1 lutego 2025

Przeczytane, przemyślane, skomentowane

 

  Znawca  anatomii  człowieka

 

Ci, którzy zakochują się w praktyce bez nauki,

są jak marynarz,

który wchodzi na statek bez kotwicy lub kompasu,

i który nigdy nie może być pewien, dokąd się kieruje.

(Leonardo da Vinci)

 

Leonardo da Vinci to prawdziwy człowiek renesansu – wykształcony  i niemal wszechstronnie utalentowany. Studiował anatomię, matematykę, mechanikę, botanikę, a także optykę. Był malarzem, architektem, rzeźbiarzem, wynalazcą oraz teoretykiem sztuki. Oczywiste więc, że swoje naukowe pasje artysta przeniósł na sztukę. Znana jest jego fascynacja anatomią. Interesował się nie tylko budową ciała, ale również tym, jak funkcjonowanie ciała przekłada się na emocje. Na przykład badał,  w jaki sposób wyraz twarzy związany jest z budową mięśni i kości.

Najsłynniejszym rysunkiem Leonarda da Vinci, który świadczy o jego zainteresowaniu anatomią, jest  „Człowiek witruwiański”, nazywany też „Proporcje człowieka witruwiańskiego”. To jego wersja rysunku rzymskiego architekta – Witruwiusza, który opisał proporcje ludzkiego ciała, a  opis  zobrazował rysunkiem nagiego mężczyzny wpisanego w okrąg i kwadrat. Na rysunku Leonarda da Vinci jest również mężczyzna - wpisany w okrąg i kwadrat - o ramionach i nogach rozłożonych na dwa sposoby. Rysunek ilustruje zasady proporcji, harmonii i symetrii, które zdaniem Leonarda da Vinci powinny być stosowane do projektowania ludzkich postaci.

Leonardo da Vinci  był  zafascynowany anatomią człowieka. Współpracując z lekarzem i anatomem (Marcantonio della Torre) z Uniwersytetu w Pawii, prowadził rozległe badania anatomiczne, które zaowocowały licznymi rysunkami. Zainteresowanie to wynikało z jego studiów nad malarstwem, które wymagało  dokładnej  znajomości budowy ludzkiego ciała. 

Pierwsze notatki Leonarda da Vinci  na temat anatomii  powstały  pod koniec lat 80. XV wieku. W 1489 roku  artysta  zainteresował  się badaniem ludzkich czaszek. Na rysunkach umieszczał pionowe przecięcie (oś), czasem kilka osi, w ten sposób zaznaczając  zbieg  wszystkich zmysłów oraz miejsce,  gdzie – jego zdaniem – mogła się mieścić dusza.

W połowie lat 90. XV wieku Leonardo da Vinci  przerwał  studia  anatomiczne, lecz po dziesięciu latach wrócił do nich, aby pogłębić swoją wiedzę potrzebną do namalowania kolejnego obrazu. Wówczas  we Florencji  przeprowadził pierwsze sekcje zwłok. W XVI wieku budziły one kontrowersje, jednak artysta uważał autopsję za przejaw szacunku dla dzieła Boga. Interesował się przede wszystkim budową serca. Skonstruował nawet szklany model zastawki aorty, przez którą pompował wodę z nasionami trawy, obserwując jej  otwieranie się i zamykanie.

Leonardo opisał również swoje doświadczenia podczas sekcji zwłok. Wspominał rozmowę ze staruszkiem, który zmarł w spokoju i bez cierpienia, co zainspirowało go do przeprowadzenia autopsji, by poznać przyczyny tej „słodkiej śmierci”. Sekcja zwłok starca była prawdopodobnie pierwszą, którą przeprowadził osobiście. Mniej więcej w tym samym czasie przeprowadził sekcję zwłok schorowanego dwulatka.  Około 1508 roku przeprowadził łącznie dziesięć sekcji zwłok, a dziewięć lat miał już za sobą co najmniej 30 autopsji.

Leonardo da Vinci  badał nie tylko „typowe”  struktury ciała, ale również anomalie anatomiczne -  na przykład deformacje kości czy nieprawidłowości w budowie narządów. To podejście do anatomicznych szczegółów było niezwykle nowatorskie w jego czasach. Artysta  pozostawił  po sobie ponad 240 szczegółowych rysunków anatomicznych oraz  wiele notatek  (sporządzonych pismem lustrzanym) utrwalających  jego odkrycia i przemyślenia. Choć dokonał licznych odkryć anatomicznych, nie  opublikował swoich wyników, a notatki otrzymał w spadku jego uczeń Francesco  Melzi.  

A.D.

 

Grafika:

https://www.diregiovani.it/wp-content/uploads/2022/04/leonardo-da-vinci-1.jpg

https://i1.kwejk.pl/k/obrazki/2019/06/4gc4I2nPxNeO0UTO.jpg

https://wahooart.com/A55A04/w.nsf/O/BRUE-8EWLB5/$File/LEONARDO-DA-VINCI-STUDIES-OF-HUMAN-SKULL.JPG

https://assets.aws.londynek.net/images/jdnews-lite/2719994/211935-202008251332-lg2.jpg.webp?t=

11 komentarzy:

  1. Naprawdę ciekawy wpis! Leonardo da Vinci jest znany głównie ze swojego talentu malarskiego.Sławę przyniosły mu dzieła takie jak „Mona Lisa", czy „Ostatnia Wieczerza". Podejrzewam ,że większość ludzi nawet nie zdaje sobie sprawy z tego,że da Vinci, oprócz malarstwa, interesował się także anatomią człowieka.

    OdpowiedzUsuń
  2. Uwielbiam dzieła Vinciego , a zwłaszcza to, jak dużą wagę przykładał do szczegółów. Każdy z jego obrazów jest po prostu idealny(według mnie). Podziwiam też go pod względem ilości wiedzy, jaką posiadał. Śmiało mogę powiedziec, że Leonardo da Vinci to mój ulubiony artysta wszechczasów.

    OdpowiedzUsuń
  3. Leonardo da Vinci to geniusz, który łączył sztukę z nauką. Jego obrazy i wynalazki wyprzedzały epokę, a jego twórczość do dziś inspiruje świat.

    OdpowiedzUsuń
  4. Zdawałam sobie sprawę, że Leonardo da Vinci to genialny malarz, ale nie miałam pojęcia, że był tak zafascynowany anatomią człowieka! Niesamowite, że potrafił narysować tak szczegółowo np. czaszkę człowieka

    OdpowiedzUsuń
  5. ,,Talent usycha, jeśli nie padnie na żyzną glebę wyobraźni”~
    Walter Isaacson, Leonardo da Vinci

    OdpowiedzUsuń
  6. Bardzo ciekawy artykuł. Niesamowite jest, jak Leonardo da Vinci potrafił łączyć swój wielki talent malarski z wiedzą o anatomii człowieka.

    OdpowiedzUsuń
  7. „Człowiek jest światem”
    ~ Leonardo Da Vinci

    OdpowiedzUsuń
  8. Leonardo da Vinci był geniuszem o wielkim talencie malarskim, który interesował się również anatomią człowieka. Dzięki jego rysunkom mamy wrażenie, że wyprzedził swoją epokę.

    OdpowiedzUsuń
  9. Leonardo da Vinci był niesamowity. Jego rysunki anatomiczne są bardzo staranne i dokładne. Leonardo również dokładnie studiował układ mięśniowy, tworząc szczegółowe rysunki mięśni, ścięgien i ich funkcjonowania w ruchu. Jestem zafascynowana jego talentem.

    OdpowiedzUsuń
  10. Leonardo da Vinci łączył sztukę z nauką w sposób niezwykły. Jego badania anatomiczne wyprzedzały epokę, a rysunki mogły wpłynąć na rozwój medycyny. Niezwykły umysł i wizjoner!

    OdpowiedzUsuń
  11. Leonardo da Vinci. Jego umiejętności jak i zainteresowania zdecydowanie wyprzedziły epokę, w której żył. Znany jest on głównie ze sztuki i malarstwa, natomiast mnie osobiście zadziwia i fascynuje jego zainteresowanie anatomią człowieka. Niesamowity człowiek wielu talentów!

    OdpowiedzUsuń