Prawda czasu, prawda
ekranu
Media nie oddają pełni rzeczywistości.
(Igor Janke)
Uczniowie klas pierwszych mieli okazję wziąć
udział w lekcji w kinie. Tematem tegorocznego wykładu były media i ich wpływ na
życie współczesnego człowieka. Przedstawicielka Centrum Edukacji Filmowej
Wołomin - pani Anna Gutkowska lekcję rozpoczęła od słów: Media są niejako
narzędziem komunikacji.
Po krótkim wprowadzeniu przeszliśmy do sedna sprawy, czyli ABC mediów. Mediami
nazywa się to, co przekazuje informacje, czyli: prasę, telewizję, Internet,
radio a nawet telefon. Powróciliśmy więc do czasów prehistorycznych (fragment
filmu Jaskinia
zapomnianych snów), w którym jako niezbity dowód potrzeb
komunikacyjnych człowieka zostały przedstawione malowidła w Lascaux. W
najstarszych epokach do przekazywania komunikatów ludzie używali przeróżnych
systemów znaków, począwszy od blasku ognia, przez dym aż po wszelkiego rodzaju
dźwięki.
Prasa. Media kojarzymy obecnie
przede wszystkim z prasą, a z badań wynika, iż znaczny odsetek Polaków
najbardziej wierzy informacjom zawartym w gazetach. Nagły rozwój prasy przypada
na XIX wiek, ale w Polsce jej początki sięgają jeszcze XVIII wieku, gdy powstała
pierwsza polska gazeta Monitor. Gazety
początkowo składały się tylko z tekstu, jednakże w miarę upływu czasu
zaczęły się w nich również pojawiać zdjęcia (za pierwszą fotografię prasową w
nowoczesnym rozumieniu uważa się zdjęcie płonącego Hindenburga z 1937 roku).
Oczywiście, w gazecie nie może być zamieszczone pierwsze lepsze zdjęcie, musi
ono przykuwać uwagę oraz oddawać w pełni istotę tekstu pod nim
napisanego. Dzisiaj obserwujemy też zjawisko tabloidyzacji mediów, co oznacza,
że zdjęcia, zwłaszcza sensacyjne, zaczynają dominować nad tekstem.
Na lekcji w kinie
wysłuchaliśmy też wypowiedzi znanych dziennikarzy na temat artykułów
prasowych. Mariusza Szczygła: Zabierasz czas każdym
zdaniem, więc
musisz przemyśleć, co chcesz wlać na papier; Jacka Żakowskiego: Ile minut człowiek
może poświęcić w ciągu dnia na media? Oba zdania pozwalają zrozumieć, jak
ważna i wymagająca jest praca publicysty.
Radio, telewizja,
Internet. Lata
20. XX wieku to rozkwit radia. Mediom drukowanym
było trudno sprostać konkurencji z radiem, przewyższającym je szybkością
informowania, mającym dostęp do osób nieumiejących czytać oraz
charakteryzującym się stosunkowo niewielkimi kosztami rozpowszechniania
programów. Radio odegrało też ważną rolę w czasie II wojny światowej: umożliwiało docieranie z informacjami za linie
frontów, między innymi do krajów okupowanych przez Niemcy, pełniło funkcje
dywersyjne, podtrzymywało ducha oporu oraz wiarę w zwycięstwo. Jako
przykład można podać film Szyfry wojny. Po
wojnie swój rozwój przeżywała także telewizja. Pierwsza transmisja
telewizyjna na świecie miała miejsce jeszcze w 1928 roku w Londynie. W
Polsce był to rok 1952 – zaprezentowano wówczas 30-minutowe widowisko baletowe.
Obecnie dzięki Internetowi komunikaty wędrują w dwie strony naraz. Internet to
chleb powszedni i nikt z nas nie może już się obyć bez tego narzędzia
pracy i rozrywki. Czy jest to oglądanie filmów, czy też czytanie aktualnych
wiadomości z kraju i ze świata, bądź porozumiewanie się z innymi ludźmi na
całym świecie - do tych wszystkich czynności Internet jest nam
niezbędny. Korzystanie z mediów oraz
z nowych technologii jeszcze nigdy nie było tak powszechne jak dziś. Wbrew
niektórym prognozom, Internet nie wyparł telewizji, podobnie jak wcześniej
telewizja nie wyparła radia, a radio prasy. Media nie zwalczają się, lecz
nawzajem się uzupełniają. Konsumenci korzystają z nich wszystkich, dostosowując
odbiór do swoich potrzeb i możliwości w danym momencie. Pani prowadząca
wykład omówiła funkcje mediów, tworząc niżej przedstawioną piramidę.
Pani prowadząca lekcję zauważyła też, że
istnienie we współczesnych mediach tendencji powodujących, że piramida odwraca
się, a więc – niestety - rozrywkowa funkcja dominuje nad informacyjną.
Tymczasem rzeczywistość jest całkowicie odwrotna do schematu. Nawet pojawiło
się nowe pojecie infotaiment – słowo łączące informację i rozrywkę, gdy
rzetelny obraz rzeczywistości zastępuje się sensacją, skrótami myślowymi,
krzykliwymi tytułami, dużymi, kolorowymi zdjęciami itp. Media balansują na
granicy moralności. Gdzie przebiega ta delikatna granica? Odpowiedź na to
pytanie odnajdziemy w filmie Kumple, który
mieliśmy okazję obejrzeć po wykładzie.
W obecnych czasach chęć
bogactwa, zysku czy sławy przyćmiewa prawdziwe wartości. Tak przedstawia
to norweski film z 2003 roku pt. Kumple w
reżyserii Mortena Tylduma. Jest to
opowieść o mieszkających razem i żyjących pozornie beztrosko przyjaciołach: Kristoferze
(Nicolai Cleve Broch), Geirze (Aksel Hennie) oraz Stigu Inge Otnesie (Anders Baasmo Kristiansen). Każdy z nich
ma jednak jakiś problem. Kristoffer jest zakochany w Elisabeth (JannaFarmoe)
jednakże w jego życiu pojawia się Hanriette (Pia Tjelta). Stig cierpi na
agorafobię (jest to irracjonalny lęk przed otwartą przestrzenią, wyjściem z
domu, tłocznymi miejscami). Geir natomiast jest najbardziej rozrywkowym
człowiekiem z całej trójki. Nigdy nie odmawia sposobności, w której może zrobić
coś szalonego. Pomimo maski wariata jest on
człowiekiem, który musi poradzić sobie z akceptacją syna. Przyjaciele prowadzą
towarzyski tryb życia - na co dzień, po pracy, chodzą na przeróżne
imprezy oraz prowadzą własny wideo pamiętnik, w którym zamieszczają przezabawne
akcje z własnym udziałem.
Pewnego dnia kasety trafiają w ręce znanego
producenta filmowego, który chce zrobić hit telewizyjny, prezentując prywatne
nagrania przyjaciół. Media zmieniają życie bohaterów, którzy z dnia na
dzień stają się bardzo sławni. Sława jednak ma też inne oblicze. Ci którzy
oglądali film, wiedzą jakie to oblicze. Innych zachęcam do obejrzenia tej
sympatycznej komedii.
Podzielcie się refleksjami na
temat własnych doświadczeń z mediami - ich wpływem na życie. Przekażcie swoją
opinię o lekcji w kinie i o filmie Kumple.
Zachęcam do dyskusji.
Daniel
Grafika:
https://lekcje.info.pl/wp-content/uploads/2015/04/LOM-INTERNET-LIC-FRONT-724x1024.jpg
https://iconicphotos.files.wordpress.com/2009/07/new_york_times_2006_23_5_b.jpghttps://iconicphotos.files.wordpress.com/2009/07/new_york_times_2006_23_5_b.jpg
http://7lv.blox.pl/resource/kumple.jpg
http://1.fwcdn.pl/po/63/42/106342/6900082.3.jpg