8 stycznia 2022

Spotkanie ze sztuką

 

Friedrich  malarzem ducha  natury

 

 


                         Friedrichowi nie zależy na upiększeniu natury,[…]

nie stara się też o jej wierne odzwierciedlenie[…]

Pragnie natomiast malować

ów jedyny, tajemniczy i ponadczasowy moment,

kiedy dusza kontemplującego pejzaż

zdaje się stapiać z Absolutem.

(Wielcy Malarze, Część 22, s.28)

 

Caspar David Friedrich (1774 – 1840) to wybitny  niemiecki artysta, reprezentant malarstwa  romantycznego. Urodził się  w niemieckim  miasteczku  na Pomorzu Przednim - nad Bałtykiem. Tamtejsze  krajobrazy (na przykład wyspa Rugia) od początku mocno  oddziaływały na wyobraźnię Friedricha, zwłaszcza  że dodatkowo jego nauczyciel  radził mu: Niech pan rysuje także z natury! Tak więc przyroda stała się dla niego ważnym źródłem inspiracji. Szukał w niej jednak czegoś więcej – ducha, który by w pewien sposób jednoczył się z duszą człowieka. Podziwiając naturę,  pragnął  również potwierdzić istnienie Boga, a także oddać Mu cześć. Nie przez dogmaty, lecz przez Jego niewidzialną obecność w świecie. Na początek wybrałam  obraz  Caspara Davida Friedricha  Cmentarz  klasztorny w  śniegu (181o rok), który silnie do mnie przemawia– przypominając  o przemijaniu czasu oraz ludzkiego życia. Bije z niego dojmujący smutek, ponieważ człowiek  jest przegrany w obliczu praw  egzystencji. Niestety, ten obraz zaginął w 1945 roku.

Na  niektórych obrazach Friedrich utrwalił  krajobraz  gór - z poszarpanymi skałami, przepaściami, groźnymi  szczytami. Tak namalowana  natura  wydaje się samotna i opuszczona –pierwotna  niejako, bez  śladów ludzkiej obecności. Potwierdzeniem choćby jest obraz Poranek w Karkonoszach (z lat 1810 – 1811), który dzięki takiemu ujęciu   może być przypowieścią o powstawaniu świata i początku życia. Można również  w tym górskim pejzażu, pogrążonym we mgle, zobaczyć symbol nadziei. Linia horyzontu łączy  ziemię i niebo (życie doczesne i wieczne), a krzyż i figura Chrystusa na szczycie dodatkowo wzmacniają ufność. Widz kontempluje tę monumentalną przestrzeń, zanurza się w jej duchowości, a nawet być może zbliża się do Boga.

Nierzadko Caspar David Friedrich  przedstawiał  jesienne i zimowe krajobrazy, których symbolikę odczytuje się jednoznacznie – schyłek i śmierć. Tak też jest w przypadku  obrazu  Pejzaż  zimowy (1811 rok),  który stał  się przypowieścią o opuszczeniu i kresie życia, podobnie jak Cmentarz  klasztorny w  śniegu. Łączy je ponury nastrój odzwierciedlający  doświadczenia artysty, ale które rozumie każdy człowiek, gdyż mają uniwersalny wymiar.

Ważną rolę w malarstwie Friedricha odgrywało też morze,  żywioł pierwotny, nieujarzmiony, przeklęty, kuszący tragicznych samotników i buntowników. Jednym  z  obrazów  ujmujących  ten  temat  jest Morze lodowe (lata: 1823 – 1824). Artysta nawiązał  do  tragicznie zakończonej  podróży polarnej- zatonięcia statku Espoir (Nadzieja). Jak interpretować ten obraz? Można uznać go za ilustrację natury i katastrofy. Jednak zgodnie z duchem romantyzmu, poszukam znaczeń symbolicznych: tragedia ludzkiego losu, zatopienie nadziei, śmierć, kruchość ludzkiego życia (roztrzaskany statek), niepoznawalność boskiej prawdy (zatonięcie w lodzie) itd.  Morskie  katastrofy  były popularnym tematem w sztuce romantyzmu.  

Obrazy Caspara  Davida Friedricha  często przedstawiają majestatyczną przyrodę, na której tle rysują się niewielkie sylwetki ludzkie, skupione i zamyślone.   Przeważnie są odwrócone tyłem lub bokiem do widza, ich wzrok podąża gdzieś w dal. Najwyraźniej  próbują dostrzec to,  co odległe lub niewidoczne. Wybiegają wzrokiem,  myślą   lub sercem  ku nieskończonej przestrzeni i tajemnicy ukrywającej  się w głębi świata. Takim obrazem jest  Zachód słońca (lata:  1830 – 1835). Nastrój sceny jest wyrazisty dzięki kolorystyce utrzymanej w różnych odcieniach brązu, szarości i czerni. Zarówno  tonacja obrazu, czas  jego powstania (pod koniec życia artysty),  jak również zachód słońca, mogą kojarzyć się  z kresem ludzkich spraw.

Caspar David Friedrich przedstawiał  w swoich pejzażach  nie tylko to, co jest widoczne gołym okiem, ale również  to, co się dzieje niejako wewnątrz  nich. Jego malarstwo charakteryzuje się   nastrojowością  – natura jest monumentalna i wyczuwa się w niej napięcie, niepokój oraz  tajemnicę. Czy Caspar David Friedrich był  malarzem  wyrażającym  duszę romantyzmu? Tak! Podobnie jak romantykom, bliskie mu były pojęcia: dusza, duch, jedność świata (materia i duch). A w przedstawieniu natury osiągnął mistrzostwo. Myślę, że sam Friedrich najlepiej ocenił swoje działania: Artysta […] Jeśli pokornie i szlachetnie stara się pokazać swój stosunek do bezkresnej   natury, to zasługuje na nasz szacunek. Uważam, że zasługuje również na nasz podziw.

Klaudia

 

Grafika:

https://40.media.tumblr.com/3ab7a139c6ea5b9fd0c2eadd2001add8/tumblr_ms0a8iLK031rf3kz1o1_1280.jpg

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Morgen_im_Riesengebirge_%28C_D_Friedrich%29.jpg/1024px-Morgen_im_Riesengebirge_%28C_D_Friedrich%29.jpg

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Winter_Landscape_by_Caspar_David_Friedrich.jpg/1280px-Winter_Landscape_by_Caspar_David_Friedrich.jpg

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0c/Caspar_David_Friedrich_-_Das_Eismeer_-_Hamburger_Kunsthalle_-_02.jpg

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4b/Sunset_by_Caspar_David_Friedrich.jpg

26 komentarzy:

  1. Caspar David Friedrich:

    „Kiedy krajobraz spowija mgła, wydaje się większy, bardziej majestatyczny i zwiększa siłę wyobraźni… Oko i wyobraźnia są ogólnie bardziej przyciągane”.


    „Cała autentyczna sztuka rodzi się w świętym momencie i karmi się w błogosławionej godzinie; tworzy ją wewnętrzny impuls, często bez świadomości artysty”.

    „Dla wielu jest niezrozumiałe, że sztuka musi wyłaniać się z wnętrza człowieka […] Ale tak się dzieje. Powinieneś handlować tylko tym, co uznajesz za prawdziwe i piękne, szlachetne i dobre w swojej duszy”.

    „Muszę zostać sam i wiedzieć, że jestem sam, aby w pełni kontemplować i czuć naturę; Muszę poddać się temu, co mnie otacza, muszę połączyć się z moimi chmurami i skałami, aby być tym, kim jestem. Samotność jest niezbędna w moim dialogu z naturą”.

    OdpowiedzUsuń
  2. Obrazy Caspara Davida Friedricha są tajemnicze i mroczne. Powodują one, że człowiek na chwilę się zatrzymuje i poszukuje ukrytego sensu w malarstwie artysty.

    OdpowiedzUsuń
  3. Bardzo świetny artykuł. Pozwolił mi bardzo dokładnie przypomnieć sobie o postaci Friedricha i jego twórczości.

    OdpowiedzUsuń
  4. Bardzo świetny artykuł. Pozwolił mi bardzo dokładnie utrwalić sobie postać Friedricha i jego twórczość.

    OdpowiedzUsuń
  5. Artykuł równie ciekawy co sama postać jego bohatera, dzięki niemu mam okazję poznać twórczość tego intrygującego artysty.

    OdpowiedzUsuń
  6. Artykuł był dla mnie powtórką o Friedrichu i jego malarstwie, również dowiedziałam się wielu nowych rzeczy.

    OdpowiedzUsuń
  7. Bardzo ciekawy post. Przybliżył mi twórczość jednego z najwybitniejszych malarzy mojej ulubionej epoki.

    OdpowiedzUsuń
  8. Z wielką przyjemnością czytałam ten post. Dzięki niemu rozszerzyłam wiedzę o twórczości Friedricha.

    OdpowiedzUsuń
  9. Bardzo ciekawy artykuł. Dzięki niemu utrwaliłam sobie postać Friedricha i jego twórczość.Moim ulubionym obrazem Friedricha jest „Wędrowiec nad morzem mgły”.

    OdpowiedzUsuń
  10. Ciekawy post. Obrazy Friedricha są przepiękne. Szczególnie podoba mi się „Morze lodowe". Ostre krawędzie i ukazanie potęgi natury sprawiają, że jest to mój ulubiony obraz tego artysty.

    OdpowiedzUsuń
  11. Nie znam zbyt dobrze Davida Friedricha ale artykuł ten mnie bardzo zaciekawił i pokazał, że Friedrich jest bardzo utalentowanym artystą, a jego obrazy są ciekawe, tajemnicze i bardzo przyjemnie dla oka.

    OdpowiedzUsuń
  12. David Friedrich nie był mi znany aż do przeczytania tego posta. Mimo to kiedy zobaczyłem jego obrazy od razu zobaczyłem, że mam do czynienia z wybitnym artystą. Choć dla mnie jego niektóre obrazy są zbyt ponure, to po obejrzeniu w internecie troche większej ilości obrazów widzę że spodoba mi się jego sztuka. Melancholia i tajemniczość wprawia mnie w nastrój zadumy i refleksji na temat dzisiejszego.niełatwego życia...

    OdpowiedzUsuń
  13. Jako osoba interesująca sie malarstwem i rysunkiem uważam obrazy Davida Friedricha za niesamowite. Detale na każdym dziele są zachwycające, a ukazane sceny przekazują wiele emocji.

    OdpowiedzUsuń
  14. Post ten zawiera bardzo cenne informacje na temat Friedricha i jego twórczości najbardziej podoba mi się obraz „Morze lodowe” który idealnie ukazuje naturę.

    OdpowiedzUsuń
  15. Artykuł zrobił na mnie duże wrażenie. Niektóre obrazy Friedricha zapierają wręcz dech w piersiach. Wywierają one na widzu wiele różnych emocji oraz ciekawych refleksji.

    OdpowiedzUsuń
  16. Friedrich był znakomitym malarzem i idealnie przedstawiał wszystkie detale, które w poprzednich epokach nie były istotne. Był naprawdę wybitnym artystą. Tekst czyta się bardzo przyjemnie i można pogłębić swoją wiedzę na temat tego wspaniałego malarza.

    OdpowiedzUsuń
  17. Według mnie post jest wyczerpujący i w pełni opisuje twórczość Caspara Davida Friedricha. Dzięki niemu bardziej zagłębiłam się w twórczość zarówno samego artysty, jak i epoki romantyzmu. Najbardziej urzekł mnie obraz zatytułowany ,,Morze lodu". Majestatyczna natura oraz dynamizm, a także jej malowniczość doskonale odzwierciedlają spełnienie norm romantycznej wyobraźni. Ukazana nieudana wyprawa przedstawia dominację natury nad człowiekiem. Dzieło skłania do refleksji i przemyśleń.

    OdpowiedzUsuń
  18. Niesamowicie interesujący post. Obraz ,,Pejzaż zimowy" zrobił na mnie duże wrażenie jednocześnie zachęcając do poznania bliżej twórczości artysty.

    OdpowiedzUsuń
  19. Bardzo podoba mi się tworczosc Friedricha. Jego obrazy wzbudzają wiele refleksji o zyciu i swiecie, ktory nas otacza.

    OdpowiedzUsuń
  20. Jako osoba, którą fascynuje sztuka jestem zachwycona dziełami Friedricha. Jego talent do ukazywania emocji przez naturę oraz dbałość o szczegóły przekazu jest wręcz szokująca. Jednym z moich ulubionych dzieł tego artysty jest "Pejzaż zimowy". Jest tak, ponieważ moim zdaniem emocje, które budzi obraz są szczególnie uniwersalne. Żal, smutek, pustka, osamotnienie. Uważam, że dzieło można nazwać wizualizacją stanu myśli człowieka, gdy oddziałują na niego negatywne czynniki, krzywdzące jego sferę fizyczna, duchową.

    OdpowiedzUsuń
  21. Twórczość Friedricha bardzo mnie zafascynowała, uważam że jego obrazy budzą w nas wiele refleksji i przemyśleń nad światem i życiem. Obraz "Pejzaż zimowy" wywarł na mnie największe wrażenie, uwielbiam mroczny i tajemniczy klimat. Z chęcią poznam więcej twórczości tego artysty.

    OdpowiedzUsuń
  22. Świetny artykuł, daje do myślenia

    OdpowiedzUsuń
  23. Fajny post, dzięki niemu poznałam Davida Friedricha i jego twórczość. Najbardziej spodobał mi się obraz pod tytułem "Poranek w Karkonoszach".

    OdpowiedzUsuń
  24. Obrazy Friedricha zdecydowanie fascynują powagą wizji i uduchowieniem. Jego pejzaże wzbudziły mnie do refleksji o życiu i świecie w którym żyjemy.

    OdpowiedzUsuń
  25. Bardzo ciekawy artykuł. Uważam, że Friedrich był bardzo wybitnym malarzem w epoce romantyzmu. Jego obrazy są pełne melancholii i niepokoju, ale tez są fascynujące. Idealnie tez odzwierciedlają ducha Północy.

    OdpowiedzUsuń
  26. Interesujący artykuł, pozwolił mi bliżej poznać twórczość Friedricha, która naprawdę mi się spodobała. Najbardziej zaciekawił mnie obraz pt. ,,Zachód słońca", myślę, że malarz idealnie przedstawił tu piękno, ale również tajemniczość przyrody.

    OdpowiedzUsuń