3 stycznia 2018

Kącik motywacji


                      Lingvo internacia

 



Z językami wszędzie jesteś w domu
(Edward De Waal)


Na całym świecie istnieje około 6-7 tysięcy języków. Istna wieża Babel! Ludzie jednak chcą się ze sobą porozumiewać. Jest to bardzo ważna potrzeba związana z kontaktami towarzyskimi, handlowymi, politycznymi itp. Obecnie dominującym na świecie językiem, używanym do kontaktu między ludźmi mówiącymi różnymi językami, jest angielski. Jednak z powodu zacieśniania więzi międzyludzkich coraz chętniej zwracamy się ku pomysłowi języka międzynarodowego. Taka idea zrodziła się już na przełomie XIX i XX wieku w głowie Ludwika Zamenhofa polsko-żydowskiego lekarza pochodzącego z Białegostoku, który stworzył esperanto.

Esperanto zostało oficjalnie opublikowane w 1887 roku. Swoją nazwę język wziął od pseudonimu autora, pod którym została wydana pierwsza książka o esperanto - Dr. Esperanto. Przed wydaniem książki o nowym języku Zamenhof zdążył przetłumaczyć wiele dzieł kultury, takich jak Stary Testament czy sztuki Szekspira. Wkrótce po wydaniu podręcznika, ze świata zaczęły docierać sygnały o ogromnej prostocie i użyteczności języka. Mieszkając w wielokulturowym mieście, Zamenhof spotkał się również  z wrogimi  relacjami pomiędzy przedstawicielami różnych narodowości. Jego zdaniem, jednym z powodów powstawania konfliktów była bariera językowa. W 1912 roku mówił: Wewnętrzna idea esperanta to: na neutralnym fundamencie językowym zburzyć mury pomiędzy ludami i spowodować, by każdy z ludzi widział w swoim bliskim tylko człowieka i brata.

Ucząc się innych języków, Zamenhof uznał, że znaczną część gramatyki da się uprościć. Nie mógł poradzić sobie jednak z ogromnym zasobem słownictwa potrzebnego do posługiwania się językiem. W pewnym momencie zobaczył dwa rosyjskie szyldy, które zawierały dwa różne słowa, ale identyczne przyrostki, i  to podsunęło mu pomysł, aby nowe słownictwo tworzyć za pomocą odpowiednich prefiksów lub sufiksów. Pozwoliło to znacząco ograniczyć zasób wyrazów. Nowe słowa były tworzone głównie za pomocą rdzenia oraz odpowiedniego przedrostka lub przyrostka. Na przykład prefiks mal pozwala tworzyć przeciwieństwa: bona - malbona (dobry - zły). Aby zachować jak najbardziej międzynarodowy charakter słownictwa, rdzenie pochodzą głównie z języków romańskich (75%), germańskich (20%), które w ówczesnych czasach były najbardziej popularne. Oprócz systemu derywacji słów, ciekawym rozwiązaniem są specjalne końcówki wyrazów, które mogą być zastosowane do każdego rdzenia. Na przykład poprzez końcówkę -o tworzymy rzeczowniki, a przez końcówkę -a przymiotniki, również czasy są zależne od końcówki. Podstawą języka jest jego alfabet. Alfabet esperanto wywodzi się z łaciny. Składa się on z 28 liter, z czego niektóre z nich są akcentowane (ĉ ĝ ĥ ĵ ŝ ŭ). Podobnie jak w języku polskim, akcent pada na przedostatnią sylabę. Wymowa nie różni się znacząco od zapisu, co jest często problematyczne podczas nauki innych języków. Oto kilka standardowych zwrotów w esperanto: Jes – Tak //Ne – Nie//Dankon – Dziękuję//Bonvolu – Proszę//Saluton – Cześć//Ĉu vi parolas esperante? - Mówisz w esperanto?//Bonege – Wspaniale//Kio estas tio? - Co to jest?//Kio estas via nomo? - Jak masz na imię?

Esperanto ma własną flagę. Widzicie ją na górze strony. Obecnie szacuje się, że na świecie językiem esperanto posługuje się około dwóch milionów ludzi. W skali świata nie jest to jednak wielka liczba. Przyczyn porażki esperanta - jako języka międzynarodowego – można upatrywać w: potędze Wielkiej Brytanii, a zarazem dominacji języka angielskiego po II wojnie światowej,  w rozpowszechnianiu amerykańskich wzorców kulturowych, a także  w przywiązaniu ludzi do ich języka ojczystego, który jest jednym z podstawowych elementów kultury danego narodu. Ludwik Zamenhof stworzył esperanto dla celów pokojowej dyplomacji. Bezstronny język miał ułatwić komunikację międzynarodową. I ta idea jest nam bardzo bliska. Czytelników zachęcamy do samodzielnego zgłębienia tajemnic tego nietypowego języka. Odsyłamy na stronę z kursem esperanto: https://lernu.net/pl/esperanto

Damian i Krystian

Grafika: