Lingvo internacia
Z językami wszędzie jesteś w domu
(Edward De Waal)
Na całym świecie
istnieje około 6-7 tysięcy języków. Istna wieża Babel! Ludzie jednak chcą się
ze sobą porozumiewać. Jest to bardzo ważna potrzeba związana z kontaktami
towarzyskimi, handlowymi, politycznymi itp. Obecnie dominującym na świecie językiem,
używanym do kontaktu między ludźmi mówiącymi różnymi językami, jest angielski.
Jednak z powodu zacieśniania więzi międzyludzkich coraz chętniej zwracamy się
ku pomysłowi języka międzynarodowego. Taka idea zrodziła się już na przełomie
XIX i XX wieku w głowie Ludwika Zamenhofa polsko-żydowskiego lekarza
pochodzącego z Białegostoku, który stworzył esperanto.
Ucząc się innych
języków, Zamenhof uznał, że znaczną część gramatyki da się uprościć. Nie mógł
poradzić sobie jednak z ogromnym zasobem słownictwa potrzebnego do posługiwania
się językiem. W pewnym momencie zobaczył dwa rosyjskie szyldy, które zawierały
dwa różne słowa, ale identyczne przyrostki, i to podsunęło mu pomysł, aby nowe słownictwo
tworzyć za pomocą odpowiednich prefiksów lub sufiksów. Pozwoliło to znacząco
ograniczyć zasób wyrazów. Nowe słowa były tworzone głównie za pomocą rdzenia
oraz odpowiedniego przedrostka lub przyrostka. Na przykład prefiks mal
pozwala tworzyć przeciwieństwa: bona - malbona (dobry - zły). Aby
zachować jak najbardziej międzynarodowy charakter słownictwa, rdzenie pochodzą
głównie z języków romańskich (75%), germańskich (20%), które w ówczesnych
czasach były najbardziej popularne. Oprócz
systemu derywacji słów, ciekawym rozwiązaniem są specjalne końcówki wyrazów,
które mogą być zastosowane do każdego rdzenia. Na przykład poprzez końcówkę -o
tworzymy rzeczowniki, a przez końcówkę -a przymiotniki,
również czasy są zależne od końcówki. Podstawą języka jest jego alfabet.
Alfabet esperanto wywodzi się z łaciny. Składa się on z 28 liter, z czego
niektóre z nich są akcentowane (ĉ ĝ ĥ ĵ ŝ ŭ).
Podobnie jak w języku polskim, akcent pada na przedostatnią sylabę. Wymowa nie
różni się znacząco od zapisu, co jest często problematyczne podczas nauki
innych języków. Oto kilka standardowych zwrotów w esperanto: Jes –
Tak //Ne – Nie//Dankon – Dziękuję//Bonvolu – Proszę//Saluton
– Cześć//Ĉu vi parolas esperante? - Mówisz w esperanto?//Bonege –
Wspaniale//Kio estas tio? - Co to jest?//Kio estas via nomo? - Jak
masz na imię?
Esperanto ma własną flagę. Widzicie ją na górze strony. Obecnie szacuje się, że na świecie językiem esperanto posługuje się około
dwóch milionów ludzi. W skali świata nie jest to jednak wielka liczba. Przyczyn
porażki esperanta - jako języka międzynarodowego – można upatrywać w: potędze
Wielkiej Brytanii, a zarazem dominacji języka angielskiego po II wojnie
światowej, w rozpowszechnianiu
amerykańskich wzorców kulturowych, a także w przywiązaniu ludzi do ich języka ojczystego,
który jest jednym z podstawowych elementów kultury danego narodu. Ludwik Zamenhof stworzył esperanto dla celów
pokojowej dyplomacji. Bezstronny język miał ułatwić komunikację międzynarodową.
I ta idea jest nam bardzo bliska. Czytelników zachęcamy do samodzielnego
zgłębienia tajemnic tego nietypowego języka. Odsyłamy na stronę z kursem
esperanto: https://lernu.net/pl/esperanto
Damian i Krystian
Grafika:
