Elegancja językowa
Istnieje pojęcie: elegancja w języku,
czyli „dobry smak
językowy”. Językoznawca Andrzej Markowski (na zdjęciu) pisze o niej: jest,
być może, pewnym luksusem w naszych czasach, ale dlaczegóż by nie pozwolić
sobie na ten luksus? Czy wszystko, co robimy, musi być byle jakie?
Czym jest elegancja
językowa?
To coś więcej niż poprawność gramatyczna wypowiedzi i jej staranność. Oznacza
wybór takich sposobów mówienia i pisania, które pokażą, że człowiek jest
na pewnym poziomie, czyli potrafi się odpowiednio zachować w określonych
sytuacjach, a także dba o swój wizerunek poprzez język, którym się
posługuje.
Kto może być elegancki językowo?
Po pierwsze, ten, kto rozumie, że wypowiedzi mogą się różnić
zabarwieniem stylistycznym, choć są równoważne. Zawsze powie: Zlekceważył
prośby nauczyciela i rodziców. Nigdy natomiast: Olał prośby nauczyciela i
rodziców. Wie bowiem, że czasownik olać należy do najbardziej potocznej warstwy
słownictwa i jest wyraźnie obsceniczny. Po drugie, potrafi w
odpowiedniej sytuacji użyć właściwej konstrukcji i właściwego słownictwa.
Do ludzi starszych nie będzie się zwracać: Dobrze, że państwo przyszliście.
Nie jest to bowiem grzeczna forma i wiele osób – po prostu – razi. Użyje
poprawnej formy: Dobrze, że państwo przyszli. Nieeleganckie jest także
powiedzenie: Nie wiem, czy się wyrobię. Pochodzi ono z gwary młodzieżowej i
jest niestosowne w oficjalnej sytuacji. Powie: Nie wiem, czy zdążę. Nie
wiem, czy temu podołam. Po trzecie, elegancki językowo jest ten, kto
zachował indywidualność. Nie posługuje się schematycznymi, utartymi
zwrotami czy sztampowymi zbitkami słów. W jego języku nie ma takich oto
sformułowań: W tym temacie mam pakiet priorytetów. Zabezpieczam środki na
zbilansowanie budżetu domowego. Na dzień dzisiejszy zanotowałem ewidentne
straty. Profesor Bogdan Walczak pisał: Język to nie jeden klawisz, lecz cała
klawiatura. Warto o tym pamiętać. Po czwarte, nie popisuje się
wyrazami modnymi: wyartykułować, kondycja, generować, konsensus, spektakularny,
ale też takimi: oszołom, komuch, solidaruch, pisior, dekretynizacja. Po piąte,
człowiek elegancki językowo mówi starannie: wyraźnie i niezbyt szybko, by
słuchacz mógł go zrozumieć. Naturalne jest, że nigdy nie powie i nie
napisze: idom (idą), czeci (trzeci), poczebuję (potrzebuję), byliśmy (byliśmy). Po
szóste, elegancja zakłada używanie tylko takich słów, które nie urażą
rozmówcy. Niedopuszczalne jest zatem takie oto stwierdzenie: Co za głupoty pani
wygaduje? Czy nie widzi pani, że sama się ośmiesza?
Profesor Andrzej Markowski uważa ponadto:
najgorsze jest to, że silenie się na elegancję (także w języku) właśnie tę
elegancję zabija. Bo dobry smak to taka cecha wypowiedzi, którą się dostrzega
(paradoksalnie!) dopiero wtedy, kiedy ktoś jej uchybi albo kiedy jej już nie
ma. I wtedy stwierdzamy: „Och! jak to nieładnie, nieelegancko
powiedziane!” Zapraszam do grona elegantów językowych. Przy odrobinie wysiłku i
dobrych chęci to nie jest aż tak trudne. Trzeba się jedynie zdecydować, kim
chcemy być. A imponować ludziom niedouczonym to żadna sztuka!
Miłośnik poprawnej polszczyzny
Grafika:
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOUm1erYXxJl055tEPer_YC7TNB2kiqgz5etKBRVpF6w3RsZ6pkljk7Nut278sNE3m0w0Ehy-YixEogZLg_79WuDmv5L6qDCXft8Y-VzXDsfgkCCMxCOscOHFODQuoaWBSeBgQOifq6L0/s2048/21+lutego.jpg
Istotne jest to abyśmy my - Polacy w sposób poprawny używali ojczystego języka. Wydaje się to rzeczą oczywistą, jednak nie jednemu z nas sprawia to wiele kłopotu, w końcu potyczki językowe zdarzają się każdemu. Myślę, że dzięki takim postom będziemy bacznie zwracali uwagę na to o czym i w jaki sposób mówimy. Pozdrawiam
OdpowiedzUsuńCiekawy artykuł :)
OdpowiedzUsuńBardzo przydatny artykuł. Wiedza, którą zdobyłam podczas jego czytania, przyda mi się na lekcjach j. polskiego ;)
OdpowiedzUsuńCiekawe, pouczające i warte przeczytania.
OdpowiedzUsuńOd dziś stanę się elegantką językową, proszę państwa. Czasami dobrze jest dostosować styl mówienia do określonej sytuacji. Język powinien być ukazywany w całej swojej okazałości.
OdpowiedzUsuńMyślę, że teraz poprawne mówienie jest bardzo potrzebne, zwłaszcza, gdy ktoś chce osiągnąć coś w życiu i dostać dobrą pracę. Warto też mówić poprawnie dla samego siebie i innych- przecież postrzegają nas tak, na jakim poziomie się wyrażamy.
OdpowiedzUsuńhappy* zgadzam się z Tobą, ponieważ obecnie jest bardzo ciężko osiągnąć cokolwiek bez tej, że tak to ujmę podstawy, którą jest poprawność językowa. Aczkolwiek zdaję sobie sprawę z tego, iż sama nie zawsze potrafię poprawnie się wysłowić, a taki post jest bardzo pomocny. :)
UsuńTak jest ! Całkowicie zgadzam się z tym artykułem.. ;) Nie zaniedbujmy naszego języka.. Zwracajmy uwagę, na to jak mówimy oraz jak mówią nasi znajomi. Pozdrawiam ! :)
OdpowiedzUsuńElegancja w języku to zjawisko raczej odległe środowisku młodzieżowemu. Zresztą dorośli też nie zawsze dbają o poprawność i estetykę swoich wypowiedzi. Coraz częściej na ulicy, a także w mediach można usłyszeć niepoprawne sformułowania i co chwilę wypowiadane wulgaryzmy. Może kiedyś uda nam się to zmienić.
OdpowiedzUsuńRaczej nie uda nam się tego zmienić... ponieważ elegancja językowa zanika również w mediach, a jeżeli nasłuchamy się to takim językiem będziemy się posługiwać.
UsuńDlatego należy czytać jak najwięcej książek. Owszem, część z nich jest napisana w języku potocznym, ale zawsze znajdą się takie, które wzbogacą nasze słownictwo. I uwierzcie mi. Ludzie, którzy dużo czytają są łatwo rozpoznawalni ;p
UsuńPrzydatny artykuł.
OdpowiedzUsuńWiele osób we współczesnym świecie zapomina o eleganckim języku i stosuje formy potoczne albo bardzo skrótowe. Szkoda, bo mamy naprawdę piękny język.
OdpowiedzUsuńBardzo fajny artykuł. Dziękuję za tak cenną wiedzę! Postaram się być "elegancka językowo" :) Wam też polecam!
OdpowiedzUsuńNa pewno przyda się to tegorocznym maturzystom :) Matura ustna z polskiego zbliża się przecież wielkimi krokami.
UsuńKażdy powinien kształtować swoją wymowę i uczyć się poprawnie mówić. Najlepiej sie uczy poprzez czytanie książek :)
OdpowiedzUsuńFajny artykuł, liczę na kolejne o tej tematyce.
OdpowiedzUsuń"A imponować ludziom niedouczonym to żadna sztuka!" - bardzo mądre słowa. ;)
OdpowiedzUsuńDobry artykuł :)
OdpowiedzUsuńJa elegancka językowo nigdy nie będę. Jednak czasem miło jest posłuchać osoby, która ładnie i elegancko się wypowiada ponieważ jest to przyjemne dla uch. Na pewno warto znać takie osoby ponieważ słuchając ich sami uczymy się nowych wyrażeń.
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawy,dużo się dowiedziałam(:
OdpowiedzUsuńHa,pomyśleć,że tyle rzeczy można nie wiedzieć.
OdpowiedzUsuńBardzo przydatny artykuł. Dużo ludzi nie świadomie popełnia błędy, a szacunek dla ojczystego języka to nie kaleczenie go :)
OdpowiedzUsuńCiekawy post :) Bardzo spodobało mi się stwierdzenie "Język to nie jeden klawisz, lecz cała klawiatura."
OdpowiedzUsuńMnie również najbardziej spodobał się ten cytat.
UsuńMożna z niego dużo wynieść :)
Bardzo ciekawy artykuł. Po przeczytaniu będę bardziej uważał na moje wypowiedzi.
OdpowiedzUsuńRozwój elektronicznych środków komunikacji prowadzi do zubożenia języka. Co raz częściej używamy skrótów i zapożyczeń z języka angielskiego. Przez to piękno naszej ojczystej mowy zanika.
OdpowiedzUsuńInteresujący post. Wiele można się dowiedzieć dzięki takim artykułom :)
OdpowiedzUsuńJakże niewielu wśród młodzieży tych 'elegantów językowych'. Przyznam że sama do nich nie należę. Dużo się dowiedziałam z tego artykułu i postaram się do tego stosować chociaż trochę! ;)
OdpowiedzUsuńNiestety, język polski jest coraz bardziej kaleczony. :(
OdpowiedzUsuńArtykuł bardzo ciekawy i pomocny. :)
Zawsze staram się wypowiadać "elegancko". Chociaż czasem o tym zapominam i moje słowa brzmią "niechlujnie". Baaaaardzo lubię czytać posty o takiej (czyli językowej) tematyce.
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawy post. Spodobało mi się stwierdzenie : "Najgorsze jest to, że silenie się na elegancję właśnie tę elegancję zabija."
OdpowiedzUsuńDokładnie, to stwierdzenie było bardzo trafne. Chyba każdego denerwują ludzie, którzy zamiast szybko (ale i poprawnie! ) powiedzieć o co chodzi, budują długie zdania, używając przy tym słów calkowicie oderwanych od języka potocznego.
UsuńCiekawy artykuł. Szkoda, że tak piękny język jest wciąż coraz bardziej przez młodzież zapominany i zastąpiony przez slang.
OdpowiedzUsuńJak najbardziej musimy dbać o poprawność językową ale należy pamiętać, że język ciągle się zmienia ,a każdy wieka swoje prawa. Młodzież często nie przykłada wagi do tego co i jak mówi. Ich błędy często wynikają z niewiedzy. W końcu od czego my lekcje języka polskiego!? :]
OdpowiedzUsuńZ prac uczniów. Przykłady nieeleganckiego języka.
Usuń- Po śmierci przyszywanego ojca Edyp .... itd.
- Mity są uniwersalne, więc można je podkładać pod różne losy ludzkie.
Jeśli ktoś nie zauważył niestosowności w podanych zdaniach, to służę wyjaśnieniem - "przyszywany ojciec", mity można "podkładać pod losy". Unikajmy języka kolokwialnego w pracach pisemnych.
Bardzo ciekawy artykuł. Uważam, że wprowadzenie 'elegancji językowej ' wśród młodzieży nie byłoby takim trudnym zadaniem. Wystarczyłby jeden krótki wykład na godzinie wychowawczej, raz w miesiącu i może coś by z tego wyszło :)
OdpowiedzUsuńNawet nie zdawałam sobie sprawy jak bardzo nieelegancka językowo jestem. Postaram się pamiętać o tych zasadach przy wypowiedziach w każdej sytuacji; na lekcjach języka polskiego, ale też w rozmowie ze znajomymi. :) Dziękuję za lekcję, to chyba najlepszy artykuł jaki tutaj przeczytałam od początku roku. :)
OdpowiedzUsuńCzasami zastanawiam się czy ludzie w ogóle wiedzą jak bardzo kaleczą nasz ojczysty język, czy zapożyczanie zwrotów, słów z innych języków stało się dla nich rutyną. A przecież nasz język jest taki piękny - dbajmy o niego!
OdpowiedzUsuńArtykul bardzo przydatny, zwlaszcza dla nas-mlodziezy, ktora posluguje sie mowa potoczna zapominajac przy tym o elegancji w jezyku . Nie powinnismy tego robic zwlaszcza ze wzgledu na to, ze mamy tak piekny i barwny jezyk;)
OdpowiedzUsuń"Człowiek uczy się przez całe życie"-warto uczyć się nie tylko poprawnej,ale i pięknej polszczyzny.
OdpowiedzUsuńZgadzam sie z Tobą Mateuszu w 100% ;) Jednak niektórzy są bardzo odporni na wiedzę xD
UsuńJęzyk polski jest bardzo trudny ale i piękny. Nie ma przyjemniejszej rzeczy od wsłuchiwania się w słowa poprawnej polszczyzny.
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawy i pouczający post. Uważam, że każdy powinien wiedzieć, co to takiego elegancja językowa. To jak się wyrażamy, skutkuje tym jak odbierają nas inni.
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawy i przydatny post :)
OdpowiedzUsuńMyślę,że to jak mówimy dużo o nas świadczy, więc mam nadzieję,że powstanie więcej postów tego typu, gdyż dzięki nim można się nauczyć czegoś nowego. Ja na przykład bardzo często mówię:,,Nie wiem, czy się wyrobię.''-szczerze to myślałam,że to jest poprawne, ale jak widać się myliłam, więc postaram się już nie używać tego sformułowania :)
Ja również często mówię "nie wiem czy się wyrobię". Post jest bardzo przydatny, można z niego wiele się nauczyć i dzięki temu zmienić to, co jest niepoprawne. :)
UsuńCiekawy post. Bardzo przydatne informacje.
OdpowiedzUsuńBardzo przydatny post. Nie raz zdarzyło mi się kaleczyć nasz ojczysty język, ale dzięki takim i podobnym artykułom można się wiele dowiedzieć, a co ważniejsze nauczyć.
OdpowiedzUsuńMyślę, że warto jest dbać o kulturę naszego języka. Pochodzę ze środowiska młodzieżowego, ale czasami nie potrafię zrozumieć jak można cały czas używać wulgaryzmów i form niepoprawnych gramatycznie. Przecież to nasze słowa mówią o tym, kim jesteśmy!
OdpowiedzUsuńZ powyższych pod punktów od 1 do 6 wynika, ze jednak mam w sobie czasem odrobinę elegancji językowej :) osobiście jestem uczulona na to, gdy ktoś mowi MAtematyka albo matemaTYka zamiast mateMatyka ;)
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawy post ! Warto wiedzię jak uzywać elegancji językowej :D
OdpowiedzUsuńPrzepraszam za pomyłkę w komentarzu! Poprawnie miał on brzmieć:,,Bardzo ciekawy post ! Warto mieć wiedzę jak używać elegancji językowej "
UsuńBardzo pouczający post. Według mnie należy dbać o nasz ojczysty język, o jego poprawność oraz kulturę. To jak mówimy, świadczy o tym jacy jesteśmy...
OdpowiedzUsuńWedług statystyk, aż 63 procent Polaków nie dba o poprawność językową ustnych wypowiedzi. Mam nadzieję, że posty o takiej tematyce przyczynią się do zmniejszenia tej liczby. W końcu “granice mojego języka są granicami mojego świata” jak pisał austriacki filozof Ludwig Wittgenstein.
OdpowiedzUsuńOsobiście irytują mnie sytuacje, w których ludzie nie przestrzegają podstawowych zasad poprawności językowej. To straszne, gdy ludzie (zwłaszcza młodzi) nie zwracają uwagi na poprawność wypowiedzi w swym ojczystym języku i często zdarzają im się nawet błędy na miarę szkoły podstawowej. Uważam, że każdy z nas powinien dbać i pielęgnować język polski, bo jest on przede wszystkim częścią naszej kultury.
OdpowiedzUsuńW dzisiejszych czasach elegancja językowa to rzadkość. Ludzie rzadziej zwracają uwagę na to, w jaki sposób się wypowiadają. Cóż się dziwić - jak mamy posługiwać się językiem eleganckim skoro nie jest on obecny w popularnych mediach? W radiu, w telewizji coraz częściej spotykamy się z kolokwializmami oraz licznymi zapożyczeniami z j. obcych. Styl wypowiedzi przybrał "luźną" formę. Widoczny wpływ na to zjawisko ma kultura masowa, której celem jest pozyskanie jak największej liczby odbiorców kosztem jakości przekazywanych treści.
OdpowiedzUsuńOczywiście istnieją media, w których nie brakuje elegantów językowych. Niestety, moim zdaniem, nie są one wystarczająco popularne.
Bardzo ciekawy post :)
OdpowiedzUsuńŚwietny post. Bardzo pouczający. Mam nadzieję, że przeczytaniu go część młodzieży zacznie przynajmniej zwracać uwagę na poprawne wysławianie się i przestanie mnie zadręczać ciągłym : "co tu pisze", "wziąść", "włanczać", "podłanczać" itd. :)
OdpowiedzUsuńZachowywanie elegancji językowej w każdej sytuacji nie jest łatwe, ale na pewno watro to robić, przecież nasz język świadczy o nas...
OdpowiedzUsuńPomimo starań, stwierdzam, że nie posiadam "smaku dobrej wypowiedzi". Niestety wplatam w swoje rozmowy mnóstwo zapożyczeń, pomimo tego, że język polski ma mnóstwo i o wiele lepszych odpowiedników.
OdpowiedzUsuńCiekawy post, a przede wszystkim bardzo pomocny(lubimy takie). Przyznam szczerze, że po przeczytaniu tego artykułu stwierdziłam, że mój język jest bardzo zaniedbany. Od dziś postaram się o bardziej elegantsze wypowiedzi.
OdpowiedzUsuńElegancja językowa to zdecydowanie coś, czego wielu osobom brakuje. Czasem aż uszy puchną od przekleństw słyszanych na przystankach, w autobusach, sklepach - wszędzie! Mamy taki piekny język, a tak bardzo go kaleczymy. Jednak najbardziej irytuje mnie słowo GENERALNIE. Pisarz Filip Onichimowski mówi o tym słowie w ten sposób : "U ludzi skromniejszego wykształcenia i obycia częste podpieranie się w wypowiedzi trudnymi i bardzo trudnymi słowami zasłyszanymi gdzieś, a najpewniej w ogłupiającej telewizji, wedle ich wyobrażeń w magiczny sposób wprowadza ich na salony. Te wszystkie namolnie wtykane na początku zdań generalnie, bo generalnie, bo ja generalnie, a gdy do tego usłyszę jeszcze, bo ja generalnie, szczerze ci mówiąc, to ja wtedy generalnie tracę ochotę do kontynuowania rozmowy."
OdpowiedzUsuńNiestety, wszystko, co mówimy lub piszemy wymaga zastanowienia. Myślę, że czytanie książek pomaga w kształtowaniu eleganckiego języka wypowiedzi.
OdpowiedzUsuńCzytanie książek kształtuje naszą wymowę i wzbogaca nas język. Powinniśmy dbać o nasz język, gdyż świadczy to również o naszej kulturze. Czytanie poszerza horyzonty naszej wyobraźni.
OdpowiedzUsuńBardzo mi się podoba budowa tego artykułu. Jasny w przekazie, bez zbędnych koloryzacji, przyjemny do czytania i bardzo mądry.
OdpowiedzUsuńDziękuję.
W dzisiejszych czasach ciężko jest o spotkanie osoby, która wyraża się w elegancki sposób. Zazwyczaj nie zwracamy uwagi jak, ale co mamy przekazać. A przecież język cały czas się rozwija, więc w XXI wieku powinniśmy doskonale mówić w naszym pięknym, ojczystym języku.
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawy post. Uważam, że używanie "eleganckiego języka" jest bardzo ważne, niezależnie od środowiska w jakim się obracamy.
OdpowiedzUsuńBardzo dobrze, że pojawiają się posty, które pokazują nam nasze błędy, ale równocześnie sposób poprawy. Artykuł trafiony w dziesiątkę.
OdpowiedzUsuńŚwietny post. Od dzisiaj mój język będzie elegancki :)
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawy artykuł, z którego dowiedziałam się wielu ciekawych rzeczy na temat poprawności języka. Postaram się nie robić więcej takich błędów.
OdpowiedzUsuńElegancja językowa jest bardzo ważna. Rozmówca używając poprawnych form językowych wykazuje także szacunek do drugiej osoby.
OdpowiedzUsuńBardzo przydatny post. Elegancja językowa jest bardzo ważna, ale czasem można jej nadużyć. Rozmowa z kimś używającym poprawnych form językowych jest o wiele milsza oraz od razu ma się o takiej osobie lepsze zdanie. Jest to także, jak zauważyła #gwiazdka, forma okazywania szacunku drugiej osobie.
OdpowiedzUsuńCoraz mniej jest osób eleganckich językowo. Błędy pojawiają się wszędzie, a polskie wyrażenia bywają zastępowane przez modne zapożyczenia z języków obcych. Dbajmy o nasz język. Każdemu zdarza się popełniać błędy, jednak już samo dążenie do poprawnego wypowiadania jest wartościowe, warto więc starać się mówić coraz lepiej.
OdpowiedzUsuń