Spotkanie ze sztuką

  Ulica rodzi prawdziwe talenty

Nie ma znacze­nia,
czy coś pow­sta­wało pięć mi­nut, czy tydzień, 
 czy ar­tysta się namęczył, czy nie (...)
 Ważny jest efekt.

                                                                                        (Andrzej Mleczko)

Przyznajcie, że w życiu nieraz przeszliście obok człowieka na ulicy, który grał lub śpiewał. Czasem przystawaliście na chwilę, by posłuchać, popatrzeć, innym razem uciekaliście od niego jak najdalej. Niektórzy trafili na uliczną scenę z wyboru, inni z konieczności.  To właśnie ci ludzie, którzy nie mieli innego wyjścia, są najczęściej największymi perłami. Uliczni artyści są szczęśliwi, gdy mogą się pokazać przed ludźmi, zaśpiewać, zagrać, a czasem nawet usłyszeć oklaski czy gratulacje. Jeśli słuchanie muzyki sprawia nam przyjemność, przystańmy na chwilę i okażmy to! Uliczni malarze  są artystami XXI wieku, tworzącymi niemal arcydzieła sztuki nowoczesnej! Nie każą nam iść na wystawę, nie zbierają za to pieniędzy, ale tworzą, bo to kochają. Przyprowadzają sztukę do nas, za co nierzadko muszą się nasłuchać obelg i upomnień.

Street art. to sztuka uliczna, najczęściej tworzona przez młodych artystów, którzy tworzą ze względu na konflikty zbrojne, łamanie praw człowieka, dyskryminację rasową, propagandę.  Jedną z najbardziej popularnych form tej sztuki jest graffiti – rysunki, obrazy, slogany malowane spray`em na murach w przestrzeni miejskiej. W Europie graffiti w swojej współczesnej formie odegrało istotną rolę podczas protestów ruchów młodzieżowych w 1968 roku.

Najsłynniejszym współczesnym grafficiarzem jest Banksy (prawdziwe imię i nazwisko według gazety „The Guardian”: Robert Banks; według „The Mail on Sunday” Robin Gunningham; według innych źródeł: Robin Banksy) – brytyjski artysta street art urodzony w 1974  roku. Jego prace pojawiają się na ulicach Londynu i w innych miejscach na świecie.  Istnieje wiele odmiennych rodzajów i technik wykonywania graffiti, których rozróżnienie jest nie lada wyzwaniem.  Poniżej  jego główne formy.
Style-Writing (także writing lub tagowanie) to obecnie najczęściej spotykana forma graffiti. Twórca może przedstawić dzięki niemu swój artystyczny wyraz poprzez rozprzestrzenianie pseudonimu. Tak może również zdobyć popularność.

Scratching polega na wydrapywaniu tagów na szklanych lub plastikowych powierzchniach przy użyciu kamieni, noży lub papieru ściernego. Ta technika zapewnia dłuższą żywotność obrazu niż łatwiejszy do usunięcia writing. 

Graffiti polityczne służy najczęściej anonimowej prezentacji poglądów twórcy, skierowane zwykle przeciwko organowi władzy. Tematy dotyczą rozmaitych ideologii, religii, rasizmu, antysemityzmu lub dyskryminacji mniejszości. Najczęściej spotykaną formą graffiti politycznego są symbole lub slogany, umieszczane w widocznych miejscach, w celu zdobycia maksymalnej liczby odbiorców. W Polsce graffiti ma przede wszystkim tradycję polityczną, ważną rolę odegrało  w latach 80. Najpierw w okresie stanu wojennego, a potem za sprawą „Pomarańczowej Alternatywy” oraz innych grup lokalnych w Polsce.  W tym czasie pojawiły się pierwsze „fanziny” przedstawiające prace z całego kraju.  Były to „Nie daj się złapać” z Poznania, „Maluj Mury” z Poznania,  „Graffiti” z Warszawy i „Spray” z Piły, które przyczyniły się bardzo do popularyzowania graffiti. Okres ten dobrze przedstawia album wydany w 1991 roku „Polskie mury”.

Inną sztuką jest street dance. Pojawił się na ulicach, podwórkach, zaułkach, klatkach schodowych czy w  „gorszych” dzielnicach miast. Tworzą go młodzi ludzie, którzy chcą pokazać swoją odrębność od reszty społeczeństwa. Tańczą, bo to uwielbiają, ale często też poprzez taniec pokazują swoje emocje. Na street dance składają się takie nowoczesne techniki tańca jak: Breakdance, Hip-hop, Funk, Mouse Dance, Locking,  Popping. Na street dance bazują tancerze występujący w klipach gwiazd muzyki pop i hip-hop. Oryginalne ruchy  opierają się na tzw. fundation moves, czyli bazie. Street dance to również współzawodnictwo, które można oglądać m. in. na międzynarodowych konkursach tanecznych takich, jak: Just Debiut lub Beattle of the Year. Tzw. battle często rozgrywają się po prostu na ulicach, gdzie tancerze stają naprzeciwko siebie i wychodząc na zmianę, pokazują swój oryginalny repertuar. Często improwizują, wymyślając na poczekaniu różnego rodzaju figury. Wokół nich gromadzą się ludzie, którzy zazwyczaj pełnią rolę sędziów. Street dance, wykonywany od serca, daje możliwość wyrażania emocji oraz tworzenia własnego, niepowtarzalnego stylu.

Istnieją też  teatry uliczne , których celem jest zwrócenie uwagi przechodniów. Wkraczają w życie miasta, wykorzystują parki, skwery, ulice oraz place. Teatr uliczny wywodzi się ze średniowiecznych trup teatralnych podróżujących z miasta  do miasta w poszukiwaniu widowni. Ówcześni aktorzy wystawiali głównie sztuki nawiązujące w swojej treści do Biblii, obrzędów religijnych czy legend. Teatr uliczny bardzo często w swoich spektaklach wykorzystuje: elementy cyrkowe: chodzenie na szczudłach, żonglerkę, pokazy ognia, happening, pantomimę.

Najbardziej znane polskie teatry uliczne to: A3Teatr. Kolekcjonerzy Wzruszeń to – jak mówią o sobie twórcy zespołu - teatr różności, teatralne panopticum. Teatr Biuro Podróży – jeden z najsłynniejszych polskich teatrów alternatywnych. Teatr Klinika Lalek- powstał w 1988 roku na wydziale lalkarskim szkoły teatralnej we Wrocławiu. Teatr Porywacze Ciał – jedna   z najważniejszych niezależnych grup teatralnych w Polsce - powstał w 1992 roku  we Wrocławiu. Teatr Scena - warszawski teatr alternatywny. Teatr Formy – Scena Pantomimy (dawny Współczesny Teatr Pantomimy) istnieje od 1996 roku. Teatr A – zawodowy, muzyczny teatr religijny. Teatr Snów powstał jesienią w 1983 roku w Gdańsku i jest nazywany klasykiem polskiego teatru ulicznego. Teatr Akt- powstał w 1990 roku w klubie Stodoła w Warszawie. Teatr Makata- próbuje ożywić słowiańskie obrzędy poprzez nadanie im nowego, współczesnego charakteru i nowoczesnej formy. W większych miastach na występy teatrów można natknąć się przypadkiem. Widowiska nastawione są na to, by dotrzeć do szerszej publiczności i zaprezentować swoje zdolności. Chodzi też  o to, by ludzie na chwilę się zatrzymali, obejrzeli, wyłączyli się  ze swojej codziennej rutyny.

W dzisiejszych czasach ludzie najczęściej nie przeżywają niczego wspólnie. Zamiast razem  na coś patrzeć, wysyłają  do siebie filmy, posty, zdjęcia. Nie widzą  reakcji  drugiej osoby. Podczas występów  ulicznych  wszyscy mogą się dzielić swymi doznaniami. Takie zbliżenie do siebie ludzi jest czasem potrzebne.

Weronika Ł.

Grafika:

http://ocdn.eu/images/pulscms/ZTY7MDA_/0c9cd0b4ef991475edbb5e9b3b754038.jpg

http://www.stencilrevolution.com/photopost/2012/09/Girl-with-a-Balloon-by-Banksy.jpg

https://sites.google.com/site/street95art/_/rsrc/1468749334911/home/graffiti/scratching-wydrapywanie/images%20(3).jpg

http://www.szlakpiastowski.com.pl/data/news/470.jpg

http://artikelen.foobie.nl/images/thumbs/ff81baf5db241d67a7b6c8f5ffe89a01.png

http://www.kievtheatre.eu/Pictures/Between/Between%20Haeven%20and%20Earth01.jpg