Kompozytor też człowiek!
Szczęśliwy,
kto może być kompozytorem i wykonawcą
zarazem.
(Fryderyk
Chopin)
Muzyka jest ważnym elementem dnia dla wielu z
nas - słychać ją z radia w domach, w
szkole na przerwie, w centrach handlowych. Oczywiście, każdy ma swoje
upodobania. Dla młodych ludzi jest szczególnie ważna: pomaga przetrwać gorszy
dzień i zrelaksować się, motywuje do działania, dodaje energii. Mało kto
zastanawia się nad procesem jej powstawania, ponieważ obecność muzyki jest dla
nas czymś naturalnym. Chciałabym zwrócić uwagę na twórców muzyki
klasycznej. Z dzisiejszej perspektywy postrzegamy ich jako spokojnych, może
nawet nudnych ludzi z przeszłości. Jednak historie życia znanych kompozytorów
zawierają fakty, o których istnienie nikt by ich nie podejrzewał. Są to osoby
znane na całym świecie, ale każdy z nich był zwykłym człowiekiem, który musiał
borykać się z wieloma problemami, niejednokrotnie budząc kontrowersje lub będąc obiektem sporów (na
przykład po swojej śmierci). Pozornie oczywiste historie z ich życia okazują
się nie takie banalne. Post otwiera: Lionello Balestrieri, Fryderyk
Chopin przy fortepianie.
Joseph
Haydn. Warto
wspomnieć o kompozytorze, który wywołał dużo problemów dopiero po swojej
śmierci. Pochowano go na cmentarzu na przedmieściach Wiednia, lecz po 11 latach
książę Esterházy kazał rozkopać grób i
pochować szczątki ponownie na terenie swojej posiadłości. Wtedy okazało się, że
ciało kompozytora jest pozbawione głowy. Do kradzieży przyznał się Joseph Carl Rosenbaum, który razem ze
wspólnikiem zajmował się pomiarami czaszek w celu ustalenia zdolności człowieka
- uznał, że czaszka Haydna jest warta zbadania i wykradł ją z grobu. Nie oddał
jej jednak od razu, dwukrotnie oszukał śledczych i dawał im inne czaszki ze
swoich zbiorów. O ile za pierwszym razem prawda wyszła na jaw w dość krótkim
czasie, to druga fałszywa głowa przeleżała w grobie aż do końca stulecia.
Okazało się wtedy, że w Wiedniu są dwie głowy Haydna: jedna w grobowcu i jedna
w zbiorach Towarzystwa Przyjaciół Muzyki. Jak to możliwe? Po śmieci Rosenbauma
czaszkę przejął jego wspólnik Peter, a następnie jego żona, która przekazała
ją swojemu lekarzowi. Ten dał ją
patologowi Karlowi von Rokitansky’emu, następnie po jego śmierci rodzina
Rokitansky’ego przekazała głowę Towarzystwu Przyjaciół Muzyki. W ten sposób
czaszka po wielu latach w końcu trafiła do miejsca, którego nigdy nie powinna
opuścić - do grobu Josepha Haydna. Obok:
Thomas Hardy: Portret Josepha Haydna.
Robert Schumann.
Muzyka
pomagała mu przezwyciężyć depresję wywołaną samobójstwem siostry, śmiercią ojca
i brakiem akceptacji ze strony matki. Schumann chciał osiągnąć perfekcję w
komponowaniu i graniu na fortepianie, bał się zapomnienia. Ta mania wynikała
prawdopodobnie z choroby psychicznej, na którą cierpiał aż do swojej
śmierci. W pogoni za perfekcją
skonstruował aparat, który miał rozciągnąć
i wzmocnić jego dłonie. Spowodowało to trwały paraliż jednego palca
prawej ręki, przez co był zmuszony porzucić karierę wirtuoza. Przez chorobliwą
chęć bycia najlepszym stracił zdrowie i możliwość wykonywania muzyki, co było
jego pracą i wielką pasją. Obok:
Adolph Menzel, Portret Roberta Schumanna.
Ludwig van
Beethoven. Z
pewnością jest to jeden z najbardziej znanych kompozytorów, a każdy z nas zna
co najmniej jedno jego dzieło: kantatę z IX
Symfonii d-moll op. 125, znaną również jako Oda do radości. Zaskakujący jest fakt, że około 25. roku życia
kompozytor zaczął tracić słuch. Większość swoich dzieł napisał, kiedy jego zdolność
słyszenia była niepełna, a w końcu żadna - stał się praktycznie głuchy. Wynika
z tego pytanie: w jaki sposób mógł nadal komponować, jeśli nie słyszał
dźwięków? Beethoven miał słuch absolutny, co pozwalało mu na wyobrażanie sobie
brzmienia każdej nuty, jednak pisanie utworów,
przy użyciu wyobraźni lub
słyszenia pojedynczych dźwięków jest czymś nieprawdopodobnym. Wspomnianą wcześniej IX Symfonię d-moll napisał na kilka lat przed swoją śmiercią, czyli
w okresie największej głuchoty. Jest to dowód wielkiego geniuszu artysty.
Beethoven nie chciał przyznać się przed innymi ludźmi do swojej choroby, co
skutkowało odizolowaniem się od społeczeństwa. Utrata słuchu wpłynęła także na
jego zdrowie psychiczne oraz charakter - był roztargniony i wybuchowy, co można
zauważyć w jego twórczości. Aby umożliwić sobie pisanie utworów, używał
drewnianego kijka, którego jeden koniec trzymał między zębami, a drugi opierał
o brzeg fortepianu, żeby móc odczuwać drgania.
Obok: Joseph Karl
Stieler, Portret Ludwiga van Beethovena w
trakcie komponowania Mszy uroczystej D-dur.
Piotr
Czajkowski. Przyczyna
jego śmierci jest niejasna - oficjalnie uznaje
się, że zmarł na cholerę, jednak wielu
ludzi się z tym nie zgadza. Istnieją różne teorie na ten temat, a najpopularniejszą
jest wymuszenie samobójstwa na kompozytorze. Powodem miałoby być odkrycie
orientacji seksualnej Czajkowskiego oraz jego związku z młodym szlachcicem. W
XIX-wiecznej Rosji było to zakazane pod groźbą zesłania na Syberię, ponadto
artysta wstydził się siebie i próbował się zmienić, w przeciwieństwie do
swojego brata, który żył jawnie jako homoseksualista. Kiedy związek
Czajkowskiego wyszedł na jaw, został on zmuszony do odebrania sobie życia. Ta
teoria jest poddawana w wątpliwość, jednak znajduje się w wielu książkach o
kompozytorze, np. w książce Piotr Czajkowski.
Tragiczny i romantyczny Anthony’ego Holdena. Zagadka
śmieci artysty prawdopodobnie nigdy nie zostanie rozwiązana. Obok: Nikolai Dimitriyevich Kuznetsov, Portret Piotra
Czajkowskiego.
Życie
twórców muzyki klasycznej, postrzegane często jako nudne i niewarte zgłębienia,
także posiada swoje tajemnice. Mam nadzieję, że udało mi się przedstawić
postaci popularne w historii muzyki jako ludzi z krwi i kości, ponieważ często
mówi się o ich wielkości, a rzadko myśli się o tym, że oni naprawdę żyli i mieli własne problemy. A może ktoś z czytelników zna inne historie i tajemnice powszechnie znanych ludzi?
Natalia
Grafika:
http://culture.pl/sites/default/files/images/imported/muzyka/_CHOPIN/full_chopin_reprodukcja_east_news_12_770.jpg
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Joseph_Haydn.jpg/474px-Joseph_Haydn.jpg
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c3/Robert_Schumann.jpg
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Beethoven.jpg/499px-Beethoven.jpg
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Peter_Tschaikowski.jpg/451px-Peter_Tschaikowski.jpg