Kącik młodego historyka

  Powstanie Warszawskie
      1.08. – 3.10. 1944

 

                                           A w Warszawie dni są krwawe…                               

                                                                            (Józef Andrzej Szczepański)

 

Powstanie Warszawskie 1944 było wystąpieniem zbrojnym, skierowanym przeciwko okupującym stolicę wojskom niemieckim. Zorganizowała go Armia Krajowa w ramach akcji „Burza”. Trwało od 1 sierpnia do 3 października 1944 roku.

Od początku 1944 roku Armia Krajowa realizowała tzw. Plan „Burza”, którym objęła ziemie należące do Polski przed II wojną światową, a które 17.IX.1939 roku zajął Związek Radziecki. W ramach tego planu oddziały Armii Krajowej miały wypierać Niemców z poszczególnych miast tuż przed wkroczeniem wojsk radzieckich. W ten sposób rząd londyński starał się pokazać opinii publicznej, że Polska ma prawo do tych ziem. To odbierało Stalinowi często powtarzane przez niego argumenty o bierności Armii Krajowej wobec Niemców i o tym, że właśnie na tych spornych terenach nie ma Polaków.

W pierwotnym planie Warszawa nie była objęta planem „Burza” ponieważ znajdowała się na terenie, do którego ZSRR nie rościł sobie praw. 21 lipca 1944 roku  powstał w Moskwie Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, który objął władzę w kraju. Władze emigracyjne zdawały sobie sprawę, że ich pozycja będzie bardzo słaba, jeśli Armia Czerwona i komunistyczne oddziały konspiracyjne (z Armią Ludową na czele) wyzwolą Warszawę. W takiej sytuacji dowództwo AK z Tadeuszem „Borem” Komorowskim na czele (zdjęcie niżej) doszło do wniosku, iż konieczne jest rozciągnięcie zasad planu „Burza” na Warszawę i wywołanie powstania.

Powstanie Warszawskie rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 roku o godz. 17.00 (Godzina W). Wówczas wojska radzieckie znajdowały się na warszawskiej Pradze i lada dzień mogły zająć stolicę. Dowództwo AK miało nadzieję, że po wyparciu Niemców z Warszawy, do miasta wkroczą Rosjanie, ale już nie jako wyzwoliciele. Tak się jednak nie stało. Choć po 4 dniach walki Armia Krajowa wyzwoliła większość lewobrzeżnych dzielnic Warszawy, nie doczekano się wkroczenia do stolicy armii radzieckiej. Przyczyną zatrzymania ofensywy radzieckiej na linii Wisły był fakt, iż Stalin sam chciał wyzwolić Warszawę, aby umocnić w Polsce swoją władzę. Dowództwo radzieckie czekało więc na upadek   powstania, blokując nawet możliwość dostarczania broni drogą lotniczą przez aliantów zachodnich. W takich warunkach powstanie warszawskie nie miało szans powodzenia. Po długotrwałych walkach obronnych, w trakcie których Niemcy odzyskali poszczególne dzielnice, 3 października 1944 roku powstańcy skapitulowali. Ludność cywilna została wysiedlona do obozu przesiedleńczego w Pruszkowie, a miasto w odwecie zostało doszczętnie spalone przez Niemców. Dopiero na początku 1945 roku Rosjanie wznowili swą ofensywę i 17 stycznia zajęli Warszawę.

Poeci walczącej Warszawy - Kolumbowie. Krzysztof Kamil Baczyński  pseudonim „Jan Bugaj”, „Emil” (urodził się  22 stycznia 1921 w Warszawie, zmarł  4 sierpnia 1944 tamże) – polski poeta czasu wojny, podchorąży, żołnierz Armii Krajowej, podharcmistrz Szarych Szeregów, jeden z przedstawicieli pokolenia Kolumbów. Zginął w czasie powstania warszawskiego jako żołnierz batalionu „Parasol”. Tadeusz Stefan Gajcy - „Karol Topornicki”, „Roman Oścień”, „Topór” (urodzony  8 lutego 1922 w Warszawie, zmarł 16 sierpnia 1944 tamże) – polski poeta czasu wojny, żołnierz Armii Krajowej, zginął w Powstaniu Warszawskim. Leon Zdzisław Stroiński - „Marek Chmura”  (urodzony 29 listopada 1921 w Warszawie, zmarł 16 sierpnia 1944 tamże) – polski poeta pokolenia Kolumbów, żołnierz Armii Krajowej. Zginął 16 sierpnia w powstaniu warszawskim wraz z poetą Tadeuszem Gajcym na Starym Mieście, po wysadzeniu przez Niemców kamienicy przy ul. Przejazd.  Józef Andrzej Szczepański  -  „Ziutek” (urodzony 30 listopada 1922 w Łęczycy, zmarł 10 września 1944 w Warszawie) – polski poeta, powstaniec warszawski, żołnierz batalionu „Parasol” Armii Krajowej. Zmarł w wyniku ran odniesionych w powstaniu warszawskim.

Powstanie warszawskie było największą bitwą stoczoną przez wojsko polskie w czasie II wojny światowej: zginęło 10 tysięcy powstańców a 7 tysięcy zaginęło. Znaczne straty ponieśli również Niemcy – zginęło 10 tysięcy  żołnierzy, a zaginęło około 6 tysięcy osób. Wojska niemieckie straciły 300 czołgów, dział i samochodów pancernych. Na zdjęciu niżej Pomnik Powstania Warszawskiego.

Powstanie nie osiągnęło swych celów: ani wojskowych, ani politycznych, ale dla kolejnych pokoleń Polaków stało się symbolem męstwa i determinacji w walce o niepodległość. Stanowi jedną z najbardziej tragicznych, lecz zarazem pięknych kart w historii narodu polskiego. Daje ono świadectwo bezgranicznego bohaterstwa i poświęcenia wszystkich mieszkańców stolicy. Podziw i szacunek wzbudzają słabo uzbrojeni powstańcy, stawiający czoło potężnemu przeciwnikowi, wyposażonemu w najnowocześniejsze środki walki oraz wspaniała postawa ludności cywilnej Warszawy.

Przemek

Grafika:

https://tajnearchiwumwatykanskie.files.wordpress.com/2014/08/111970_1255077365_be92_p.jpeg

http://s.archiwumalle.pl/4/4163876668.jpg

http://cdn5.se.smcloud.net/t/photos/327570/powstanie-warszawskie.jpg

http://www.zszaczernie.edu.pl/images/Tadeusz_Bor_Komorowski.jpg

http://ksiaznicaplocka.pl/wp-content/uploads/2016/01/baczynski-k-k-750x400.jpg

http://warszawawobiektywie.waw.pl/wp-content/2008/09/pom11a.jpg