Spotkanie ze sztuką

  
         W świecie kolorów

Nie rzeczywistość sama,

ale serce, z jakim ku niej przystępujemy,

daje rzeczom kształty i kolory.

    (Henryk Sienkiewicz)

Tworząc kulturę, ludzie  od zawsze posługiwali się kolorami, nadając im szczególne znaczenie. Starożytni Egipcjanie  bardzo cenili kolory słońca.  W starożytnych Chinach wyjątkową rangę  miał  kolor złoty, który był przeznaczony  wyłącznie do dyspozycji cesarza. Dzięki licznym odkryciom archeologicznym wiemy, że Rzymianie upodobali sobie czerwień, kolor władzy i przywilejów, a Grecy zdobili swoje szaty  i domy ciemną zielenią oraz różnymi odcieniami koloru niebieskiego. Zaintrygował mnie ten temat i  chciałabym zaproponować refleksję na temat  roli  barw w dziełach malarskich.

Kolor czerwony  jest uważany za  symbol życia, ma także działanie pobudzające i motywujące. Oddziałuje na psychikę człowieka, aktywizuje jego zmysły i ciało, a także zwiększa apetyt. Jednak z drugiej strony, prowokuje do zachowania impulsywnego i nieobliczalnego oraz oznacza zagrożenie bezpieczeństwa. W malarstwie używany jest jako dominujący kolorystyczny akcent. Wielcy malarze  stosują w swoich dziełach pełną paletę odcieni tego koloru (na przykład Tycjan), Rembrandt natomiast przedstawia na swych obrazach czerwienie pełne żaru. Czerwień jest symbolem władzy, wojny i odwagi, ale także namiętności, płodności i miłości. W dzisiejszym świecie czerwień ma znaczenie  ostrzegawcze -  na przykład w  znakach drogowych.

Na obrazie Kobieta w czerwieni Renaty Rychlik widzimy kobietę, która przegląda się w lustrze. Jest odwrócona tyłem do odbiorcy, ale mimo to, widzimy jej twarz w odbiciu lustrzanym. Dzięki użyciu czerwieni malarka ukazała wdzięk kobiety, a  jednocześnie spowodowała, że jej obraz wzbudza duże emocje -  uczucie pożądania.

Kolor żółty kojarzy się z radością i optymizmem. Rozjaśnia umysł, wzmaga intelekt, koncentrację i precyzję działania. Ponieważ pobudza umysł do pracy,  sprzyja nowym pomysłom, poprawia refleks, a także pomaga podejmować decyzje. Ludzie, którzy lubią ten kolor, nie boją się wyzwań i potrafią im sprostać. Dawniej ten kolor wzbudzał szacunek., dlatego kobiety nosiły żółte welony, a w ubraniach takiego  koloru chowano zmarłe zamężne kobiety. Z biegiem czasu żółty  kolor zmienił znaczenie -  stał się symbolem zdrady, zakłamania i fałszu, również bezwstydu (kobiety lekkich obyczajów) i wrogości. Zachował jednak dawną symbolikę: mądrość, rozsądek, aktywność umysłową, twórczość i wrażliwość.  

Na obrazie Jeana -Honore  Fragonarda Czytająca dziewczyna dominuje żółty kolor sukni. Jest  on tu symbolem wiedzy, szacunku dla kobiety i intymności.  

Kolor zielony jest kojarzony  z naturą, daje poczucie bezpieczeństwa i uspakaja. Zazwyczaj uważany jest za symbol nadziei. Może wydać się to nieoczekiwane, ale w średniowieczu kolor ten nie cieszył się uznaniem. Uważano, że symbolizuje katastrofę, zło i diabła. Istniał nawet przesąd, że kto ubiera się na zielono, ten ściąga złe moce i pecha. Zieleń ma duże powiązanie z porami roku. Gdy mija zima (biel), wszystko dookoła zielenieje. Dzięki temu uznajemy, że kolor zielony jest symbolem życia i młodości. Zieleń koi ludzki wzrok. Ważne decyzje podejmowane są przy zielonym nakryciu stołu.

Na obrazie Mglisty poranek Henryka  Radziszewskiego  przede wszystkim  widzimy łąkę pełną czerwonych i niebieskich kwiatów. W oddali jest piękny zielony las. Na  tym obrazie zieleń symbolizuje życie, rozkwit, urodzaj roślin i kwiatów oraz eksponuje piękno natury.

Niebieski to kolor nieba, morza, wiatru, czyli pomaga odpocząć. Jest symbolem przyjaźni, ale  ma jeszcze wiele innych znaczeń: uduchowienie, pokój, spokój, chłód i świeżość, lecz również dynamizm, kreatywność i inspiracje. W malarstwie  niebieski był dużym utrapieniem, ponieważ bardzo trudne było uzyskanie tego koloru.  Dlatego właśnie  w Rzymie oraz  w starożytnej Grecji  nie używano niebieskiego koloru. Z początku pozyskiwano go z mielonego kamienia szlachetnego azurytu. Niestety, barwnik po pewnym czasie na malowidłach szarzał lub zieleniał. Dopiero w średniowieczu  okazało się , że niebieski jest bardzo potrzebny, ponieważ wzrosło zapotrzebowanie na obrazy Maryi i Chrystusa.

Biedacy nad brzegiem morza to obraz Pabla Picassa z okresu błękitnego. Tytułowi biedacy stoją na tle morza i nieba.  Są  bezradni – skuleni i zziębnięci, co podkreśla niebieski kolor. Picasso upozował ich na wzór antycznych posągów i podkreślił w ich sylwetkach duchowość.

Kolor czarny kojarzy się przeważnie ze smutkiem i  strachem. Symbolizuje ponurość, niebezpieczeństwo, tragedię, katastrofę. Noszą go ludzie – buntownicy,  czyli niezgadzający się z normami społecznymi,  lecz także ludzie, którzy chcą wyglądać elegancko. Czerń podkreśla, a zarazem symbolizuje tajemniczość i seksowność. W starożytnym  Egipcie  czerń była używana do przekazywania znaczeń i symbolów religijnych. Kolor miał przypisane znaczenie, chociażby był utożsamiany z ziemią  jako dawczynią życia.

Sabat czarownic  to  obraz hiszpańskiego malarza Francisco Goi. Obraz wyraża lęk malarza  przed starością i samotnością, ale  również  zło,  głupotę i fanatyzm  ludzi.  Główne postaci na obrazie to kozioł (czerń)  i siedząca po prawej stronie kobieta w czerni. Zebranie jest rytuałem, podczas którego odbywa się  mianowanie kobiety w czerni na wiedźmę.

Zachęcam Was do rozejrzenia się wokół siebie. Jakie widzicie kolory? Jak na Was działają?

Monika

Grafika:

https://paulowolfblog.files.wordpress.com/2015/12/b1bdd-palheta.jpg?w=676

http://www.touchofart.eu/photos/Renata_Rychlik/big/A_woman_in_red_01_rry15.jpg

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Fragonard,_The_Reader.jpg/242px-Fragonard,_The_Reader.jpg

http://www.touchofart.eu/photos/Henryk_Radziszewski/big/Mglisty_poranek_hr52.jpg

http://olamundo.pl/wp-content/uploads/2015/03/picasso-the-poor-at-the-seaside.jpg

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/El_Aquelarre.jpg/400px-El_Aquelarre.jpg