Pomyśl, zanim napiszesz!
Dobrze pisać znaczy czynić myśl widzialną.
Uporałaś(eś) się z rozprawką i jesteś z siebie zadowolona(y). Wydaje ci się, że wszystko powinno być dobrze. Boisz się jednak, że czar pryśnie, gdy pani od polskiego weźmie pod lupę twoją pracę. Zawsze zauważy jakieś błędy, których ty nie widzisz, a niekiedy nawet nie wiesz o ich istnieniu. Jeśli chcesz pisać coraz lepiej, wzbogacaj wciąż swą wiedzę z zakresu gramatyki języka polskiego. Zorientuj się też, jakiego typu błędy najczęściej występują w uczniowskich pracach, aby w przyszłości ich unikać.
Co zatem nie spodoba się twojej polonistce? Podpowiem ci, posiłkując się podręcznikami Jadwigi Kowalikowej Nauka o języku polskim dla licealistów oraz Współczesna polszczyzna. Po pierwsze, usterki stylistyczne polegające na niezręcznym lub niejasnym wyrażaniu myśli. Na ogół wynikają one z niepoprawnej budowy zdań –rozwlekłych i pogmatwanych. Oto zdanie, wprawdzie poprawne pod względem gramatycznym, lecz zbyt długie i niełatwo od razu zrozumieć jego sens. Kiedy na podwórku zabrzmiały dźwięki katarynki, twarz dziecka rozjaśnił uśmiech, a cała postać dziewczynki wyrażała radość, która znalazła ujście w tańcu i podskokach tak gwałtownych, że matka obawiała się, iż niewidoma córeczka wyrządzi sobie krzywdę, jeżeli uderzy głową o szafę lub przewróci się, łamiąc sobie rękę lub nogę. Dużo łatwiej czytać ten sam tekst, jeśli rozbije się go na kilka zdań. Kiedy na podwórku zabrzmiały dźwięki katarynki, twarz dziecka rozjaśnił uśmiech. Cała postać dziewczynki wyrażała radość, która znalazła ujście w tańcu. Podskoki dziecka były tak gwałtowne, że matkę ogarnął niepokój. Bała się, że niewidoma córeczka wyrządzi sobie krzywdę. Mogła przecież uderzyć głową o szafę lub przewrócić się. To zaś groziło złamaniem ręki lub nogi.
Na pewno pani od polskiego nie pochwali takiej pracy, w której nie ma logicznego powiązania między zdaniami (oraz akapitami ), czyli nie ma spójności tekstu. Spójrz na tę wypowiedź! Szczególne miejsce w twórczości poety zajmują „Treny”. Stracił on ukochaną córeczkę Urszulkę, która rzekomo była obdarzona talentem literackim. Napisał cykl wierszy oddających ból ojcowski. Dużo lepiej brzmi ona po przeredagowaniu. Szczególne miejsce w twórczości poety zajmują „Treny”. Ich powstanie wiąże się ze stratą ukochanej córeczki Urszulki, obdarzonej rzekomo talentem literackim. Po jej śmierci napisał Kochanowski cykl wierszy oddających ból ojcowski.
Błędem jest również powtarzanie tych samych wyrazów w bliskim sąsiedztwie. Pisarz przedstawia życie wsi. Dzięki zamiłowaniu pisarza do szczegółu obraz jest bardzo dokładny. Taka umiejętność obserwacji jest charakterystyczna dla pisarza –realisty. Czy nie lepiej ująć tak? Autor przedstawia życie wsi. Dzięki jego zamiłowaniu do szczegółu obraz jest bardzo dokładny. Taka umiejętność obserwacji jest charakterystyczna dla pisarza –realisty.
Częstym uchybieniem jest nadużywanie zaimków wskazujących. Miejsce tego dramatu jest w literaturze szczególne. Utwór ten zyskał od początku wielką popularność. To była dla odbiorców nie lada zabawa, gdy porównywali osoby dramatu z prawdziwymi postaciami. Oni właśnie przyczynili się do powstania tej szczególnej aury wokół dzieła. W ten sposób powstała jego swoista legenda. A może by tak? Miejsce tego dramatu…Zyskał on od początku… Było dla jego odbiorów nie lada zabawą… Właśnie owi odbiorcy przyczynili się do powstania szczególnej aury wokół dzieła. Powstała swoista legenda „Wesela”.
Zanim napiszesz, pomyśl! Jeśli się zastanowisz, na pewno nie zbudujesz takiego oto zdania. Wczoraj w naszym mieście podczas festynu, który odbywał się na rynku i był wielki gwar w pobliżu parku zginął czarny pies z puszystym ogonem, do którego była przywiązana starsza pani. Pamiętaj, że takiej wypowiedzi nie zaakceptuje żaden polonista. Chaos myślowy, brak znaków interpunkcyjnych, niewłaściwy szyk, no i niezamierzony komizm: starsza pani przywiązana do ogona. Podobnie rzecz się ma z niejednoznacznym stosowaniem zaimków (odnoszących się do kilku fragmentów zdania). Powieść przedstawia historię potężnej rodziny magnackiej odgrywającej ważną rolę polityczną i kulturalną w siedemnastowiecznej Polsce. To ona właśnie budzi szczególne zainteresowanie dzisiejszego czytelnika. Rodzi się wątpliwość: czytelnik interesuje się powieścią, rodziną, jej rolą czy Polską?
Co jeszcze wytknie ci pani od polskiego? Na pewno słownictwo potoczne, które jest niestosowne w wypowiedzi pisemnej, ponieważ burzy jednorodność stylistyczną oraz kłóci się z formą i funkcją wypowiedzi szkolnej rozprawki. Stanisław Wyspiański okazał się w „Weselu” bezlitosnym szydercą. Każdemu dostało się za swoje: inteligencji i chłopom. Przejechał się po chłopomanach i marzycielach. Przyłożył swojemu przyjacielowi Panu Młodemu. Każda twarz (…) okazywała się szpetną, wykrzywioną lub głupią gębą. Taka wypowiedź - w znacznej mierze potoczna - jest zdecydowanie nieodpowiednia. Niewłaściwa jest również tendencja do patosu i poetyczności. Oto próbka takiego stylu. Nad Soplicowem od świtu widniało lazurowe niebo, na którym prześwitywały złociste promienie słońca. Nagle na ganku pojawiło się tajemnicze dziewczę o złotych włosach i błękitnych oczach. Roztaczało wokół siebie niezwykły czar. Pamiętaj, że rozprawka wymaga stylu zbliżonego do języka publicystyczno- naukowego, nie możesz więc używać słownictwa nacechowanego ekspresywnie. Twój stosunek do przedstawianego problemu musi mieć postać obiektywnej relacji.
Niniejszy post nie wyczerpuje zagadnienia dotyczącego błędów, zwraca jedynie uwagę na te najczęściej popełniane. Jeszcze wiele pułapek czyha na ciebie: z zakresu deklinacji, koniugacji, składni, słownictwa czy ortografii. Dlatego ma rację Jadwiga Kowalikowa: Kto chce dobrze pisać, powinien zaprzyjaźnić się z gramatyką i zasmakować w słownictwie. Trudne zadanie? Może i trudne, ale dążenie do sukcesu musi być okupione wysiłkiem. Powodzenia!
Amica
Grafika:
https://img.freepik.com/vetores-premium/a-menina-teve-uma-ideia-procure-a-solucao-para-o-problema-mulher-e-lampada-amarela_499739-609.jpg?w=360
https://img.freepik.com/vetores-premium/empresario-com-lampada-homem-tem-uma-boa-ideia-solucao-do-problema_284092-1930.jpg