Rekonstrukcja historyczna
W odtwórstwie historycznym
istnieje ścisły związek teorii z praktyką,
gdyż oparte jest ono na fizycznym doświadczaniu
i zdobywaniu wiedzy na podstawie rekonstrukcji
i replik przedmiotów, strojów, broni, sprzętu.
(Szymon Markowski)
Czym jest rekonstrukcja historyczna? Najprościej ujmując, można powiedzieć, że to odtwarzanie wydarzeń i postaci z przeszłości. Wikipedia podaje: zbiór działań, podczas których ich uczestnicy odtwarzają w strojach i za pomocą artefaktów wytworzonych współcześnie (względnie oryginalnych) konkretne wydarzenia z przeszłości (najczęściej bitwy) albo różnorodne przejawy życia w konkretnym okresie historycznym. Niektórzy używają zamiennie pojęć: rekonstrukcja historyczna oraz odtwórstwo historyczne, choć historycy wciąż spierają się o różnice między nimi.
Część 1: Rekonstrukcja historyczna w dawnych czasach. Początki znanego nam odtwórstwa historycznego można upatrywać już w czasach starożytnego Egiptu. Żołnierze faraona odgrywali nie tylko sceny z mitologii, ale odtwarzali także bitwy, zwłaszcza momenty chwały egipskiego oręża. Również w Grecji, w której narodził się europejski teatr, także praktykowano rekonstrukcje, lecz na znacznie mniejszą skalę.
Dopiero Rzymianie sprawili, że rekonstrukcja historyczna stała się rodzajem osobnej dziedziny sztuki. Na przykład na arenie Koloseum, oprócz walk gladiatorów czy polowania na dzikie zwierzęta, odtwarzano również sceny batalistyczne. Potrafiono tak przygotować arenę, aby zalana wodą służyła jako pole do odgrywania bitew morskich. Nie były to jednak takie rekonstrukcje, jakie znamy dziś. Oczywiście, była widownia, był lektor, który opowiadał, co się działo na arenie. Rekonstruktorami byli wybrani niewolnicy. Ubierano ich w odpowiednie stroje, wypuszczano na arenę i kazano walczyć na śmierć i życie. Jeśli faktyczna bitwa była wygrana przez Rzymian, to ich wojsko odtwarzali silni niewolnicy, a do roli przeciwników dobierano ludzi słabych fizycznie i chorych, aby całość bardziej uwiarygodnić. Zdarzały się jednak niespodzianki, gdy bitwę, którą w rzeczywistości wygrali Rzymianie, wygrywali ich wrogowie. Własne rekonstrukcje organizowali również rzymscy legioniści, ale w tym przypadku nie dochodziło do zabijania. Były one rodzajem szkolenia wojskowego, pozwalającego legionistom ćwiczyć musztrę oraz doskonalić własne umiejętności.
Część 2: Rekonstrukcja historyczna obecnie. Obiektem zainteresowań rekonstruktorów są wydarzenia historyczne z przestrzeni wielu wieków. Na całym świecie można znaleźć grupy zajmujące się odtwarzaniem różnorodnych okresów historycznych, od pradziejów do czasów obecnych. W Polsce najczęściej rekonstruuje się wydarzenia z czasu powstań listopadowego i styczniowego, odtwarza oddziały polskiej kawalerii z okresu międzywojennego oraz bitwy II wojny światowej (stoczone na terenie naszego kraju). Poza Polską, w Europie Zachodniej oraz Stanach Zjednoczonych, również prężnie działają różne stowarzyszenia rekonstrukcyjne. Najczęściej zajmują się one odtwarzaniem bitew z okresu wojen napoleońskich oraz I i II wojny światowej. W USA najpopularniejsze jest odtwarzanie wydarzeń z czasów wojny secesyjnej. Co roku odbywa się tam największa tego typu impreza na świecie, czyli rekonstrukcja bitwy pod Gettysburgiem (z 1-3 lipca 1863 roku).
Część 3: Jak zacząć? Po pierwsze: gdy już wiesz, że chcesz być rekonstruktorem i wybrałeś fascynujący cię okres, zacznij od szukania książek. Najlepsze będą albumy opowiadające o interesującej cię epoce, a więc książki historyczne. Dlaczego? Ponieważ musisz poznać tło wydarzeń, które cię interesują.
Gdy już się teoretycznie przygotowałeś, znajdź jakieś bractwo historyczne (grupę rekonstrukcyjną), z którym mógłbyś uczestniczyć w większych wydarzeniach. Starsi koledzy lub koleżanki, którzy zajmują się tym od dłuższego czasu, doradzą co kupić i w jakiej kolejności, żeby bez potrzeby nie marnować pieniędzy. Pamiętaj, że wielu początkujących rekonstruktorów popełnia ten sam błąd: spontanicznie szuka rzeczy w Internecie, nie zwracając uwagi na ich jakość. Wtedy na pewno buty się rozpadną, łuk się złamie, a ubranie będzie źle uszyte i z nieodpowiednich materiałów. Starsi koledzy powiedzą, jak skompletować solidny i zgodny z oryginałem szpej. Poza tym, zawsze lepiej jest w grupie. Będzie wam łatwiej dostać się na imprezę, wziąć udział w rekonstrukcjach. Kolejny krok to – poducz się języka (epoki, odtwarzanej postaci) oraz poznaj tamte obyczaje. Dobrze jest również znać trochę ówczesnych piosenek. Naucz się też gotować ulubione potrawy odtwarzanej postaci, dowiedz się, jak dbała o higienę. To wszystko jest konieczne, aby rekonstrukcja była wiarygodna.
Musisz mieć świadomość, że rekonstrukcja to fascynujące hobby, ale również bardzo drogie. Trzeba kupować coraz więcej książek. Im więcej książek przeczytasz, im więcej ludzi poznasz, tym więcej projektów zechcesz zacząć. Warto jednak skupić się na jednym i doprowadzić go do końca, zwłaszcza że ubrania oraz sprzęt są bardzo drogie. Jeśli wytrwasz w tym hobby, z czasem poznasz nowych ludzi i doświadczysz wielu ciekawych rzeczy. Otworzy się przed tobą wiele nowych możliwości: projekty edukacyjne, współdziałanie na rzecz patriotyzmu (między innymi porządkowanie cmentarzy, wystawianie wart honorowych, upamiętnianie ważnych postaci).
Rekonstrukcja historyczna to bardzo pasjonujące hobby, na które - moim zdaniem - warto poświęcać swój czas i energię. Można dzięki niej poznać wielu ludzi, dowiedzieć się naprawdę bardzo ciekawych rzeczy i przekazać swoją wiedzę innym.
Michał
Grafika:
https://stylowydwor.pl/public/assets/rekonstrukcja_logo.jpg
https://www.atouchofrome.com/images/colosseum/colosseum%20naval%202.jpg
Zdjęcia autorskie