Etyczny wymiar języka
Słowo, chociaż nie jest z głazu,
Może zmiażdżyć kości.
(Remigiusz Napiórkowski)
Nie ma niewinnych słów. One nie tylko nazywają, ale również mają wydźwięk moralny. Mogą spowodować cierpienie osób nimi dotkniętych - obrażonych, zniesławionych, napiętnowanych. Dlatego właśnie oddzielenie języka od norm moralnych jest niebezpieczne. A tak się dzieje, gdy język jest wykorzystywany do demagogii i manipulacji. Niedobrze również, że współczesna kultura masowa uzewnętrznia się w prymitywnym lub wręcz ordynarnym języku. Tymczasem język jest częścią kultury i powinny w nim obowiązywać wysokie standardy.
Czy mowa służy jeszcze łączeniu ludzi, skoro coraz częściej porozumiewanie jest zastępowane komunikowaniem? A ono niejednokrotnie posługuje się zdegradowanym językiem, pozbawionym szacunku nie tylko dla odbiorców, ale również dla polszczyzny. Charakteryzuje się on ubogim zasobem słownictwa, prostactwem, brutalizacją. Komunikowanie nie sprzyja zrozumieniu drugiego człowieka, wniknięciu w jego problemy czy motywy postępowania. Nie ma tu więc mowy o wspólnocie doświadczeń czy poglądów, ponieważ praktyka komunikowania jest oparta na eksponowaniu egocentryzmu istniejących obok siebie ludzi albo na bezosobowym przekazywaniu informacji. Dzisiejsze wypowiedzi są pozbawione językowego smaku –bez cech indywidualnych, oryginalnych.
Estetyka języka jest związana z etyką, gdyż wyrazy niechlujne, tandetne, czy wręcz wulgarne są brzydkie zarówno w sensie estetycznym, jak i moralnym. Różnego rodzaju wtręty językowe, makaronizmy, skróty, a także niepoprawne formy gramatyczne zaśmiecają język i czynią go brzydkim. Szczególnie niebezpieczne jest wtargnięcie do języka „brzydkich wyrazów”, a także społeczna akceptacja owej szpetoty i nieprzyzwoitości. Językoznawca Zenon Klemensiewicz taki sposób wyrażania się nazywał „językowym chamstwem”. Kłopot polega na tym, że nie tylko „społeczne doły” używają prostackiego i wulgarnego języka, lecz również ludzie wykształceni, oczytani i – wydawałoby się – kulturalni. Mocne i brzydkie słowa słyszy się z ust polityków, ludzi kultury, nauki, celebrytów. Ma się nieodparte wrażenie, że to rodzaj szpanerstwa. W takich sytuacjach powinien razić zgrzyt estetyczny – zadbany, modny, elegancki, a nawet niegłupi człowiek wyrzuca z siebie obelgi lub wulgaryzmy. Często jednak nie razi! I to jest najbardziej szokujące.
Słowa mają moc – wpływają na życie człowieka. Za myślami i słowami podąża określona energia, a ta z kolei wpływa na stan fizyczny i psychiczny. Przekleństwa i złorzeczenia wiążą się ze złą energią, ponieważ ich celem jest upokorzenie lub zniszczenie kogoś. Zupełnie inną energię wysyłają ciepłe życzenia, gratulacje czy komplementy, gdyż wprawiają w dobry nastrój, dowartościowują i są wyrazem sympatii. Tak więc, słowa mają moc sprawczą! Kiedyś agresywne emocje były wyrażane w ustronnych miejscach, a dzisiaj bez żadnych oporów moralnych wykrzykuje się je w sejmie, w szkołach, w miejscach publicznych, w sztuce. Nastąpiła degrengolada języka - język „dołów społecznych” stał się atrakcyjny dla „wyższych sfer”. Zjawisko nie do pojęcia!
Konieczne jest zupełne przewartościowanie postrzegania języka – jego walorów estetycznych i etycznych. Do tego jednak potrzeba przewagi oraz odwagi „arystokratów ducha”, którzy przywróciliby wzory szlachetnego języka – nie tylko pięknego i poprawnego, ale również wyrażającego prawdę i szacunek. Tymczasem polecam kampanię Rady Języka Polskiego: Ty mówisz - ja czuję. Dobre słowo - lepszy świat. Jej celem jest zwrócenie uwagi na jakość komunikacji publicznej i prywatnej. (PASMO JĘZYKOWE "Ty mówisz – ja czuję. Dobre słowo – lepszy świat” www.youtube.com › watch)
Noen
Grafika:
https://cdn.pixabay.com/photo/2017/09/28/22/14/speech-icon-2797263_960_720.png
https://images.creativemarket.com/0.1.0/ps/8469312/1160/772/m1/fpnw/wm0/voice-search-flat-glyph-11-.jpg?1591268206&s=bf2d2ca76ee3ab9c03d4160f647d7ed1
https://scontent-waw1-1.xx.fbcdn.net/v/t39.30808-6/304881706_591901449050583_6920619805555113746_n.jpg?_nc_cat=106&ccb=1-7&_nc_sid=5f2048&_nc_ohc=KRFEVypT6GMAX_K6T-f&_nc_ht=scontent-waw1-1.xx&oh=00_AfDlnNN3NySdlX9sZu2kf4KTp22LWnwp1GukkFJVH5MDRw&oe=654D4B5C