Przeczytane, przemyślane, skomentowane

         Czas w życiu człowieka

Nie bądź pewny, że masz czas, bo pewność niepewna…

(ks. Jan Twardowski)

Czym jest czas? Istota czasu — będącego podstawowym atrybutem rzeczywistości i ludzkiego poznania — jest niezwykle skomplikowanym problemem.  Czas to zjawisko trudne do jednoznacznego zdefiniowania i opisania. O czasie można mówić jako o zjawisku fizycznym, biologicznym, społecznym oraz psychologicznym. To chwile, następujące po sobie wydarzenia, a tak właściwie trwanie, nieuniknione zbliżanie się do czegoś, a następnie przemijanie. Jesteśmy tak przyzwyczajeni do naszego sposobu odbierania czasu, że widać to wyraźnie na poziomie języka potocznego. Ile razy w ciągu dnia mówimy, że czas płynie albo biegnie, albo że nie mamy czasu.  Odczuwanie czasu jest bardzo subiektywne i właśnie dlatego  w tym zjawisku jest  jakaś fascynująca tajemnica. Żyjemy w świecie, w którym ludzie marnują sporo czasu, a potem chcą go więcej - chcą więcej godzin w ciągu dnia, więcej dni w roku, więcej lat w życiu. Złudnie wydaje się im, że jeżeli mieliby  dodatkowy czas, mogliby naprawić każdy popełniony błąd, a co za tym idzie, mogliby osiągać swoje cele bez żadnych trudności. Czasami chcemy, aby dana chwila trwała jak najdłużej, co niestety jest niemożliwe, bo czas płynie i zmusza nas do dalszych czynności. Dlatego, że czas upływa, bardzo łatwo go tracić i marnotrawić. Innym razem czas dłuży się i wtedy szukamy sposobu na zabicie czasu, co przeważnie kończy się na wykonywaniu bezsensownych czynności, które nie wnoszą nic nowego w nasze życie. Znane są tysiące sposobów zabijania czasu, ale nikt nie wie, jak go wskrzesić  - twierdził Albert Einstein. Właśnie w tym jest wielki problem, że czas ucieka nam nieubłaganie i przybliża nas do śmierci. Nie da się tego odwrócić. Słusznie więc sądził Piotr I Wielki, że: Strata czasu jest, podobnie do śmierci, nieodwracalna. Warto zastanowić się nad rolą czasu w życiu współczesnych ludzi i ich kondycją w sytuacji ciągłego pośpiechu. Ludzi zmuszanych do  nieustannej adaptacji wciąż  nowych wyzwań technologicznych, które niekiedy przekraczają  ich  możliwości.  A może warto wrócić do starej maksymy: wszystko w swoim czasie  i wyzwolić się spod presji czasu zegarowego i wiecznego pędu współczesnych  oraz kultu młodości?

Chwytaj dzień! Zjawisko upływania czasu stało się zatem punktem wyjścia do refleksji na temat sensu życia w literaturze i filozofii. Wydaje mi się, że w temat tego artykułu idealnie wpisuje się stara, chyba wszystkim dobrze znana, dewiza Horacego : Carpe diem (chwytaj dzień), która mówi o tym, aby korzystać z każdego dnia, nie odkładać niczego na potem, bo potem może nigdy nie nadejść. Trzeba cieszyć się chwilą i tym, co się ma. Innym przykładem tego, że już w starożytności myślano nad istotą czasu oraz sposobami wykorzystywania go, są słowa Heraklita: Panta rhei (wszystko płynie). Filozof mówi nie tylko o czasie, który płynie nieubłaganie, ale również o zmienności natury oraz wszystkiego, co nas otacza. Według tej sentencji, powinniśmy cieszyć się każdą daną przez los chwilą, ponieważ ona i tak za sekundę minie. Nie tylko w starożytności życie chwilą wiodło prym wśród sposobu postrzegania czasu. Również w epoce oświecenia było chwalone  słuszne wykorzystywanie, czego dowodem mogą być słowa Jana Jakuba Rousseau: Każda chwila, która mogłaby być wykorzystana lepiej, jest stracona. Mnie przekonują również  słowa współczesnego piosenkarza Zbigniewa Wodeckiego, który daje  nam lekcję życia. Co robić? Uświadomić sobie, że jutra może już nie będzie. Nauczyć się żyć chwilą, która jest. To znaczy przyjąć, że wszystko to, co było, to było, ale już tego nie ma, a to co będzie, tak naprawdę nie musi się zdarzyć. A więc bawić się tak, jakby to był ostatni dzień naszego życia. Taka postawa dotyczy zresztą nie tylko zabawy. To ideał życia w ogóle.

Uważam, że czas jest z jednej strony naszym wrogiem, ponieważ nieustannie ucieka i nie da się go cofnąć, aby naprawić błędy z przeszłości. Jednak sądzę również, że zmusza człowieka do wykorzystywania w pełni  danych   mu   przez los cennych chwil. Życie bowiem jest kruche i  może się skończyć każdemu z nas w najmniej oczekiwanym momencie. Mam nadzieję, że moja wypowiedź  skłoni czytelników blogu do refleksji nad czasem jako ważnym aspektem funkcjonowania człowieka oraz będzie stanowić inspirację do własnej filozofii czasu.

Krzysztof

Grafika:

https://ignaciodelvallecladera.files.wordpress.com/2015/08/tiempo.jpg

https://opolczykpl.files.wordpress.com/2017/09/przemijanie.jpeg?w=660