13 grudnia 2025

Językowe potyczki

 

Zwycięskie słowo – „szponcić”

 

Slang młodzieżowy wiąże się z emocjonalną oceną(…)

Ekspresja idzie w parze z wyobraźnią,

dzięki czemu słowa (…) nabierają dodatkowych znaczeń.

(Agnieszka Warnke)

 

W bieżącym roku po raz 10. odbył się plebiscyt Młodzieżowe Słowo Roku, który zdaniem organizatorów, pomaga zrozumieć „swoisty kod młodości”.  To również  „okazja do zabawy językiem polskim i refleksji nad ciągłymi zmianami, które w nim zachodzą”.

Plebiscyt jest organizowany przez Wydawnictwo Naukowe PWN, a  jury – Bartek Chaciński, Ewa Kołodziejek, Marek Łaziński, Anna Wileczek – stara się, aby przebiegał zgodnie z zasadami etykiety i etyki oraz w przyjaznej atmosferze.  Jurorzy specjalizują się w młodzieżowej polszczyźnie i są wspierani  przez zespół młodzieżowy z Obserwatorium Języka i Kultury Młodzieży oraz przedstawicieli PWN.

Plebiscyt Młodzieżowe Słowo Roku składa się z dwóch etapów. W pierwszym językoznawcy analizują zgłoszenia i wyłaniają najczęściej pojawiające się te słowa, które są zgodne z regulaminem. I one przechodzą do drugiego etapu plebiscytu. A potem internauci spośród nich wybierają Młodzieżowe Słowo Roku.  

Finałowa gala plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku 2025  odbyła się w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.  Okazało  się, że zwyciężyło słowo „szponcić”. W werdykcie jurorzy wyjaśnili, że „szponcić” to tyle co spontanicznie, energicznie działać, nie zawsze legalnie; mieć nagłe pomysły lub podejmować  improwizowane akcje. Może oznaczać dezaprobatę lub podziw. Efekt takich zachowań to „szpont”. Słowo „szpont” wywodzi się z gwary więziennej, ale  nagłośnił je w swoich filmach internetowy streamer Makaljer ,  przedstawiając zmyślone teorie na temat wpływu komputerów na ludzką psychikę. Słowo „szponcić” z kolei, umieścił na ścieżce dialogowej Jakub Rużyłło, scenarzysta serialu „1670”.

Drugie miejsce zajął idiom liczbowy 6 7, zapisywany w różnych wariantach jako „67, 6-7, six seven, sześć siedem”. Może mieć różne znaczenia: żart, radość, ekscytację, podtrzymanie kontaktu.

Wyróżnienie przyznano zrostowi  OKPA , który  jest połączeniem międzynarodowego wyrazu akceptacji „OK” oraz polskiego pożegnania „pa”. Wymawia się: okpa/ okejpa/ okipa lub z dodatkiem łącznika „to” (okejtopa/okitopa).

W finale Młodzieżowe Słowo Roku znalazły się również słowa: „brainrot”, „bro", „fr”, „freaky”, „GOAT”, „klasa”, „lowkey”, „skibidi”, „slay”,  „szacun”,  „tuff” oraz „twin”.  Czy używacie tych słów?

Unge

 

Grafika:

https://static.polityka.pl/_resource/res/path/01/2c/012c30a8-21a7-41d1-a2cd-bb6ef96168c3

https://ipla.pluscdn.pl/dituel/cp/zd/zd8x14hoaxi5pffagwrq9wvav8se5ju3.jpg