Poznaj bociana!
Klekce bocian bocianowej
W Afryce nad rzeką:
- Czas się zbierać do podróży,
Do Polski daleko!
- Tam nas czeka chłodna łąka,
Czekają topole,
Złote jaskry i kaczeńce...
I gniazdo na szkole!
(Irena Suchorzewska)
Lubimy bociany. Nie znam nikogo, kto nie lubiłby bocianów. Dlaczego? Ponieważ kojarzą się z miłymi sytuacjami- nadejściem wiosny i przyjściem na świat dziecka. Poza tym te ptaki żyją obok człowieka i pozwalają się obserwować. Pewnie dlatego są mocno osadzone w tradycji, w literaturze i w kulturze wielu narodów europejskich. W wyniku wierzeń ludów powstawały mity, legendy, przesądy, których bohaterami były te piękne ptaki. Nie powinno zatem dziwić, że 31 maja jest obchodzony Światowy Dzień Bociana Białego.
Mity, legendy. Bocian powstał z człowieka. A było to tak. Pan Bóg zebrał do worka wszystkie płazy i gady, które zbytnio rozmnożyły się na ziemi, i polecił człowiekowi, aby je utopił. Ten zaś, kierując się ciekawością, rozwiązał wór i gady oraz płazy uciekły. Bóg ukarał więc człowieka, zamieniając go w bociana i nakazał mu posprzątanie świata. I tak jest nadal – bociany „sprzątają świat”, żywiąc się między innymi gadami i płazami. „Szczęśliwy dom, gdzie boćki są” – mówi przysłowie. A zrodziło się z popularnego przekonania, że gniazdo bocianie (na dachu, na kole od wozu lub jakimś rusztowaniu) przynosi szczęście domowi (rodzinie). Zygmunt Gloger pisał: Lud mniema, że piorun nie uderza w strzechę, na której gnieżdżą się bociany, że grad nie pada na ich gniazdo. Takiego domostwa nie zniszczy też pożar. Dlatego gospodarze martwili się, gdy spóźniała się wiosna i bociany jeszcze nie wróciły do swoich gniazd. Ich obecność była bowiem niejako gwarancją bezpieczeństwa. Prawo bocianie. Od czasów antycznych (Grecja, Rzym, Egipt) wierzono, że bociany opiekują się swymi starymi rodzicami (karmią ich, czyszczą gniazda). To przekonanie posłużyło do powstania greckiego prawa, zwanego Pelargonia (od pelargos - bocian) oraz rzymskiego prawa bocianiego (lex ciconaria). Narzucało ono obywatelom obowiązek opieki nad niedołężnymi rodzicami. Tak więc bociany znowu kojarzą się pozytywnie – z miłością i opieką.
Przesądy. Raz, dwa, trzy - moje szczęście! Owszem, ale tylko wówczas, gdy się widzi lecącego bociana. Zwiastuje on dobrą nowinę – zdrowie, powodzenie, zamążpójście, powiększenie rodziny, spokój. Dobrze jest też zobaczyć bociana na kominie, ponieważ to symptom szczęścia. Lepiej nie widzieć bociana siedzącego w gnieździe, bo to przynosi pecha. Może sprowadzić nieszczęście na całą rodzinę – biedę i choroby. Źle wróży również przyglądanie się bocianowi w momencie, gdy czyści sobie pióra – to zapowiedź niepowodzenia. Opuszczone gniazdo, do którego nie wrócił bocian, zapowiada chorobę, a nawet śmierć domowników. Istnieją też inne przesądy dotyczące bocianów i znajdują ciągle swoich zwolenników. Wiara w nie wynika ze stereotypów osadzonych w wielowiekowej tradycji i kulturze.
Symbolika. Bardzo ciekawe jest symboliczne znaczenie bociana i często znajduje ono odzwierciedlenie w literaturze pięknej. Jako wędrowca przedstawił go Ludwik Kondratowicz: Siadł, zaklekotał, zwiesił dziób duży i zamknął poważnie oko. Snadź syn litewski marzy głęboko o swej zamorskiej podróży. Juliusz Słowacki również: Widziałem lotne w powietrzu bociany/ Długim szeregiem. Bocian symbolizujący urodzajność i płodność ukazał Wergiliusz: Pora dla winnic sadzenia najlepsza, gdy z wiosny rumieńcem biały przybywa ptak, ów postrach gadów oślizgłych. Bolesław Prus pisał: Przyleciały bociany z wiosną, osiadły na prastarym gnieździe na stodółce i jak zaczęły […] klekotać, tak w końcu wyklekotały małego Stasia. Najczęściej jest ujmowany jako symbol wiosny. Adam Mickiewicz tak oto rymował: Bo już bocian przyleciał do rodzinnej sosny. I rozpiął skrzydła białe, wczesny sztandar wiosny. Jan Kasprowicz: Zali naprawdę już wiosna. Do gniazd, porzuconych tak dawno, Stęsknione wrócą bociany. Bocian jako symbol ochrony przed pożarem występuje u Leopolda Staffa: Poważny bocianie, polskich słomianych strzech święty Florianie. To tylko nieliczne przykłady wyjęte z bogatej literaturze obrazującej bociany. A i symbolika jest o wiele bogatsza, bo wypada jeszcze dodać: szczęście, dobrą wróżbę, wdzięczność, posłuszeństwo, spokój, uprzejmość, mądrość, czujność, czystość, spryt, długowieczność, pychę, wyniosłość.
Jest coś fascynującego w bocianach, skoro od zawsze były otoczone sympatią ludzi. Niektórzy wierzyli, że bocian pochodzi od człowieka, Pitagoras natomiast był przekonany, że w bocianach przebywają dusze zmarłych poetów. Nie tylko dawniej powstawały mity i legendy, obecnie w krajach arabskich wierzy się , że ludzie, którzy nie pielgrzymowali za życia do Mekki, po śmierci udadzą się tam w ciałach bocianów. I jak tu nie lubić ptaków, o których powstało tak wiele ciekawych przekazów? I o których poetycko pisał mieszkający w Hrubieszowie Bolesław Leśmian: Gdzie zieleń swym wyrojem omgliła rozłogi,/Bocian pod prostym kątem załamując nogi/I dziób dzierżąc wzdłuż piersi dogodnie, jak cybuch,/Kroczy donikąd, w słońca zapatrzony wybuch.
Z wyjątkową przyjemnością snułam tę opowieść właśnie dziś – 31 maja, w Dniu Bociana Białego. Święto (obchodzone od ponad dwudziestu lat) ma celu popularyzację wiedzy na temat bocianów –ich potrzeb oraz roli w rodzimym krajobrazie i w polskiej kulturze, a także przypomnienie o konieczności ich ochrony.
Aves
Grafika:
https://static.artinhouse.pl/products/1908/14039/andrzej-rabiega_bociany_14039_tile.jpg?width=640
https://cdn.gallerystore.pl/works//w2000-h2000/beata-van-wijngaarden-lece-2020-027-akwarela.jpg
https://static.artinhouse.pl/products/1908/24563/andrzej-rabiega_bociany_24563_Tile_mawhPm.jpg
Bociany, jako symbole wiosny i nowego życia, są powszechnie lubiane i darzone sympatią.
OdpowiedzUsuńPrzesądy związane z bocianami wciąż znajdują swoich zwolenników. Widok lecącego bociana zwiastuje szczęście. Z drugiej strony, widok bociana siedzącego w gnieździe może zapowiadać nieszczęście.
Wszystkie te przekonania, przesądy i literackie obrazy podkreślają wyjątkowe miejsce bocianów w kulturze i tradycji. Światowy Dzień Bociana Białego, obchodzony 31 maja, jest doskonałą okazją do refleksji nad znaczeniem tych ptaków i przypomnieniem o konieczności ich ochrony, aby nadal mogły być częścią naszego krajobrazu i dziedzictwa kulturowego.
Bociany to nie tylko piękne ptaki, lecz także są bogate w znaczenia i symbole, które od wieków przynoszą ludziom nadzieję, szczęście i poczucie bezpieczeństwa.
OdpowiedzUsuń"Ma dwie nogi każdy bociek,
OdpowiedzUsuńAle kto z uczonych dociekł,
Czemu każdy bociek w mig
Jedną nogę chować zwykł?" - Jan Brzechwa
Niby niepozorny ptak a jak wiele można o nim powiedzieć. Post oczywiście jak zawsze ciekawy , a szczególnie spodobała mi się legenda z początku tekstu.
OdpowiedzUsuńBociany są jednym z symboli wiosny. Kojarzą się one głównie z dzieciństwem, gdy oczekiwało się na ich przylot. Nie tylko dzieci cieszą się z ich przylotu, lecz również dorośli, ponieważ bociany są symbolem szczęścia, urodzaju i pomyślności w rodzinie.
OdpowiedzUsuńNie zdawałam sobie sprawy że bociany mają taką frapującą historię. Dzięki temu artykułowi dowiedziałam się wiele ciekawostek,które na pewno przypomną mi się ,gdy tylko zobaczę bociana w okolicy.
OdpowiedzUsuńUwielbiam obserwować ze swojego okna gniazdo bocianie, to jak przylatują ma wiosnę i odlatują ma zimę, uczą swoje młode latania i dbają o nie. Bociany są niesamowitymi ptakami, które zasługują na więcej naszej uwagi.
OdpowiedzUsuńBociany, te majestatyczne ptaki o długiej szyi i długich nogach, co roku przylatują do naszego kraju z dalekich miejsc, gdzie spędzają zimę. Ich przylot jest zawsze wyczekiwany z niecierpliwością, ponieważ oznacza nadejście wiosny i rozkwit natury. To właśnie bociany są jednym z najbardziej charakterystycznych symboli tej magicznej pory roku. Bociany są również obiektem licznych legend i przesądów. Wierzono, że przynoszą szczęście i dobrą energię.
OdpowiedzUsuńBocian to patriotyczny ptak podobny do polskiej flagi cały biały nosi frak czerwony ma dziób i nogi.
OdpowiedzUsuńNa wiosnę wiernie powraca w rodzinne znajome strony gniazdo naprawia, to jego praca i czeka na przylot żony.
Klekocą na gnieździe radośnie witając ojczyznę i wiosnę. Jesienią kraj opuszczają lecz zawsze do nas wracają.
Joanna Nowakowska
Bardzo ciekawy wpis, dzięki któremu mogłam dowiedzieć się więcej o tak interesującym zwierzęciu jakim jest bocian.
OdpowiedzUsuńPowiem szczerze że nie spodziewałem się że bociany mają taką ciekawą historię a ten tekst jest możliwością poznania głębiej historii tych pięknych ptaków.
OdpowiedzUsuńDzięki temu wpisowi można wiele dowiedzieć się o bocianach, które już zawsze będą kojarzyły mi się z pierwszymi dniami wiosny. Ten wpis uzupełnił moją wiedzę w nowe informacje o bocianach.
OdpowiedzUsuńNiesamowite jest to, jak mało wiemy na temat otaczających nas stworzeń. Bardzo interesujący post.
OdpowiedzUsuńW mojej okolicy występuje bardzo dużo bocianów, jednak nie zastanawiałem się wcześniej nad tym co, może symbolizować i jakie są wierzenia na jego temat. Po przeczytaniu postu, zdałem sobie sprawę, że rzeczywiście bociany, gdy się pojawiają, sprawiają, że otoczenie staje się przyjemniejsze ze względu na nadchodzącą wiosnę.
OdpowiedzUsuń