6 czerwca 2018

Przeczytane, przemyślane, skomentowane



                       Balon


Nabrzmiały kruszców zgorzałym duchem
Krąg lekkiej przodkuje łodzi,
Los dla niej rudlem, nici łańcuchem
Z wiatrami za pasy chodzi.
(Adam Naruszewicz)


Słowo balon pewnie wielu z was kojarzy się z gumową, napowietrzoną kulą, dziecięcą zabawką,  lecz to nie ona jest dzisiaj tematem postu. Balon to także statek powietrzny, złożony z kulistej powłoki wypełnionej ciepłym powietrzem i gondoli, poruszający się bez silnika, niesiony siłą wiatru. I o historii tego wynalazku oraz  lotach balonem chcemy dzisiaj napisać.
Pierwsi byli bracia Joseph Michel i Jacques Etienne Mongolfier – francuscy  właściciele papierni.  4 czerwca 17 83  roku zorganizowali pokaz  lotu balonem. Ich płócienny balon miał średnicę 11,7 m, wzniósł się na około 2000 metrów oraz przebył odległość 2 km w niecałe 10 minut. Wynalazek balonu cieszył się wielkim zainteresowaniem, dlatego bracia organizowali wiele pokazów lotów zarówno we Francji, jak i w innych krajach.  W Polsce pierwszy lot balonem miał miejsce pod Warszawą w roku 1789.  Aeronautą, jak wówczas nazywano ludzi odbywających loty balonem, był Jean Pierre Blanchard. Wzniósł się na wysokość 2 kilometrów i w czasie 45 minut doleciał do Białołęki.  Rok później, 14 maja 1790 roku, Jan Nepomucen Potocki, pierwszy polski lotnik, a także pisarz i podróżnik, przeleciał z Blanchardem nad Polami Mokotowskimi w Warszawie. Szukając informacji o tym locie, dowiedziałyśmy się, że w Muzeum – Zamku w Łańcucie ma powstać atrapa balonu Jana Potockiego, do której będzie można wsiąść i obejrzeć film imitujący lot podróżnika. Czekamy  na tę atrakcję!
Jak działa balon?  Nie ma tu żadnej tajemnicy, tylko prawa fizyki. Każdy wie, że gorące powietrze jest lżejsze od chłodnego. Kiedy ogrzeje się wystarczająca ilość powietrza, które wypełni ściany balonu i zacznie na nie napierać, balon uniesie się do góry. Z tego powodu u wlotu do balonu znajduje się palnik, którym aeronauta ogrzewa powietrze. I w ten sposób balon wznosi się w górę lub opada, gdy powietrze obniża temperaturę. By wznieść się bardzo wysoko, trzeba zastosować dużą objętość balonu i raczej innego gazu – dziś stosuje się przede wszystkim hel. 

Balon w literaturze. Balon jest również tematem utworu Adama Naruszewicza, o którym mówiliśmy ostatnio na lekcji języka polskiego. Tematem wiersza jest niezwykłe wydarzenie: pierwszy w Polsce lot balonem, o którym mówiłyśmy  wyżej.  Żeby je przedstawić, poeta wybiera formę uroczystej ody, gatunku już od starożytności przeznaczonego do opisywania ważnych momentów w historii, niezwykłych ludzkich czynów i wielkich idei. Lot balonem jest dla poety inspiracją do wyrażenia refleksji o człowieku. Poeta mówi o niezwykłych ludzi zuchwałej parze, którzy naśladując Ikara, wznoszą się w powietrze, by spełnić dotychczas nieosiągalne dla człowieka marzenie o lataniu. W utworze mowa jest o też naturze i człowieku oraz ich wzajemnych relacjach. Natura jest ukazana jako niedostępna dla człowieka, tajemnicza obca, a nawet zagrażająca człowiekowi, który  jest przedstawiony jako ten, który potrafi ją pokonać. Człowiek dzięki rozumowi, pracy i wytrwałości przekształca rzeczywistość. Poeta w ten sposób wyraża wiarę w moc rozumu i postęp ludzkości. Dla człowieka, który wznosi się balonem, wszystko staje się drobne, a natura nie jest już  dla niego taka straszna. Wierzy wówczas, że może pokonać jej niebezpieczeństwo. Obraz człowieka i ludzkiej rzeczywistości jest zgodny z filozofią oświecenia – racjonalizmem.  Lot balonem pojawia się też w powieści podróżniczo - przygodowej Juliusza Verne`a Tajemnicza wyspa. W pierwszym rozdziale  narrator opisuje ucieczkę bohaterów balonem z oblężonej twierdzy w czasie wojny secesyjnej: Balon, niesiony jak piłka na grzbiecie trąby, porwany wirem powietrznym, przelatywał przestrzeń z szybkością dziewięćdziesięciu mil na godzinę, kręcąc się dokoła własnej osi, jak gdyby miotała nim nadprzyrodzona siła. Pod balonem, przymocowany linami, kołysał się kosz, w którym siedziało pięciu podróżników, ledwie widocznych wśród gęstej mgły. Verne jest też autorem powieści Pięć tygodni w balonie o podróży nad Afryką, lot balonem pojawia się też w jego najbardziej znanej powieści W osiemdziesiąt dni dookoła świata.
Chociaż dzisiaj lot balonem nie należy do najtańszych (300-1000zł), to myślimy, że każdy mógłby spróbować. W Zamościu odbywa się impreza „Balony nad Twierdzą”, start na Rynku Wielkim. Może skorzystacie albo chociaż pooglądacie? Jednak bez względu na koszty, miłośnicy bujania w obłokach zgodnie przyznają, że jest to znakomita forma relaksu i wypoczynku. Tylko lecąc w otwartej gondoli, można poczuć zmiany temperatury na różnych wysokościach, wiatr we włosach i być jak szybujące ptaki. Jak sądzicie, czy balon jest wynalazkiem wartym owych pochwał?

Marta i Iwona

Grafika:
http://www.book.hipopotamstudio.pl/wp-content/gallery/daniel/piec_tygodni_w_balonie.jpg

19 komentarzy:

  1. Lot balonem zawsze kojarzył mi się z czymś niesamowitym, ale także niedostępnym, więc świetnie, że w naszym mieście jest organizowana taka możliwość. Dzięki Wam mogłam się dowiedzieć czegoś o historii balonu. Mam nadzieję,że kiedyś sama będę miała okazję przeżyć taki lot.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. A ja nie poleciałabym balonem, bo umarłabym ze strachu. Na pewno!

      Usuń
  2. "Gminie, ku rzadkiej zbiegły zabawce,
    Jakież ci cuda mózg kryśli?
    Ty sobie roisz czary, latawce:
    Filozof inaczej myśli".

    Oto odpowiedź racjonalistów i ludzi wykształconych okresu oświecenia
    na istniejące wciąż zacofanie umysłowe.

    OdpowiedzUsuń
  3. Pamiętam omawianie wiersza Naruszewicza na lekcji polskiego. Trochę mnie to zdziwiło, że lot balonem traktowany jest jako ważne doświadczenie, że autor zdecydował się na gatunek, jakim jest oda. Sama nigdy nie latałam balonem, bo jest to bardzo droga przyjemność. Niemniej lubię oglądać, jak inni latają, to też potrafi przynieść radość. :)

    OdpowiedzUsuń
  4. Dobrze wspominam odę "Balon" (był to jeden z lepszych wierszy omawianych na języku polskim) i widząc główny cytat, miałam wrażenie, że skądś go kojarzę.
    Sam lot balonem jest jeszcze dla mnie straszny i nie odważyłabym się wejść do balonu, chociaż moim marzeniem jest lot balonem w Turcji (pisała o tym Amija w swoim poście na szkolnym blogu).
    Ciekawy post, pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
  5. Według mnie balon jest jednym z lepszych wynalazków, ponieważ po wzniesieniu w powietrze możemy poczuć się wolni. Bardzo podoba mi się temat waszego postu.

    OdpowiedzUsuń
  6. Lot balonem musi być niesamowitym przeżyciem. Chciałabym kiedyś zobaczyć miasta i krajobrazy z góry, na pewno trochę bym się bała, jednak dla takich widoków zaryzykowałabym. Sam balon jest dowodem potęgi ludzkiego rozumu, ludzi skonstruowali urządzenie, które wzbija się w powietrze i da się nim sterować. Dzięki temu opanowano przez człowieka kolejna strefę natury - niebo.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Owszem, lot balonem jest dowodem potęgi ludzkiego rozumu. Ja jednak wolę się przyglądać duszy i zakamarkom psychiki, wszelkim uczuciom. Dlatego moim ulubionym okresem literackim jest romantyzm, a nie oświecenie. Ono jest zbyt oczywiste.

      Usuń
  7. Oda ,,Balon`` to jeden z lepszych utworow oswiecenia. Wyeksponowwny jest tam człowiek,ktory dzięki rozumowi może stworzyc takie wspaniale wynalazki jakim jest balon.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Miłośnik poprawnej polszczyzny13 czerwca 2018 13:55

      Izo! Pomijasz znaki diakrytyczne. To gwałt na języku ojczystym. Uświadamiam Ci to w 100- lecie odzyskania niepodległości. I przypominam, że patriotyzm wyraża się także w poszanowaniu ojczystej mowy.

      Usuń
  8. Zdecydowanie wynalezienie balonu przełamało barierę, jaka oddzielała człowieka żyjącego na ziemi, od świata na niebie. Pokazał, jak wiele człowiek jest w stanie osiągnąć dzięki własnym wysiłkom, zarówno fizycznym, jak i umysłowym. Sam balon jest o tyle ciekawy, że rzeczywiście nie ma on skomplikowanej budowy, a pozwala na tak wiele. Być może kiedyś zdecyduję się spróbować wnieść się w powietrze razem z nim.

    OdpowiedzUsuń
  9. Bardzo bym chciała doświadczyć lotu balonem i mam nadzieję, że kiedyś to się wydarzy. Uważam, że to niezwykły wynalazek, który chociaż dawno temu odkryty, nadal cieszy się dużym zainteresowaniem. Pozwala spojrzeć na świat z innej perspektywy, poczuć się wolnym jak ptak, ale też poznać bliżej nadzwyczajne pomysły i odkrycia ludzkości.

    OdpowiedzUsuń
  10. @g dpoziomka17 maja 2020 01:18

    Uważam, że balon jest wynalazkiem wartym owych pochwał. Sama nigdy nie miałam okazji wznieść się tak wysoko, ale na pewno jest to wspaniałe przeżycie. Można wtedy zobaczyć świat w innym wydaniu, poczuć się wolnym jak ptak. Mam nadzieję, że kiedyś doświadczę takiego lotu.

    OdpowiedzUsuń
  11. Na podstawie tekstu dowiedziałam się wielu interesujących rzeczy. Balon to niezwykle ciekawy wynalazek. Zawsze marzyłam, aby wznieść się ponad chmury i poczuć się jak ptak. Lot balonem daje mi takie możliwości. Musi to być niesamowite i wyjątkowe przeżycie.

    OdpowiedzUsuń
  12. Bardzo dobry tekst opisujący początki baloniarstwa. Sam bardzo się interesuję lotnictwem, ale bardziej samolotami niż balonami. Mimo to tekst ten dostarczył mi wielu ciekawych informacji o tym statku powietrznym.

    OdpowiedzUsuń
  13. Od kiedy zobaczyłam pierwszy raz start balonów, właśnie na Rynku Wielkim w Zamościu, chciałam spróbować lotu balonem. Nie miałam jeszcze okazji tego doświadczyć, jednak mam nadzieję, że kiedyś uda mi się tego dokonać. Chciałabym popatrzeć na świat z takiej perspektywy i przynajmniej na chwilę niczym się nie martwić.

    OdpowiedzUsuń
  14. @g patrycjaw17 maja 2020 13:51

    Bardzo interesujący post. Miałam okazję oglądać balony latające nad Zamościem i trzeba przyznać, że widok zapiera dech w piersiach. Chciałabym kiedyś polecieć balonem. Uczucie znajdowania się setki metrów nad ziemią, piękne widoki i czucie wiatru na twarzy musi być niesamowite, nieporównywalne do zwykłego lotu samolotem.

    OdpowiedzUsuń
  15. Balon kojarzy mi się z wolnością, lekkością oraz odwagą i wytrwałością. Wyobrażam sobie lot jako pokonywanie wszelakich barier.

    OdpowiedzUsuń
  16. Lot balonem może wywołać w nas uczucie spokoju,lekkości. Może być to czas na odprężenie , zebranie myśli,co każdemu z nas jest potrzebne. Myślę ,że to wynalazek warty pochwały.

    OdpowiedzUsuń