16 grudnia 2017

Przeczytane, przemyślane, skomentowane



                 Sen pod lupą



Człowiek jest geniuszem, kiedy śni.
(Akira Kurosawa)


Człowiek na sen przeznacza około 1/3 swojego życia. Większość nie zastanawia się jednak nad znaczeniem i potrzebą snu. Co dzieje się z naszym ciałem, gdy śpimy? Jak ważny jest sen? Między innymi na te pytania spróbuję odpowiedzieć w dzisiejszym artykule.

Czym jest sen? Według definicji  jest to odwracalny  stan obniżenia świadomości. Można go podzielić na dwie główne fazy: NREM i REM. Faza non-rapid  eye movement (NREM) to sen głęboki, którego celem jest regeneracja organizmu. W tej fazie oddech reguluje się, obniża się temperatura ciała i ciśnienie tętnicze, a organizm przeprowadza procesy chemiczne odbudowujące tkanki i wzmacniające układ odpornościowy. Mózg w tym czasie przygotowuje się do bardzo aktywnej pracy, którą rozpocznie w fazie REM. 
Faza REM (Rapid Eye Movement) to inaczej sen paradoksalny. Tutaj mózg rozpoczyna pracę nad koncentracją i procesami pamięciowymi, tworząc własną bazę danych. Poprzez sen człowiek przyswaja niedawno poznaną wiedzę oraz procedury motoryczne (np. kroki taneczne), ponieważ mózg jeszcze raz przetwarza to, czego już się dowiedział, dodatkowo to utrwalając. Jednym z elementów snu paradoksalnego jest paraliż  senny, będący naturalnym zjawiskiem występującym podczas snu. Zapobiega między innymi gwałtownym ruchom kończyn (dzięki niemu na przykład nie zerwiesz się z łóżka i wybiegniesz z pokoju, kiedy śnisz o tym, że biegniesz). Paraliż wywołuje w nas lęk dopiero wtedy, gdy po obudzeniu nie możemy się poruszyć. Przyczyną tej sytuacji jest zbyt gwałtowne wybudzenie się. Mózg odzyskał świadomość, a ciało wciąż śpi, jest sparaliżowane. Stan ten wywołuje strach, a to z kolei jest przyczyną koszmarów sennych, które powstają w oparciu o nasze emocje. Dlatego jeśli obudzisz się i poczujesz, że jesteś sparaliżowany, uspokój się i zacznij głęboko oddychać, myśląc o czymś przyjemnym.

Kolejnym ciekawym zjawiskiem, występującym dość rzadko, jest świadomy sen, w którym człowiek dokładnie kontroluje wykonywane czynności, przeżywając je intensywniej niż w rzeczywistości. Odpowiedzialny jest za to płat czołowy, który nagle wyłącza logiczne myślenie. W świadomym śnie wszystko wydaje się możliwe i normalne, bo tak mówi nasz mózg. Technika ta, bardzo długotrwała w nauce, ale możliwa do wyćwiczenia, jest wykorzystywana na przykład w leczeniu koszmarów.
Sny są zobrazowaniem naszych wspomnień lub marzeń. Mózg w fazie REM łączy pojedyncze obrazy w jeden ciąg, który czasami pozbawiony jest logicznego sensu, ukazując obrazy fantastyczne, a w niektórych przypadkach odzwierciedla rzeczywistość. Każdy człowiek przynajmniej raz w życiu doświadczył snu proroczego. Nie dotyczą one raczej niesamowitych wizji, ale sytuacji codziennych, zwyczajnych. Są przez człowieka odczuwane jako Déjà vu (przykładowo: nocą śni nam się, gdzie zostawiliśmy zgubiony wcześniej dokument, a rano znajdujemy go dokładnie w tym samym miejscu).

Na koniec przedstawiam kilka ciekawostek dotyczących snu. W celu propagowania zdrowego snu w teatrze w Cagliari (stolica Sardynii) wystawia się sztukę Heike Schmidt pod tytułem Bed and breakfast. Zaczyna się ona o 2300, kończy o 800 i polega na namawianiu widzów do spania. Na scenie jest urządzana zbiorowa sypialnia z łóżkami, kocami i poduszkami. Artyści chodzą między łóżkami, recytują wiersze i życzą widzom dobranoc w różnych językach. Spektakl kończy się specjalną piosenką na powitanie dnia i wspólnym śniadaniem.
Hipersomnia oznacza nadmierną senność. Związane z nią zaburzenie to narkolepsja, czyli niekontrolowane napady snu w ciągu dnia. Pojęcie parasomnia określa natomiast wykonywanie niekontrolowanych czynności podczas snu, na przykład nagłego płaczu, machania rękami czy lunatykowania (wstawania i poruszania się bez świadomości). Zrywy  miokloniczne to niegroźne skurcze mięśni (często występujące podczas snu nagłe machnięcie nogą lub ręką). Osoby niewidome także śnią, wykorzystując do tego inne zmysły takie jak słuch czy dotyk. 12% ludzi śni w barwach biało-czarnych.
Jeżeli masz jakieś ciekawe doświadczenia dotyczące snów, zachęcam do podzielenia się nimi w komentarzach. Pamiętaj, że sen jest podstawą prawidłowego funkcjonowania twojego organizmu. Lepiej się uczysz, więcej zapamiętujesz, masz lepszy humor – same korzyści! Dobrych snów!

Weronika

Grafika:
http://s.redefine.pl/dcs/o2/redefine/cp/pi/piqxkkxfx7tr6rwnziprmh313otc4ka