21 maja 2013

Językowe potyczki

         
          Język  konsumpcyjny
              
 
Konsumpcjonizm wywiera obecnie ogromny wpływ na Polaków,
na ich postawy, zachowania
i język
(Kazimierz Ożóg)


Istnieje pojęcie polszczyzna konsumpcyjna.  To odmiana języka, który stał się narzędziem propagującym konsumpcyjne nastawienie do życia.    Szczegółową analizę tego zagadnienia przeprowadził Kazimierz Ożóg w książce Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Do polszczyzny konsumpcyjnej zaliczają się między innymi teksty reklam, etykietek zamieszczanych na towarach, ogłoszenia komercyjne, instrukcje, promocje zachęcające do kupna, rozmowy między sprzedawcą i klientem oraz potoczne rozmowy dotyczące kupowania i gromadzenia dóbr. 

W polszczyźnie konsumpcyjnej najliczniejszą grupę wyrazów stanowią  rzeczowniki. Jedna grupa to nazwy własne (chrematonimy):  Rexona,  Colgate, Pur, Wizir, Rama (margaryna), Mazurskie (masło), Grand, Nivea, Winiary, Hortex, Mustang, Reebok, Philips,  Sony, Wedel, Goplana. Drugą grupę stanowią nazwy pospolite: balsam, tonik, woda po goleniu, perfumy. Mogą to być  również  nazwy własne produktów i firm używane w mowie potocznej jako pospolite: coca cola, adidasy, pumy, rama, rożek, świderek.

Ważne są również czasowniki typu: mieć, posiadać, kupować, móc, dawać, chcieć, potrzebować, spróbować,  korzystać, czuć itd. Czasowniki mogą także pełnić funkcję perswazyjną i zachęcać do kupowania:  spełnij swoje marzenia, daj się skusić, odkryj smak, jesteś tego warta, twórzmy pokolenie bez próchnic, kup i nie przegap okazji. 

Istotną  rolę odgrywają przymiotniki – służą do zachwalania towarów i usług, by zwiększyć ich sprzedaż. Dlatego wartościują rzeczy wprost: Kasia – świetna margaryna do pieczenia; Ariel – najlepszy w Europie. Określają również kategorię nowości, nowoczesności, naturalności , skuteczności i atrakcyjnej ceny: nowe mydło Protex,  Masmix -nowoczesne masło, Biedronka – codziennie niskie ceny, Vita-miner w dobrej cenie. Przymiotniki podkreślają prawdziwość, oryginalność i niepowtarzalność produktów: Nestle – oryginalna czekolada mleczna, Tetly – smak prawdziwej herbaty na okrągło. 

Podobną rolę odgrywają przysłówki - wartościują rzeczy i mają znaczenie perswazyjne. Najczęściej występują  takie oto: absolutnie, skutecznie, dogłębnie, znakomicie. Są też przysłówki uogólniające, nadużywane przez reklamy: zawsze, wszędzie, ciągle, stale.   W polszczyźnie konsumpcyjnej często używa się wyrażeń przesadnie podkreślających i wyolbrzymiających cechy produktów: totalny, super, hiper, ekstra, luks, mega, giga. 

Skąd się wzięła polszczyzna konsumpcyjna? To proste. Konsumpcja zdominowała całkowicie współczesnego człowieka, który posiadanie jak największej liczby przedmiotów uznał za nadrzędną wartość  życia. Jaki jest ostatnio najmodniejszy sposób spędzania wolnego czasu  w rodzinnym gronie?  Spacer, wycieczka do lasu, dobry film? Nie! Wspólna wyprawa do galerii handlowych. Ten nowy „rytuał” jedynie potwierdza tezę, że żyjemy w świecie zdominowanym przez konsumpcję.   Skoro jest zjawisko, trzeba je nazwać. Mamy więc polszczyznę konsumpcyjną.

Miłośnik poprawnej polszczyzny

Grafika:
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEizM6SUGMj7agwJNEe7CzdFLG9kb96ugq6anQzS5XmMWAoQwKCmGfq132Nwzj6Wh8R_ifDoaOFyRs9Qx-CFkWjYCwOaFXLl8N6GdEkLoK8rS6UN7KvzYJckRA2wCyhZPzJVce4aiDcU1rg/s1600/coca-cola.jpg