkości wrony. Żyje w strefie przymorskiej – na plażach, nadmorskich łąkach i pastwiskach, a także w dolinach dużych rzek. Zimuje na wybrzeżach Morza Północnego i Morza Śródziemnomorskiego. W Polsce gnieździ się jedynie około 20 par tego gatunku – nad Zatoką Gdańską, w delcie Świny, Warty, Odry i nad środkową Wisłą. Jest gatunkiem narażonym na wyginięcie w przypadku utraty siedlisk lęgowych.
Niedźwiedzia brunatnego na pewno każdy zna z ogrodu zoologicznego, jednak naturalnie  zamieszkuje on tereny górskie. Przez cały sezon poluje tam na leśne zwierzęta, odżywia się też padliną, rybami, owadami  i miodem. Wiosną zjada także bulwy, korzenie, pąki i ptasie jaja. Zimę przesypia w ustronnym miejscu – gawrze, czyli jamie wykopanej wśród powalonych drzew lub pod skałą. Młode rodzą się w niewielkich ilościach podczas snu zimowego. Na pograniczu polsko - słowackim niedźwiedź brunatny żyje w 5 ostojach: Beskidzie Żywieckim, Tatrach, Beskidzie Sądeckim, Beskidzie Niskim i Bieszczadach. W Polsce jest on bliski zagrożenia, głównie z powodu przecinania szlaków wędrownych ruchliwymi ulicami oraz niepokojenia gawrujących niedźwiedzi przez turystów.
Jednym spośród zagrożonych polskich gryzoni jest popielica szara. Zamieszkuje ona stare,  rozległe lasy liściaste, zwłaszcza bukowe, oraz duże parki i sady. Prowadzi nocny tryb życia, dzień spędza w dziuplach. Odżywia się nasionami, korą drzew, owadami, ślimakami, ptasimi jajami i pisklętami. Bardzo zręcznie wspina się i biega po drzewach, na ziemię schodzi bardzo rzadko. Zimuje w wykopanej przez siebie norze w stanie głębokiej hibernacji. Żyje nielicznie w całej Polsce, jednak częściej na południu i wschodzie niż na północy i zachodzie. Jest zagrożona wyginięciem z powodu niewielkiej ilości odpowiadających jej lasów oraz tworzenia ruchliwych dróg w pobliżu siedlisk.   
Wilk szary jest zwierzęciem bardzo podobnym do owczarka  niemieckiego, różni je jedynie barwa sierści. Zamieszkuje on odludne okolice, głównie duże lasy. Tworzy grupy rodzinne, tzw. watahy, mogące łączyć się zimą w większe stada. Poluje na ssaki kopytne, rzadziej na bobry lub zające, latem zjada też płazy. Na terenach o mniejszej lesistości zabija zwierzęta hodowlane, ale nie atakuje człowieka. W Polsce żyje około 600 sztuk tego gatunku. Zamieszkuje on głównie Karpaty, Roztocze i Polesie Lubelskie. Głównym zagrożeniem dla wilka szarego jest kłusownictwo, niepokojenie w okresie rozrodu oraz ruchliwe drogi na terenie lasów. 
Pięknym, żyjącym w Polsce, przedstawicielem kotowatych jest ryś euroazjatycki. Jest on   największym z europejskich dzikich kotów, zamieszkującym  najbardziej odludne zakątki rozległych lasów. Poza okresem godów jest samotnikiem i  każdej nocy przemierza swoje stałe szlaki w poszukiwaniu pokarmu. Rzadko poluje z zasadzki, prawie nigdy nie czatuje na swoją ofiarę na gałęzi, choć bardzo dobrze się wspina.  Całe dnie spędza w kryjówce, którą może być jaskinia, opuszczona nora lisia lub dziupla. Około 200 osobników zamieszkuje dwa izolowane rejony Polski: północno-wschodnią część kraju oraz Karpaty. Zagrożeniem dla tego gatunku są ruchliwe ulice przecinające ich szlaki wędrowne. Zdarza się również, że rysie padają ofiarą kłusownictwa. 
Żubry europejskie to potężne zwierzęta kopytne będące największymi lądowymi ssakami europejskimi. Żubr jest koczownikiem. Latem wędruje po wilgotnych okolicach lasów liściastych, żywi się wtedy liśćmi, pąkami, ziołami i porostami, a zimą odwiedza tereny suchsze, gdzie jego pokarmem  są gałęzie i kora drzew. Tworzy mieszane, różnowiekowe stada dowodzone przez starszą, doświadczoną krowę. Byki natomiast dołączają do stada jedynie podczas okresu godowego. Po 9-miesięcznej ciąży krowa rodzi, średnio co dwa lata, jedno lub dwoje cieląt. Po I wojnie światowej żubr europejski w Polsce był na granicy wyginięcia i przetrwał tylko w ogrodach zoologicznych. Obecnie żyje na wolności prawie 600 osobników, które tworzą 5 stad: w Puszczy Białowieskiej, Knyszyńskiej, Boreckiej, Lasach Wałeckich i Bieszczadach. W Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt żubr zajmuje miejsce w kategorii gatunków silnie zagrożonych, co wynika z małej liczebności gatunku i izolacji stad.

Okazuje się więc, że w największym stopniu do wymierania  zwierząt przyczynia się człowiek -  degradacja  siedlisk, przecinanie szlaków wędrownych i kłusownictwo to najgroźniejsze działania powodujące zanikanie poszczególnych gatunków. Ważne jest, aby starać się zapobiegać takim działaniom. Bardzo pomocne są  rezerwaty tworzone na terenach zamieszkiwanych przez zagrożone wyginięciem zwierzęta oraz ochrona gatunkowa. Niestety, istnieją również naturalne przyczyny wymierania, na które nie można wpłynąć:  przyczyny genetyczne, współzawodnictwo gatunków czy zmiany klimatu. Warto jednak pamiętać, że wszystkie istoty żywe zasługują na szacunek, dlatego też należy im pomagać. Istnieje wiele sposobów, by przyczynić się do ratowania wymierających odmian:  dbałość o środowisko naturalne, a więc zachowywanie  podstawowych  zasad ekologii – zapobieganie zanieczyszczaniu wód, wycinkom lasów czy zaśmiecaniu szlaków górskich oraz rezygnacja z zakupu wyrobów z zagrożonych gatunków, na przykład  futra z rysia czy dywanu ze skóry niedźwiedzia. Innym rozwiązaniem może być także przekazanie 1% podatku na rzecz organizacji publicznej zajmującej się ochroną środowiska. W ten sposób nie tracimy nic, a możemy uratować życie wielu zagrożonych wyginięciem zwierząt.

Martyna

Grafika:
https://pixabay.com/pl/wilk-pies-tatua%C5%BC-pies-naklejka-1633994/
https://pixabay.com/pl/%C5%BC%C3%B3%C5%82wie-b%C5%82otne-zamknij-1556692/
https://pixabay.com/pl/batalion-ptak-kamie%C5%84-rapids-woda-1374492/
https://pixabay.com/pl/wierzby-ptarmigan-ptak-przyrody-1192600/
https://pixabay.com/pl/ostrygojad-haematopus-ostralegus-139719/
https://pixabay.com/pl/nied%C5%BAwied%C5%BA-drapie%C5%BCnik-1376361/
http://bezkrwawelowy.com.pl/gallery/Ssaki/popielica/DSC08063.jpg
https://pixabay.com/pl/wilk-drapie%C5%BCnik-hunter-canis-lupus-635063/
http://zwierzetainformacje.pl/wp-content/uploads/2016/01/ry%C5%9B2.jpg
https://pixabay.com/pl/%C5%BCubr-buffalo-american-zwierz%C4%85t-526805/

Źródło: książka „Rozpoznawanie zwierząt w Polsce” Leszka Trząskiego