Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie?
[…] oskarżono go[…]
o ateizm, herezję i psucie młodzieży.
Tymi kamieniami tłum i w starożytności najchętniej ciskał
w zbyt wybitne jednostki,
jeśli tak były nieostrożne,
że przed tłum szły z tym, co nie jest dla mas;
tym kamieniem trafiony padł i Sokrates.
Filozof Władysław Witwicki, pisząc o śmierci Sokratesa, użył przenośni, która jednak wyraża istotę rzeczy – tragizm jednostek wyprzedzających własne epoki. Konflikt wielkich osobowości - tworzących historię i kulturę – z przeciętnością oraz z okolicznościami. Konflikt aktualny w każdych czasach, niestety. Sokrates został otruty a nie ukamienowany, lecz to nie zmienia faktu, że Ateńczycy nie rozumieli i nie chcieli jego misji – wpajania postawy życiowej, której sensem były wielkie ideały moralne. A drogą do celu - zabarwione ironią rozmowy wiodące do poszukiwania prawdziwej wiedzy.
Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie,/Że ci ze złota statuę lud niesie,/Otruwszy pierwej… - pytał Cyprian Kamil Norwid. Sąd ateński obwinił filozofa o bezbożność i demoralizację młodzieży oraz skazał na śmierć. Nie pomogły mowy obrończe, a sam oskarżony przyjął wyrok z godnością – najpierw odmówił ucieczki z Aten, a potem wypił cykutę. Co Sokrates zrobił Atenom? Prowokował jego mieszkańców do moralnego doskonalenia się, u wielu obnażał głupotę, co burzyło ich beztroskie życie oraz budziło sprzeciw. Platon w Obronie Sokratesa przytoczył słowa filozofa z jego mowy w trakcie procesu: […] póki mi tchu starczy, […] bezwarunkowo nie przestanę filozofować i was pobudzać, i pokazywać drogę każdemu, kogo tylko spotkam. Pouczał: zabijając ludzi nie powstrzymacie kogoś od tego, żeby was nie ganił i nie łajał […] I dodawał: bezmyślnym życiem żyć człowiekowi nie warto. Niestety, misja filozofa w Atenach zakończyła się jego klęską. Norwid w XIX wieku pisał: Dopiero Sokratesowi w kilka czasów po jego śmierci Ateńczycy statuę ze złota postawili. Takie to brutalne koleje losu– syn mija pismo, a wnuk wspomina, gdy człowieka już nie ma.
Sokrates nie napisał żadnej pracy, a poglądy oraz sposób jego działania przekazał jego uczeń - Platon. W Obronie Sokratesa przedstawił go jako wzór filozofa, miłośnika mądrości oraz poszukiwacza dobra. Myśli Sokratesa przetrwały do dziś w umysłach ludzi dążących do ideału człowieczeństwa. Dlatego warto choćby pokrótce zapoznać się z jego wybranymi poglądami.
Wiem, że nic nie wiem. To bardzo ważna i znana myśl Sokratesa. Jest wyrazem pokory filozofa, której uczył również swoich rozmówców. Uświadamiał im, że tak naprawdę niewiele wiedzą, choćby mieli o sobie wygórowane mniemanie. I nie brak wiedzy jest największym problemem, lecz jej nieświadomość. Mówił: tylko głupcy nie mylą się nigdy. Strzeż się ludzi, którzy są pewni tego, że mają rację. Świadomość niewiedzy prowadzi z kolei do jej poszukiwania. Najmądrzejszy jest, który wie, czego nie wie - mówił Sokrates. A im ktoś mądrzejszy, tym lepiej rozumie, że musi się jeszcze wiele nauczyć.
Puste worki nadyma wiatr, bezmyślnych ludzi – próżność. Tak zwykł mówić, aby zmusić swoich rozmówców do samokrytyki. W trakcie dyskusji wcielał się w rolę prostaczka poszukującego wiedzy i pozwalał, aby rozmówcy go pouczali. Pozornie zgadzał się z ich tezami, usypiał czujność, a następnie demaskował ich niewiedzę. Tym, którzy naprawdę pragnęli wiedzy, pomagał dojść do niej drogą dedukcji, posługując się prostym językiem i naprowadzając rozmówców pytaniami na właściwy tok rozumowania. Słuchanie, zadawanie pytań i docieranie do prawdy – oto sposób prowadzenia dialogu, zwany metodą sokratyczną.
Życie bezmyślne nie jest warte życia. Ważne jest dążenie do wiedzy, ponieważ z nią wiąże się prawda, a z prawdą - dobro i cnota. Wiedza jest warunkiem czynienia dobra oraz bycia szczęśliwym. Zło natomiast, jest popełniane albo z powodu braku wiedzy, albo nieświadomie, gdyż człowiek nie jest nigdy zły dobrowolnie. Zdaniem Sokratesa, najszybciej dochodzi się do wiedzy przez dyskusję i zadawanie pytań. Wierzył bowiem, że prawda tkwi w ludziach i pomagał się jej „narodzić” w trakcie rozmów.
Nie należy dbać […] o nic bardziej niż o duszę. Dusza w rozumieniu Sokratesa to rodzaj wewnętrznego ośrodka wyposażonego w zdolności- logicznego myślenia oraz autorefleksji. Zadaniem człowieka jest rozwijanie tych darów poprzez ćwiczenie logicznego myślenia (a więc osiągania rzetelnej wiedzy) oraz poznawania samego siebie. Dzięki tym staraniom życie stanie się świadome, a nie sterowane przez zewnętrzne bodźce lub wewnętrzne namiętności.
Ateny są jak ospały koń, a ja jak giez, który próbuje go ożywić. Sokrates niepokoił ludzi polityki i władzy dociekliwymi pytaniami. Dowodził, że niewiele wiedzą i muszą się uczyć. Krytykował demokrację ateńską, aby ją doskonalić, ponieważ jest niby koń wielki i rasowy, ale taki duży, że gnuśnieje i potrzebuje jakiegoś żądła, żeby go budziło .
Bać się śmierci jest tym samym, co mieć się za mądrego, nim nie będąc. Kiedy został skazany na śmierć, pocieszał żonę: Nie płacz – wszyscy jesteśmy skazani na śmierć z natury.
Sokrates miał wykształcenie gimnastyczne, muzyczne i literackie, a filozofem został – jak żartował – ponieważ miał złą żonę. Rzeczywiście Ksantypa była podobno nieznośna, a jej imię na zawsze stało się synonimem złośliwej, zrzędliwej i kłótliwej kobiety. Przyjęło się też powiedzenie: brzydki jak Sokrates – filozof był bowiem niski, miał wyłupiaste oczy, zadarty nos, wydatny brzuch, krzywe nogi oraz łysinę. Za to odznaczał się doskonałym zdrowiem, siłą i odpornością na wszelkie trudy. Ateńczycy uważali go za dziwaka oraz nieudacznika, ponieważ cały czas spędzał na rozmowach z ludźmi i nauczał, lecz nie żądał żadnych opłat. Jedynie młodzież ateńska, pochodząca z dobrych domów, była zafascynowana jego naukami. To zresztą, z czasem stało się pretekstem do oskarżenia Sokratesa o deprawowanie młodzieży.
Delficka wyrocznia zapytana o mądrość Sokratesa, odpowiedziała: Mądry jest Sofokles, mędrszy Eurypides, – ze wszystkich przecie mężów najmędrszy jest Sokrates. I to chyba najwłaściwsze zakończenie rozważań o tym ateńskim filozofie.
Feda
Grafika:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Josef_Abel_1807_Socrates_teaching_his_disciples.jpg/640px-Josef_Abel_1807_Socrates_teaching_his_disciples.jpg
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Raffael_069.jpg/800px-Raffael_069.jpg
https://static.prsa.pl/images/8bd61664-c4f2-44c7-8d17-08b961fde64d.jpg
Post jest zilustrowany wybitnymi dziełami. Kolejno:
OdpowiedzUsuńJosef Abel „ Sokrates nauczający swoich uczniów”, 1801–1807.
„Szkoła Ateńska” – malowidło ścienne namalowane przez Rafaela w latach 1509–1511 (fragment).
„Śmierć Sokratesa” – obraz francuskiego malarza Jacques-Louis Davida z 1787 roku.
OdpowiedzUsuńOd Sokratesa w dalszym ciągu można się uczyć:
pokory; dążenia do wiedzy; dobra i cnoty; ćwiczenia siły woli; prowadzenie dyskusji.
Sokrates był niewątpliwie człowiekiem wykraczającym poza swoje czasy. Jego dokonania i dzieła są wpominane do tej pory a jego mądrość budzi podziw wśród współczesnych ludzi.
OdpowiedzUsuńNiestety kiedyś Sokrates podkreślał niewiedzę ludzi i brak dążenia do jej zdobycia przez ciągłą naukę ale dziś borykamy się z innym problemem. W dzisiejszych czasach mam wrażenie, że ludzie chcą tą wiedzę zdobywać, ale mnogość informacji, w wielu przypadkach sprzecznych lub nieprawdziwych, powoduje że nie tyle ludzie nie mają wiedzy, lecz jest ona zwyczajnie nieuporządkowana, błędna lub z wieloma lukami co w moim odczuciu dla Sokratesa także nie byłoby to powodem do zadowolenia ...
OdpowiedzUsuńPrzykre jest jak jednostki wrażliwe na problemy społeczeństwa, przekazujące rozsądne rady są wykluczone ze społeczeństwa. Często uznane za chore lub obłąkane, ponieważ odstają od przyjętych schematów. Choć dąży się do akceptacji odmienności i otwartości na różnorodność problem wykluczenia stale jest obecny na świecie.
OdpowiedzUsuń,,Non scholae sed vitae discimus" (łac. Nie dla szkoły, lecz dla życia uczymy się)~Sokrates
OdpowiedzUsuńZ dużym zainteresowaniem zapoznałam się z poglądami Sokratesa. Myśl ,,Wiem, że nic nie wiem.”, najbardziej przykuła moją uwagę.
OdpowiedzUsuńBardzo interesujący artykuł.
OdpowiedzUsuńO wybitności Sokratesa świadczy fakt, że jego myśli do dzisiaj są aktualne. Niestety, aktualny jest również problem wykluczania wybitnych jednostek ze społeczeństwa - chociażby wielu artystów było za życia uważanych za dziwaków. Na szczęście, w dzisiejszych czasach tolerancja dla wyróżniających się osób jest zdecydowanie większa niż nawet jeszcze kilkadziesiąt lat temu, jednak w dalszym ciągu w wielu miejscach na Ziemi problem dyskryminacji nie został rozwiązany.
OdpowiedzUsuńArtykuł przedstawia ciekawe informacje na temat życia Sokratesa. Jego mądrość wyraża podziw ludzi również w czasach nam współczesnych.
OdpowiedzUsuń„Nie nauczą mnie niczego kwiatki, czy drzewa, lecz tylko drugi człowiek.“- Sokrates
OdpowiedzUsuń"Pragnie się tego, czego się nie ma, nie można przecież czegoś chcieć, kiedy się już to ma – skoro więc filozof pragnie mądrości, to nie może być mądry." - Sokrates
OdpowiedzUsuń„Błąd jest przywilejem filozofów, tylko głupcy nie mylą się nigdy.”-Sokrates
OdpowiedzUsuńSokrates jako człowiek odrzucony przez społeczeństwo zmusił mnie do refleksji nad tym, jak często bycie "innym" bywa niewłaściwie oceniane. Jego pokora przed śmiercią i pocieszenie żony dodają mu ludzkich cech, co sprawiło, że zacząłem myśleć o wartościach, które są naprawdę istotne w życiu.
OdpowiedzUsuńOdkrywanie filozofii Sokratesa sprawiło, że chcę dowiedzieć się więcej o jego myśleniu.
„Wiem, że nic nie wiem.”- jedna z najważniejszych, znanych myśli Sokratesa. Myśl ta dalej jest aktualna w dzisiejszych czasach, choćby człowiek przez całe życie się uczył i tak nie będzie wszystkiego wiedział. Sokrates starał się również przekazać, że pokora jest najważniejszą cechą człowieka. Sądzę, że w dzisiejszych czasach tej cechy brakuje wielu osobom.
OdpowiedzUsuń"Wolę wiedzę od bogactwa, ponieważ jedno jest przemijające, a drugie wieczne." - Sokrates
OdpowiedzUsuńTwój artykuł przenosi nas w atmosferę tragicznych wydarzeń związanych z Sokratesem. Opisując jego działania i filozofię, rzucasz światło na konflikty między wielkimi jednostkami a przeciętnością, które są aktualne w każdej epoce. To fascynująca podróż przez życie i myśli jednego z najbardziej wpływowych filozofów, które nadal inspirują nasze rozważania o mądrości, poszukiwaniu prawdy i wartościach moralnych.
OdpowiedzUsuńO Sokratesie można powiedzieć wszystko. Ale jedną racje trzeba mu przyznać. Jego sentencje są ponadczasowe.
OdpowiedzUsuńSokrates również uważał, że każdy człowiek ma swojego ,,Ducha" zwanego Dajmonion. Był to głos wewnętrzny w człowieku, który podpowiadał mu, co postąpić w danej sytuacji. Zasadniczo wszystko sprowadza się do szukania prawdy na temat życia człowieka. Co wiemy o świecie, o którym nie wiemy nic?
OdpowiedzUsuńMyślę, że śmierć Sokratesa nie jest przegraną filozofa.
Artykuł ten przedstawia ciekawie życie Sokratesa , a myśl
OdpowiedzUsuń" Bać się śmierci jest tym samym, co mieć się za mądrego, nim nie będąc." jest najbardziej rzeczywistą rzeczą która nas wszystkich czeka .
Spośród wielu filozofów greckich, poglądy Sokratesa zawsze mnie fascynowały.
OdpowiedzUsuńWarto wspomnieć, że Sokrates był pewien, że każdy człowiek ma ducha zwanego Dajmonion. Był to głos wewnętrzny podpowiadający nam w trudnych sytuacjach.
Poglądy Sokratesa są naprawdę wyjątkowe, był on wybitnym filozofem.
OdpowiedzUsuńSokrates był mistrzem ironii kształtującym myślenie innowacyjne. Jego metoda dialektyczna, dążąca do prawdy poprzez rozmowę, pozostawia trwały wpływ na filozofię i etykę. Jego słowa "Wiem, że nic nie wiem" podkreślają pokorę wobec mądrości i nieustanne dążenie do poznania.
OdpowiedzUsuńSokrates, grecki filozof, wyróżniał się nie tylko mądrością, ale także umiejętnością prowadzenia głębokich dyskusji. Jego metoda dialektyczna pozostawiła trwały wpływ na filozofię, kładąc fundamenty dla wielu koncepcji myślowych.
OdpowiedzUsuń„Wiem, że nic nie wiem” - Sokrates. Zdecydowanie jest to moja ulubiona myśl tego wybitnego filozofa. Cytat uświadamia, że brak wiedzy nie stanowi największego problemu, lecz jej nieświadomość.
OdpowiedzUsuńBardzo wartościowy artykuł, który trafnie ukazuje tragedię Sokratesa, jego konflikt z Ateńczykami, oraz wartość jego filozofii.
OdpowiedzUsuń