Nasze tańce narodowe
Poloneza czas zacząć!
(Adam Mickiewicz)
[…] czy jest coś piękniejszego
Od mazura, od naszego
Od oberka, krakowiaka
Lub od kujawiaka”
(Jan Kiepura)
Tańce narodowe są formą sztuki oraz symbolem patriotyzmu i jedności kulturowej. W trudnym dla naszej ojczyzny okresie niewoli były wyrazem polskiej tożsamości. W Polsce wyróżniamy pięć tańców narodowych: polonez, krakowiak, kujawiak, oberek i mazur. Jedne z nich mają charakter dworski, inne mają ludowy rodowód. Okazją do promocji tańca jest Międzynarodowy Dzień Tańca, który obchodzimy 29 kwietnia.
Polonez - zwany chodzonym - to taniec dostojny, uroczysty, mający umiarkowane i jednostajne tempo. Powstał wśród ludu, a dopiero później przyjął się na dworach szlacheckich i magnackich. Polonez zwykle otwierał bale, dziś jest stałym elementem studniówek. W 2023 roku został wpisany na Światową Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO. Rekord Polski w liczbie par tańczących poloneza został pobity 12 kwietnia 2025 roku podczas marszu z okazji 1000-lecia Królestwa Polskiego – zatańczyło go wówczas 1165 par. Uczestniczył w nim również Zespół Pieśni i Tańca Zamojszczyzna.
Krakowiak – radość Małopolski - pochodzi z okolic Krakowa. Jest to taniec żywy, dynamiczny, pełen przytupów, obrotów, cwałów, hołubców i podskoków. Skoczne ruchy odzwierciedlają radosny, otwarty charakter mieszkańców Małopolski. Krakowiak jest najstarszym tańcem narodowym, tańczonym już w XV wieku. Zyskał rangę symbolu narodowego i był wyrazem patriotyzmu w czasach zaborów
Kujawiak - taniec melancholii i serca. Jest to najwolniejszy i najbardziej liryczny z tańców narodowych. Powstał na Kujawach i wywodzi się z obrzędów weselnych. Melodie kujawiaków często opowiadają o miłości, rozstaniach i tęsknocie. Tancerze tańczą blisko siebie, spokojnie się obracają i kołyszą, często utrzymując spojrzenie Kujawiaka często łączy się z oberkiem - jest to zestawienie liryki z temperamentem. Niektórzy są zdania, że melodia tego tańca odzwierciedla kujawski krajobraz – szeroki i spokojny.
Oberek - wirujący żywioł. Inaczej zwany obertasem, obyrtkiem, obyrtanym. Wywodzi się z tradycji wiejskiej i był powszechnie tańczony podczas wesel, zabaw i świąt ludowych. Jego nazwa pochodzi od słowa „obracać się”, bo właśnie obroty i wirujące ruchy są jego główną częścią. Jest tańcem spontanicznym, często improwizowanym, wyrażającym radość, energię i siłę. Oberek to kwintesencja polskiego temperamentu ludowego - radości, wolności i niekrępowanego ruchu.
Mazur - szlachecka fantazja i taneczna rywalizacja. Wywodzi się z Mazowsza, a jego początki sięgają XVIII wieku. Ten taniec był szczególnie popularny wśród szlachty. Typowe dla mazura są przyklęki, ślizgi, zamaszyste kroki, dynamiczne obroty oraz efektowne ukłony i obroty między partnerami. Tancerze często rywalizują ze sobą o uwagę partnerki, co sprawia, że mazur przypomina taneczne zaloty.
Polskie tańce narodowe są nie tylko zabytkiem przeszłości – są żywym elementem naszej kultury. Częścią naszego dziedzictwa, przekazywaną z pokolenia na pokolenie. Dzięki nim poznajemy tradycje, zwyczaje i mentalność dawnych Polaków. W czasach zaborów stały się symbolem oporu i patriotyzmu, manifestacją polskości. W dobie globalizacji tańce narodowe przypominają nam, kim jesteśmy. Pokazują, że w różnorodności regionów i stylów drzemie jedna, wspólna tożsamość - polska. Dlatego warto je znać, uczyć się ich i przekazywać dalej – nie tylko jako formę sztuki, ale jako część serca naszego narodu.
Eliza
Grafika:
https://img.freepik.com/premium-wektory/drukuj-kwiatowe-kwiaty_707214-63.jpg?semt=ais_hybrid&w=740&q=80
https://nid.pl/wp-content/uploads/2023/04/02-ZPiT-Politechniki-Warszawskiej-Krakowiak.jpg
https://nid.pl/wp-content/uploads/2023/04/03-ZPiT-Politechniki-Warszawskiej-Kujawiak.jpg
https://biurorekordow.pl/wp-content/uploads/2024/10/polonez-rekord-polski-warszawa.webp
https://api.culture.pl/sites/default/files/styles/1920_auto/public/field/wideo/oberek.jpg?itok=EyRmjMx8
https://www.fit.pl/img/2009/02/mazur.jpg