18 grudnia 2013

Myśli o wychowaniu

   
              Jakiego psa karmimy?


Są wśród nas wojownicy, zawsze gotowi do ataku.
Są też męczennicy, którzy dźwigają ciężary innych.
Zdarzają się dyplomaci,
zręcznie wykręcający się z trudnych sytuacji,
a także liderzy,  na których można liczyć.
(Ewa Joanna Morawska, Jacek Morawski)

Oto typowa sytuacja szkolna. Nauczyciel zwraca uwagę uczniowi. I co się dzieje? Uczeń A  protestuje  i zaprzecza, mówiąc: „Nieprawda, pan nie ma racji”. Albo oskarża: „Pan się na mnie uwziął”. Uczeń B przeprasza nauczyciela albo wybucha płaczem. Uczeń C na zarzuty reaguje pytaniem: „A kto panu o tym powiedział”? Albo zmienia temat rozmowy. Uczeń D postępuje różnie,  zależnie od słuszności zarzutu. Jeżeli zawinił, odpowiada: „Tak, popełniłem błąd. Co mogę zrobić, żeby to naprawić”? Jeżeli nie zawinił, otwarcie mówił: „Nie, nie zrobiłem tego”.

Ta sama sytuacja, cztery różne reakcje! Cztery różne pozycje życiowe! To w znacznej mierze  wyuczone sposoby zachowania. Uczymy się ich przez obserwację, naśladowanie, powtarzanie i bezpośrednie doświadczanie. Odbywa się to często nieświadomie, kiedy obserwujemy rodziców, nauczycieli, rówieśników. Umiejętność zachowania  uległych, agresywnych  i manipulacyjnych nabywamy wcześnie i najczęściej nieświadomie. Natomiast zachowania odważnego, będącego dobrą alternatywą agresji, możemy się nauczyć tylko w sposób świadomy. Ilustruje to następujący przykład.  Wódz indiańskiego plemienia opowiadał swój sen. W tym śnie w jego głowie walczyły ze sobą dwa psy. Czarny był psem nienawiści, agresji i zemsty. Biały był psem odwagi, honoru i prawości. Który z nich zwyciężył? – zapytał jeden ze słuchaczy.  „Ten, którego karmiłem” – odpowiedział wódz.
Uczeń A jest przekonany, że postępuje słusznie, ma rację, inni nie i nie są w porządku. Postawa  tego ucznia mówi: ja „na górze” – inni (nauczyciel) „na dole”. To postawa agresywna. Z pozycji agresywnej domagamy się przywilejów kosztem innych, zajmujemy więcej przestrzeni, „rozpychamy się łokciami”, żeby wywalczyć sobie lepsze miejsce. Forma takiego zachowania  może być różna. U osób dobrze wychowanych nie spotkamy się z obelgami, rękoczynami, słowami krytyki czy potępienia. Pogarda  lub lekceważenie innych ujawniają się w postawie ciała, odsunięciu się, niepatrzeniu w oczy lub ironicznym tonie głosu.

Uczeń B przyjmuje postawę uległą, zgodnie z którą  jest „na dole” – inni (nauczyciel) „na górze”. Należy do grupy „męczenników”, którzy godzą się na nadmiar obowiązków i ograniczeń, i ponoszą tego koszty. Hodują w sobie poczucie krzywdy, które z czasem może się przerodzić w złość do innych i do siebie.

Uczeń C to manipulant, który uważa, że wszyscy (on i inni) są  „na dole”,  nie zachowują się w porządku – są podstępni, niegodni zaufania, kłamią. Nie interesuje go prawda, tylko uniknięcie odpowiedzialności przez  zrzucenie winy na kogoś innego lub odłożenie sprawy  na później, bo może ulegnie zapomnieniu. Jego dewiza to zręcznie wykręcić się od trudnej sytuacji.

Uczeń D trzyma się faktów i umie się przyznać do popełnionego błędu. Przyjmuje postawę odważną , zgodnie z którą on oraz inni ludzie są równi i „na górze”.

A ty? Którym uczniem jesteś? Jakiego psa karmisz?  

Kolina

Grafika:
http://www.blogozwierzetach.pl/wp-content/uploads/2015/01/kot-z-psem-1.jpg
http://bi.gazeta.pl/im/6/7471/z7471446Q,Rottweiler.jpg

27 komentarzy:

  1. Coś pomiędzy uczniem B i D

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ja także jestem uczniem B i D. Moje zachowanie zależy od sytuacji, a najbardziej od postawy drugiej osoby, w tym przypadku nauczyciela.
      Zgadzam się z innymi - post bardzo dobry, niebanalny. A już myślałam, że to będzie wpis o psach, schroniskach, itp. Na szczęście się myliłam. :)

      Usuń
  2. dobry post :) po jego przeczytaniu zaczęłam się zastanawiać jakim ja jestem uczniem i czy może powinnam zmienić swoje postępowanie ... dzięki ;)

    OdpowiedzUsuń
  3. uczeń D.
    świetnie napisane! pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
  4. Zdecydowanie uczniem D, nie należy przyjmować na siebie błędów innych..

    OdpowiedzUsuń
  5. Świetny post zachęca do myślenia....

    OdpowiedzUsuń
  6. cóż ja myślę że D . Miło napisane, krótkie podsumowanie społeczności szkolnej. Nas D powinno być dużo więcej :) o ile by się lepiej żyło ;)

    OdpowiedzUsuń
  7. Prawdopodobnie D, chwilami A. Ciężko stwierdzić.

    OdpowiedzUsuń
  8. fenoloftaleina19 grudnia 2013 12:36

    Po przeczytaniu tego postu zaczęłam zastanawiać się, którym uczniem jestem. Doszłam do wniosku, że jednak mam w sobie coś z ucznia B i D.

    OdpowiedzUsuń
  9. A ja myślę, że większość nas jest taką "mieszanką" wszystkich tych typów uczniów (przy czym u niektórych może dominować połączenie np. A i C, a u innych B i C). To zazwyczaj zależy od sytuacji, przedmiotu, na którym się to dzieje, od naszego nastroju w danym dniu, nauczyciela, z którym dyskutujemy albo od reakcji innych osób. To normalne, że ten sam uczeń w jednym z takich przypadków będzie reagował oburzeniem, a w innej przyzna się do błędu.

    OdpowiedzUsuń
  10. Wiele osób z nas nie potrafi określić w jakiej jest grupie :) to zależy od sytuacji w jakiej jesteśmy

    OdpowiedzUsuń
  11. Ależ uogólnione. Przedstawione tak, jakby były tylko te 4 grupy.
    Ja mimo, że zauważam pewnie podobieństwa we mnie z różnych grup, to jednak nie należę do żadnej z wyżej wymienionych.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Miło mi poznać pedagoga - znawcę. Miło mi też, że jesteś tak skomplikowany Anonimowy i nie mieścisz się w żadnej z grup. A skoro już piszesz o uogólnieniach, to chyba największym uogólnieniem jest Twój nick. Anonimowy! Cóż to za imię? Życzę indywidualizmu w nowym roku.

      Usuń
  12. zdecydowanie postawa D ;)

    OdpowiedzUsuń
  13. właśnie zdałam sobie sprawę, że reprezentuję postawę B, ta nieśmiałość i uległość.....

    OdpowiedzUsuń
  14. Karmię psa A, chcę to zmienić... ;)

    OdpowiedzUsuń
  15. Szczerze mówiąc nigdy się nad tym nie zastanawiałam. Jednak po chwili namysłu stwierdzam, że karmię wszystkie psy po trochu :))

    OdpowiedzUsuń
  16. bardzo ciekawy post, temat niebanalny.... gratuluję pomysłu :D

    OdpowiedzUsuń
  17. świetnie napisany post ! klasyfikacja uczniów - zdecydowanie strzał w 10 ;)

    OdpowiedzUsuń
  18. mniemam że uczniem D....

    OdpowiedzUsuń
  19. Świetny post:) Nie mogę się określić jakim uczniem jestem, ale to zdecydowanie zależy od rodzaju sytuacji, w której się znajduje. Zastanawiam się nad B i D :D

    OdpowiedzUsuń
  20. Jaki świetny rottweiler <3

    OdpowiedzUsuń
  21. Post daje dużo do myślenia. Ja nie mogę przestać się zastanawiać kim tak naprawdę jestem. Oryginalny pomysł pozdrawiam .

    OdpowiedzUsuń
  22. świetny post, który zmusza do refleksji ! :) gratuluje :D

    OdpowiedzUsuń
  23. ๓คlเภ๏ฬค133 stycznia 2014 11:46

    fajny post :D z jednej strony trochę zabawny, a z drugiej zmusza do przemyśleń BRAWO :D

    OdpowiedzUsuń
  24. Bardzo podoba mi się Twój post, ponieważ jest nietypowy i myślę, że zaciekawiłby każdego.

    OdpowiedzUsuń