13 listopada 2016

Podróże kształcą


   
   Otwórz oczy na piękną Polskę!


Polska - to taka kraina,
która się w sercu zaczyna.(…)
(Ryszard Przymus)


Polska jest pięknym krajem o wielowiekowej historii i kulturze, dlatego należy chronić jej zabytki wszelkimi możliwymi metodami. Jednym ze sposobów jest program ochrony zabytków UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury). Miejsca wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO stanowią wspólne dobro ludzkości - wyróżnia je „najwyższa powszechna wartość”. Obecnie na liście UNESCO znajduje się 14 polskich „cudów”.

Stare Miasto w Krakowie. To miejsce  zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa w 1978 roku, czyli jako jedno z pierwszych  12 obiektów na świecie. Ten obszar obejmuje Stare Miasto w obrębie dawnych murów, Wzgórze Wawelskie oraz dzielnicę Kazimierz  ze Stradomiem.  Stare Miasto Krakowa, dawnej stolicy Polski, rozciąga się u stóp Zamku Królewskiego  na Wawelu. XIII-wieczne miasto kupieckie posiada największy w Europie rynek, liczne zabytkowe kamienice oraz bogato wyposażone pałace i kościoły. O świetnej przeszłości Krakowa świadczą fragmenty XIV-wiecznych murów miejskich, położona na południu miasta średniowieczna dzielnica Kazimierz, z zabytkowymi synagogami, Uniwersytet Jagielloński oraz katedra gotycka, w której pochowani są królowie Polski.
Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni.  Podobnie jak Stare Miasto w Krakowie, Kopalnia Soli w Wieliczce została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa w 1978 roku, jako jeden z pierwszych 12 obiektów na świecie. W 2013 roku wpis rozszerzono o Kopalnię Soli w Bochni i Zamek Żupny w Wieliczce, zmieniając nazwę wpisu - Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni. Pokłady soli kamiennej w Wieliczce są eksploatowane od XIII wieku. Kopalnia rozciąga się na 9 poziomach i liczy 360 km chodników, w których znajdują się wyrzeźbione w soli ołtarze, posągi i inne dzieła sztuki.   Strefę Zabytkową Kopalni w Bochni stanowią 3 szyby: Sutoris (z połowy XIII wieku), Campi (z połowy XVI wieku) i Trinitatis (z początku  XX wieku) oraz 9 poziomów, usytuowanych pod  powierzchnią. Cenną spuściznę kultury duchowej bocheńskich górników stanowią podziemne kaplice i miejsca kultu religijnego.
Auschwitz - Birkenau. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i  zagłady  (1940-1945). Tereny byłych obozów Auschwitz -Birkenau zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa w 1979 roku. Reprezentują wszystkie obozy koncentracyjne  i   obozy zagłady na świecie. Ogrodzenia,   druty kolczaste, wieże strażnicze, baraki, szubienice,  komory gazowe oraz krematoria świadczą o warunkach,  w jakich odbywało się hitlerowskie ludobójstwo na terenie dawnego  obozu koncentracyjnego i obozu zagłady Auschwitz -Birkenau, największego w III Rzeszy. Badania historyczne wykazały, że w tym obozie, stanowiącym symbol okrucieństwa ludzi wobec ludzi w XX wieku, systematycznie głodzono, torturowano i wymordowano  1,5 miliona ludzi, w przeważającej części Żydów.
Puszcza Białowieska. Położona na terytorium Polski i Białorusi, jest rozległą połacią pierwotnego lasu, w którym występują zarówno drzewa iglaste, jak i liściaste.  Obszar wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa rozciąga się na powierzchni liczącej 141 885 ha. Jest to miejsce unikalne z punktu widzenia zachowania różnorodności biologicznej. Występuje tu najliczniejsza populacja żubra europejskiego, gatunku, który symbolizuje Puszczę Białowieską. W 1979 roku na Listę Światowego Dziedzictwa została wpisana część obszaru Białowieskiego Parku Narodowego. Białoruska część Puszczy Białowieskiej została wpisana w 1992 roku jako rozszerzenie wpisu. Od 1992 roku obie części Puszczy stanowią jeden obiekt transgraniczny.
Stare Miasto w Warszawie. W sierpniu 1944, w czasie Powstania Warszawskiego przeszło 85% zabudowy Starego Miasta  zostało zniszczone  przez oddziały hitlerowskie. Po wojnie, z woli społeczeństwa, podjęto trwające pięć lat dzieło odbudowy, pieczołowicie restaurując kościoły, pałace oraz Rynek Starego Miasta. Jest to wyjątkowy przykład niemal całkowitej odbudowy zabytków pochodzących z nieprzerwanego ciągu historycznego, od XIII do XX wieku. Starówka została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa w 1980 roku.
Stare Miasto w Zamościu. Nasze miasto zostało założone w XVI wieku przez kanclerza Jana Zamoyskiego  na szlaku handlowym łączącym Europę Zachodnią i Północną z Morzem Czarnym. Zamość, wzorowany na włoskim modelu miasta idealnego, został zbudowany przez pochodzącego z Padwy architekta Bernarda Moranda.  Stanowi doskonały przykład miasta renesansowego z końca XVI wieku, które zachowało pierwotny plan, fortyfikacje oraz liczne budowle, łączące włoskie  i środkowoeuropejskie tradycje architektoniczne. Zamość został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa  w 1992 roku.
Średniowieczny zespół miejski Torunia. Miasto zawdzięcza swe początki Zakonowi Krzyżackiemu, który w połowie XIII wieku zbudował tu zamek- bazę wypadową do podboju i ewangelizacji Prus. Toruń, należący do Hanzy, wkrótce zaczął odgrywać ważną rolę handlową. O jego randze świadczą okazałe budowle – publiczne oraz prywatne -  z XIV i XV wieku. Toruń został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa  w 1997 roku.
Zamek krzyżacki w Malborku. XIII –wieczny  warowny klasztor Zakonu Krzyżackiego został znacznie rozbudowany i upiększony po 1309 roku, kiedy przeniesiono tu z Wenecji siedzibę Wielkiego Mistrza. Ten średniowieczny zamek ceglany popadł  w ruinę, ale został pieczołowicie odrestaurowany na przełomie XIX i XX wieku. To właśnie w Malborku powstało wiele obowiązujących dzisiaj technik konserwatorskich. Po poważnych zniszczeniach w czasie II wojny światowej  zamek został ponownie odrestaurowany. Pozostałości po Krzyżakach zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa w 1997 roku.
Kalwaria Zebrzydowska. Sanktuarium Pasyjno - Maryjne to  zespół architektoniczny (bazylika, klasztor, kaplice  i kościoły dróżkowe) oraz  park pielgrzymkowy.  Klasztor  oraz  Bazylika Matki Boskiej Anielskiej zostały zbudowane w stylu manieryzmu  niderlandzkiego, a potem rozbudowana w stylu barokowym i rokokowym. W bazylice znajduje się cudowny obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej. Naturalne otoczenie, w którym znajdują się Dróżki Pana Jezusa(28 stacji) i Dróżki Matki Boskiej (24 stacje),  pozostało prawie niezmienione od XVII wieku. Kalwaria Zebrzydowska nadal stanowi cel pielgrzymek, a od 1999 należy do zabytków UNESCO
Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy (ewangelickie). To  największe w Europie budowle sakralne o konstrukcji szkieletowej,  wzniesione na Śląsku w połowie XVII wieku. Wybudowane na mocy porozumień pokoju wesfalskiego w 1648 roku, który kończył wojnę trzydziestoletnią.  Kościoły zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa w 2001 roku. Na zdjęciu kościół w Świdnicy.
Drewniane kościoły południowej Małopolski.  Binarowa, Blizne, Dębno, Haczów, Lipnica Murowana, Sękowa to rzymskokatolickie budowle średniowieczne. Do ich budowy wykorzystano technikę zrębową. Zostały ufundowane przez rodziny szlacheckie i były symbolem ich prestiżu. Na Liście  Światowego Dziedzictwa zabytków pojawiły się w 2003 roku. Na zdjęciu kościół w Sękowej - z bogatą ikonografią malowaną przez Stanisława Wyspiańskiego, Józefa Mehoffera, Teodora Axentowicza, Włodzimierza Tetmajera.
Park Mużakowski. Park krajobrazowy rozciągający się po obu stronach Nysy Łużyckiej, wzdłuż której przebiega granica polsko-niemiecka, został stworzony przez księcia Hermanna von Pückler - Muskau w latach 1815-1844. Park został  harmonijnie wpisany w wiejski krajobraz. Zaprojektowany  jako „obraz malowany za pomocą roślin”, wykorzystywał miejscową roślinność do podkreślenia walorów istniejącego krajobrazu. W 2004 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Hala Ludowa we Wrocławiu.  Została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO  w 2006 roku pod swoją pierwotną nazwą, jako Hala Stulecia (Centennial Hall in Wrocław). Do wniesienia  budowli wykorzystano żelazobeton. Została wzniesiona w latach 1911-1913 przez architekta Maxa Berga na terenach Wystawy Stulecia jako budowla wielofunkcyjna służąca rekreacji. Zbudowana na planie koła z czterema absydami, mieści ogromną cylindryczną widownię na około 6000 osób. Wznosząca się na wysokość 23 metrów kopuła jest zwieńczona latarnią ze stali i szkła. Hala Stulecia jest rozwiązaniem pionierskim pod względem architektonicznym i inżynierskim.
Drewniane cerkwie w polskim i ukraińskim regionie Karpat. Wpis obejmuje 16 cerkwi, z których osiem znajduje się na terytorium Polski i osiem na Ukrainie. Są to: cerkiew św. Paraskiewy  w Radrużu, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu, cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku, cerkiew św. Michała Archanioła  w Turzańsku (Podkarpacie), cerkiew św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku, cerkiew Opieki Bogurodzicy w Owczarach, cerkiew św. Paraskiewy w Kwiatoniu, cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych (Małopolska)  oraz  osiem cerkwi na Ukrainie.  To budowle o konstrukcji zrębowej. Zostały wzniesione w okresie od XVI do XIX wieku jako świątynie prawosławne i greko - katolickie. Według typów architektonicznych wyróżnia się cerkwie halickie, łemkowskie, bojkowskie i huculskie.  Świątynie są świadectwem odrębnych tradycji budowlanych, zakorzenionych  w obrębie Kościoła Wschodniego i  zawierają elementy lokalnego budownictwa.  Na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO - poza cerkwiami –wpisano  drewniane dzwonnice, bramy i cmentarze. Na zdjęciu cerkiew w Radrużu.
Warto czasem oderwać się od komputera i przy okazji jakiejś wycieczki zajrzeć w takie miejsca. W końcu na liście UNESCO mamy aż 14 pozycji!  A Ty? Ile zabytków z tej listy już zwiedziłeś?

Domina

Grafika:
http://images.slideplayer.pl/10/2839926/slides/slide_3.jpg
http://www.rzemieslnicza.pl/wp-content/uploads/2015/12/Krak%C3%B3w-Star%C3%B3wka-2014-spec.jpg
http://static.lovetotravel.pl/galery/th/th1_6467_wieliczka.jpg
http://dzieje.pl/sites/default/files/styles/open_article_750x0_/public/201603/auschwitz_arbeit.jpg?itok=Xm2kMlbd
http://puszcza.pracownia.org.pl/upload/filemanager/puszcza/Bialowieski-PN-Kamien-2000-Janusz-Korbel.jpg
http://hdr.name/wp-content/uploads/2014/04/9-1024x605.jpg
http://www.zamosconline.pl/img/wiad/streetview-1.jpg
http://spodkopca.pl/wp-content/uploads/2015/11/torun.jpg
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/06/Malbork_zamek_zblizenie.jpg
http://www.kalwariazebrzydowska.sakralnebudowle.pl/img/foto/Kalwaria_Zebrzydowska_32.jpg
http://www.castellum.pl/static/photo/1/361-609940.jpg
https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/originals/6a/7c/ff/6a7cffa1b010a16ddf5024018cc93b32.jpg
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHDT9hx_tV8qvQYFxeG99TcV8imNOrTu3MYQXV3cU6WCvARpAnpNfjUf6LE2BmTDKtqIjUITpksv4wzQw14d7jHHlfNqXEnwHA8zF8H6w3dAHmlFOLLSrd1GIJvzTG7s8UoMs6AYEZoAUl/s1600/park1.png
http://www.wroclaw.pl/files/cmsdocuments/302410/630x350/hala_stulecia2.jpg
http://www.sobieski.lubaczow.com.pl/pliki/page/2_1_Radruz_cerkiew.jpg