W labiryncie myśli
Bolesne wspomnienia same przychodzą
i pociągają za sobą cały sznur moich chorych myśli.
Czuję, że jestem całkowicie sama, odepchnięta, niezrozumiana.
Cały świat przeciw mnie jednej.
Jestem do niczego.
W dobie pandemii koronawirusa zarówno uczniowie, jak i nauczyciele zmuszeni są do zdalnej pracy. Taki tryb nauczania jest niezwykle wymagający nie tylko dla naszego zdrowia fizycznego, lecz również psychicznego. Nagłe zamknięcie w czterech ścianach, brak bezpośredniego kontaktu z przyjaciółmi, brak możliwości widywania się w szkole i pobierania nauki stacjonarnej może nieść za sobą negatywne skutki. Taka sytuacja stworzyła dogodne warunki do powstania w każdym z nas cichego zabójcy - depresji. Jest ona niczym góra lodowa, a to, co jest widoczne dla innych, to naprawdę tylko jej wierzchołek. Dla osoby chorującej to, co skryte pod powierzchnią, jest o wiele bardziej złożone i trudne do podzielenia się z innymi.
Depresja stała się ostatnio koszmarem społeczeństwa. Jest czwartą najczęstszą chorobą psychiczną na świecie, a liczba zachorowań stale rośnie. W naszym kraju około 1,5 miliona Polaków zmaga się z tym schorzeniem. Depresja jest czymś innym niż przemijającymi objawami smutku, które występują u wszystkich w typowym cyklu emocjonalnym. Nieleczona i niepoddana terapii może się utrwalać i pogłębiać, przechodząc z postaci lekkiej poprzez umiarkowaną, a niekiedy do ciężkiej - wtedy trudne jest nawet leczenie. Im szybsza interwencja, tym większe szanse na powrót do dobrej kondycji psychicznej.
Jak jednak rozpoznać depresję? Przede wszystkim właściwą i rzetelną diagnozą powinien zająć się specjalista. Rzecz jasna, najpierw musimy zauważyć zmiany w swoim zachowaniu, podejściu do świata i samych siebie. Lista objawów nie jest krótka i zawiera wiele różnych, niepokojących zachowań. Pierwszym sygnałem alarmowym, który powinien nas skłonić do szukania pomocy, jest permanentnie odczuwany obniżony nastrój. Musi trwać około dwóch tygodni i nie należy go mylić z dniami smutku. Najczęściej są bagatelizowane zaburzenia snu, problemy z zaśnięciem, wybudzanie się w nocy, gdyż mało kto wie, że w połączeniu z innymi objawami, mogą być podstawą do podejrzewania depresji. Dość zauważalne oraz zwracające szczególną uwagę jest zaniechanie zainteresowań. Można utracić zdolność do cieszenia się i nawet czynności, które zwykle dawały ogrom radości, tracą sens. Możliwe są też brak energii oraz trudności z koncentracją, które mogą być mylnie odebrane przez innych jako lenistwo. Złym znakiem jest również utrata wiary w siebie, w swoje możliwości oraz obniżona samoocena, która może przerodzić się w ciągłe poczucie winy, nawet w sytuacjach od nas niezależnych. Naszą uwagę powinna zwrócić także zmiana apetytu oraz masy ciała. Zwykle mówi się o spadku apetytu i wagi, ale równie prawdopodobna jest zwiększona chęć jedzenia, a co za tym idzie, wzrost masy ciała. Najbardziej niepokojącymi i niebezpiecznymi zachowaniami mogą być myśli samobójcze i samookaleczania.
Jednakże objawy depresji u dzieci i młodzieży nieco odbiegają od przedstawionych powyżej, odnoszących się do osób dorosłych. Większość oznak występuje w obu grupach, lecz u młodych ludzi są też: izolowanie się, ograniczenie kontaktów z otoczeniem, zamykanie się w sobie, ogólne rozdrażnienie oraz złość. U młodzieży mogą wystąpić również różne dolegliwości bólowe, lepsze funkcjonowanie w godzinach wieczornych niż w ciągu dnia.
Depresja może przejawiać się w różnych formach, jednakże wyróżnia się trzy najbardziej ogólne: epizod depresyjny łagodny, umiarkowany i ciężki. Do pierwszej grupy zalicza się nastrój depresyjny, z co najmniej dwoma z wymienionych objawów, utrzymujący się nie krócej niż dwa tygodnie. Do epizodu depresyjnego umiarkowanego zaliczana będzie obecność kolejno dodatkowych co najmniej trzech innych objawów powiązanych z tą chorobą. W ostatniej grupie, epizodu depresyjnego ciężkiego, dominujące jest poczucie bezwartościowości, niska samoocena, poczucie winy, w tych ciężkich stanach – zagrożenie samobójstwem. W ciężkich epizodach niemal zawsze występują też objawy somatyczne (dolegliwości, bóle fizyczne, nieznajdujące często swoich podstaw w poprzednich badaniach – przed epizodem depresyjnym). Czas trwania tych epizodów mieści się w przedziale 3-12 miesięcy (średnia około 6 miesięcy).
Jak wspierać osobę cierpiącą na depresję? Im bardziej kocha się kogoś, tym ciężej jest mu udzielić wsparcia we właściwy sposób. Dlatego też jedną z najistotniejszych kwestii okazania pomocy osobie chorującej na depresję jest zrozumienie i zaakceptowanie zmiany, jaka w niej zaszła. Nawet jeśli relacja nie pozostaje taka sama jak wcześniej, ważne jest dla cierpiącej osoby podtrzymywanie kontaktu i okazanie swojej obecności. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to, jak postępować wobec osoby chorującej na depresję. Ważne jest zrozumienie jej, nieosądzanie, nieudzielanie jej rad, o które nie prosiła. Wbrew pozorom, łatwiejsze dla osoby z depresją jest rozmawianie o tym samym co dawniej. Okazywanie ciągłego zaniepokojenia, nadawanie nadmiernej powagi sytuacji mogą jedynie wprowadzić osobę z epizodem depresyjnym w poczucie winy, niepokój, lęk. Właściwe są zaś pytania, ze wskazaniem na to, co widzimy lub czujemy w związku z chorującą osobą: „Wyglądasz na wyczerpanego, czy mogę spytać, jak się czujesz?” bądź „Coraz mniej odzywasz się w ostatnim czasie. Jak się masz?”. Takie pytania też świadczą o autentycznym zainteresowaniu i są czymś więcej niż: „jak się masz?”, na które większość osób z depresją odpowie najzwyczajniej: „dobrze”.
Fundamentalne w walce z chorobą jest sięgnięcie po pomoc. Należy pamiętać, że choroba nie jest powodem do wstydu i nie powinna być tematem tabu. Jest o wiele łatwiej, kiedy zaczyna się rozmawiać o swoich problemach. W Polsce znajduje się wiele punktów pomocy, gdzie można się zwrócić i warto dla siebie to zrobić. Na forum przeciwdepresji.pl można wyszukać przychodnie, gabinety, zakłady opieki zdrowotnej specjalizujące się w pomaganiu również osobom z depresją. Dodatkowo można skorzystać z telefonów zaufania - również tych całodobowych, które oferują pomoc i możliwość wysłuchania osoby, co jest szczególnie istotne na początku radzenia sobie z depresją. Numerów i osób niosących pomoc jest wiele, oto przykładowe z nich: •116 111: telefon zaufania dla dzieci i młodzieży (24/7)// •22 594 91 00: antydepresyjny telefon (środa – czwartek; g.17-19)// •800 70 2222 : centrum wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego (24/7).
Rozumiejąc wagę i istotę problemu, jakim jest depresja, trzeba uświadamiać i informować o ogromnym zagrożeniu tej choroby. Aby radzić sobie z depresją, warto patrzeć na tę chorobę jako na pewnego rodzaju epizod w życiu. Nie definiuje on bowiem osoby chorującej i nie trwa nieskończenie długo. Aby jednak tak się stało, konieczne jest zwrócenie się po profesjonalną pomoc oraz dbanie o swoje zdrowie psychiczne, by uniknąć depresji lub ją skutecznie wyleczyć. Dzięki temu można spokojniej patrzeć w przyszłość.
Piotrek
Grafika:
https://onkolmed.pl/sites/default/files/depresja.jpg
https://bi.im-g.pl/im/29/47/17/z24411177V,Nie-ma-dolnej-granicy-wieku--w-ktorym-moze-ujawnic.jpg
https://pliki.rynekaptek.pl/i/00/18/20/001820_r0_620.jpg
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzRHZCZvkIneRF02IZ774UnCfKRueO7UrH1GH9y-mDTMTyetd5wJwyxxNMBPvnP-zTS9aR2tPpEQwD0Nruxg5d1oqMJv-DQ0XKgFEKyt8of70hTZFhCityoD3_-HDt7JY7qugz3KiYueV7/s1600/Antydepresyjny+telefon.jpg
https://www.torun.pl/sites/default/files/centrum_wsparcia.jpg