2 lutego 2019

Przeczytane, przemyślane, skomentowane

           
       Nie ma zbrodni bez kary



Scena zbrodni przypomina zamalowane płótno –
detektyw musi jedynie odczytać podpis autora.
(Michael Capuzzo)


Czy kiedykolwiek zastanawialiście się, w jaki sposób śledczy, nawet mimo bardzo długiego czasu od zbrodni,  potrafią odnaleźć jej sprawcę? W jaki sposób, z tak niewidocznego i małego dowodu, jakim jest odcisk palca, potrafią rozpoznać tożsamość danej osoby?  Kilka lat temu, mnie - małej dziewczynce, która wraz z bratem przypadkiem obejrzała program kryminalny, wydawało się to bardzo fascynujące. I fascynuje mnie do dziś! Przedstawię kilka ciekawostek, o których jakiś czas temu jeszcze sama nie wiedziałam.

Kryminalistyka a kryminologia. Na początek zacznę od tego, czym tak zasadniczo różni się kryminalistyka od kryminologii. Są to terminy, które dosyć często są mylone. Mimo podobnego brzmienia, są czymś całkiem odmiennym. Kryminologia to nauka, która zajmuje się analizą  zbrodni od strony psychologicznej. Ustala więc, kim  była ofiara oraz dlaczego przestępca popełnił zbrodnię. Jak mimika twarzy i gesty zdradzają ukrywaną prawdę? Kryminolog jest osobą skupiającą się przede wszystkim na emocjach i środowisku, w jakim żyje potencjalny kryminalista. Znajomość tych zjawisk umożliwia określenie portretu psychologicznego. Kryminalistyka natomiast, jest wąską dziedziną, która skupia się głównie na odszukaniu i zabezpieczeniu śladów  oraz rozwiązaniu tajemnic, w celu udowodnienia przestępstwa.  I ten  aspekt wydaje mi się najciekawszy.  

Portret psychologiczny  opracowuje się na podstawie  śladów pozostawionych przez sprawcę. Ślady psychologiczne to następstwa działania przestępcy, wynikające z jego zachowania. Profil pozwala zmniejszyć krąg podejrzanych w wyniku przypuszczenia  co do: płci, wieku, wykształcenia, stanu cywilnego sprawcy. Pierwszy portret psychologiczny zabójcy został  stworzony w 1888 roku w Anglii i był to portret Kuby Rozpruwacza - seryjnego mordercy. W Polsce pierwsze profile psychologiczne powstały dopiero w 1996 roku.
Detektyw. Większość z nas słysząc to słowo, wyobraża sobie człowieka siedzącego z lupą za biurkiem  oraz rozwiązującego zagadki kryminalne, niczym filmowy Sherlock Holmes. Niestety, w dzisiejszych czasach jest to ostatnia rzecz, którą ów detektyw wykonuje. Prawdziwego detektywa w żadnym wypadku nie można porównać do policjanta, który zwyczajnie jest tak określany przez społeczeństwo. Jego głównym zadaniem jest odkrywanie prawdy związanej ze sprawami zawodowymi czy też z niewiernością małżeńską. Dopiero na samym końcu tzw. „detektyw” rozwiązuje poważne zagadki dotyczące zbrodni takich jak zabójstwo czy porwanie.
Ślady zbrodni. Pierwszą rzeczą, która kojarzy się z zabójstwem, są odciski palców. Podczas sprawdzenia miejsca przestępstwa  podstawową czynnością  jest odszukanie pozostawionych śladów, które okazałyby się pomocne w dalszym postępowaniu. Niektóre z nich są zwykłymi odciskami butów, czy zniszczonymi przedmiotami, takimi jak zamek w drzwiach. Jednak zazwyczaj są one niewystarczające, ponieważ pokazują wyłącznie ewentualny stan otoczenia, pozostawiony przez osoby trzecie. Dla mnie, jako osoby uczęszczającej do klasy biologicznej, najbardziej fascynujące było poznanie zasad rozwiązywania zagadek z wykorzystaniem badań biologicznych  i chemicznych. To właśnie dzięki nim naukowcy  mogą rozpoznać, kim jest ofiara czy przestępca oraz przyczynę  zgonu. Ślady biologiczne to różnego rodzaju tkanki,  takie jak krew, włosy, paznokcie, ale są to też wydzieliny oraz wydaliny. Po ich znalezieniu technicy zabezpieczają  je, a następnie wykonują badania DNA w laboratorium, które pomogą ustalić kod genetyczny. W rozwiązywaniu zagadek pomaga nie tylko znajomość fizjologii człowieka, ale również wydawałoby się, że nieistotna z punktu widzenia człowieka, znajomość biologii, np. owadów. Etap rozwoju pasożytów bowiem (np. larwy muchówek) pozwala określić przybliżony czas zgonu ofiary. Podobnie  dzięki różnym truciznom można odkryć, w jaki sposób człowiek zginął. Czy wiecie,  że tak naprawdę każda substancja w nadmiarze jest trucizną dla ludzkiego organizmu?  Nawet zwykła woda, w zbyt dużej ilości, wypłukuje sód, co powoduje zakłócenia pracy wielu narządów.
Nauki biologiczne (fizjologia człowieka, zoologia, biochemia)  i chemiczne, oraz psychologia stanowią źródło informacji, bez których bardzo trudne lub nawet niemożliwe byłoby ustalenie sprawcy zabójstwa.  Parafrazując poetę  Adama Mickiewicza, można stwierdzić , że  nie ma kary bez nauki.

Okazuje się, że  nie tylko ja mam tak nietypowe  hobby. Również Doris pisała o kryminologii, zastanawiając się nad wyborem kierunku studiów. Oto link zachęcający do lektury postu  Może kryminologia? :

Paulina

Grafika:
http://kryminalistyka.org/wp-content/uploads/2015/02/9.jpg
https://porady-detektywistyczne.pl/wp-content/uploads/2017/10/detektyw-z-lupa-1024x683.jpg
https://img.joemonster.org/images/vad/img_33788/ba6bf66f87ca54c831f4543adb0b9a9a.jpg
http://rekrutacja.wsb.edu.pl/media/site/2015/07/28/kryminalistyka.png