Kącik młodego historyka

Wikingowie  jako  wojownicy

 

 

 

 

 

 

Pojawiają się opinie historyków, 
że pierwszy  historyczny książę Polan, Mieszko I, 
był w rzeczywistości skandynawskim wikingiem 
i przebojem wdarł się na tron zdobytego przez siebie kraju. 
(Sławomir Leśniewski)

Wikingowie to skandynawscy wojownicy, którzy od VIII wieku podejmowali dalekie wyprawy przede wszystkim podróżniczo -zbójeckie i rabunkowe ,ale również o charakterze kupieckim i osadniczym. Jedną z przyczyn tych wypraw była chęć zemsty na najeźdźcach (Francuzi napadali i ciągle atakowali skandynawskie wybrzeża). Główną jednak przyczyną była bomba demograficzna w ich, skutej lodem i skalistej, krainie. Wyprawy  wikingów  były przez kilkaset  lat  przekleństwem Europy i napawały ludność paraliżującym strachem.

Organizatorami wypraw do krajów Europy Zachodniej byli Normanowie duńscy i norwescy (czyli właśnie wikingowie), a także mieszkańcy dzisiejszej południowej Szwecji. Normanowie szwedzcy, głównie Swionowie i Goci, docierali do Bułgarii Kamskiej (obecnie zachodnia Rosja), Rusi Kijowskiej, Bizancjum, a nawet Kalifatu Bagdadzkiego.  Pierwsze większe wyprawy zaczęli organizować około osiemsetnego roku. Miały one charakter łupieski. Wikingowie kierowali się w stronę półwyspu Iberyjskiego, jednak silne państwo Franków, zarządzane przez Karola Wielkiego, zmusiło ich do dalszej wędrówki w poszukiwaniu łupów. Dopiero po przeszło trzydziestu latach zdołali kilkakrotnie złupić Dorestad- jeden z najważniejszych ówczesnych ośrodków handlowych we Francji, a potem Paryż. Karol Łysy wypłacił im ogromny okup (7 tysięcy funtów w srebrze) za opuszczenie splądrowanego miasta. Odtąd frankońscy władcy zaczęli się opłacać bandom wikingów oraz wykorzystywali ich w charakterze najemników w walce ze sobą. Na początku X wieku nie istniał bowiem żaden lepszy, a zarazem skuteczny sposób na powstrzymanie łupieskich najazdów wikingów. Daninę Normanowie pobierali również od władców anglosaskich, a także grabili liczne klasztory. 

Sąsiedzi Francuzów- Brytowie i Irlandczycy - również padli ofiarą tych wypraw, a sezonowe z początku bazy wikingów zaczęły się przekształcać w stałe osady. Na Wyspy Brytyjskie pierwsi najeźdźcy z Norwegii przybyli w VIII wieku. Powoli zasiedlali pas od wschodniego wybrzeża Anglii aż po dzisiejszą Irlandię i niewielką część Walii. W drugiej połowie IX w ich migracja przybrała masowy charakter. Król Anglii - Wessexu Alfred Wielki zrzekł się na rzecz zwycięzców części ziem, w zamian za zaprzestanie dalszej grabieży. Normanowie założyli na podbitych przez siebie ziemiach niewielkie państwo w Irlandii. Dopiero na początku XI wieku Irlandczykom udało się przywrócić rodzimych królów nad Zieloną Wyspą. Państewko założone przez wikingów w delcie Renu przetrwało ponad 30 lat.
 

Schemat podbojów wikingów z czasem zaczął się zmieniać - najeźdźcy zakładali warowne obozy ( sprowadzali rodziny oraz spędzali tam zimy ) i niewiele brakowało , aby zajęli  na stałe zdobyte tereny. W latach 40. IX wieku zaczęli się zapuszczać do Hiszpanii, Afryki i Włoch. Dokonali na tych terenach licznych spustoszeń, zdobyli Sewillę. Głośna stała się trzyletnia wyprawa rozpoczęta w 959roku. Ponad 60 okrętów opłynęło wówczas Półwysep Pirenejski - rabusie docierając do Italii i Afryki Północnej, splądrowali między innymi Pizę. Był to jednak tylko przedsmak ich późniejszych dokonań. Przez cały X wiek wikingowie podbijali, opanowywali  i grabili liczne tereny.

Napadom  na Zachód towarzyszyła również dynamiczna eksploracja okolic Morza Bałtyckiego,  dlatego Bałtyk zaczęto nazywać Morzem Waregów. Pod tą samą nazwą znani byli w Cesarstwie Wschodnim, natomiast Arabowie zwali ich Rusami. W zachowanych przekazach wspomina się o próbach zdobycia przez Normanów Konstantynopola. Pojawiali się tam w celach handlowych -  kupcy oferowali futra i bursztyn,  najemnicy zaś - usługi rzemiosła wojennego bądź żołnierskie. To głównie oni ( obok Rusów ) tworzyli słynną cesarską gwardię wareską  -  elitarną, liczącą kilka tysięcy doskonałych wojowników jednostkę, niezachwianą w wierności władcy.
           

Wchodząc w skład drużyn, liczni Szwedzi, Duńczycy i Norwegowie pojawili się na dworach książąt ruskich. Szczególnie wielką rolę odegrali potomkowie niejakiego Ruryka , który wraz z dwoma braćmi w latach 70. IX wieku sięgnął po władzę nad leżącym na północ od Rusi Nowogrodem Wielkim. Dał on początek rodowi , który zasiadał na wielkoksiążęcych tronach Kijowa oraz Moskwy i przetrwał aż do  końca XVI wieku. Ostatni z Rurykowiczów, car Fiodor I, zmarł w 1598 roku.
           

Pojawiają się opinie historyków, że Mieszko I był także skandynawskim wikingiem, który siłą zdobył tron w państwie Polan. Wprawdzie córka Mieszka została wydana za króla Danii i Szwecji - Eryka Zwycięzcę, a on utrzymywał z nimi dość dobre stosunki, jednak ta hipoteza jest na razie za mało prawdopodobna, żeby uznać ją za pewnik.
                                                                                      

Za ostatniego wikinga uważa się króla Danii, Norwegii oraz Szwecji - Eryka Pomorskiego (1382-1459).  Nie miał zdolności dyplomatycznych i został pozbawiony tronu w wyniku wielkiego powstania ludowego. Chroniąc się w Gotlandii, dokonywał pirackich i łupieskich wypadów, również na swoich dawnych poddanych, został jednak stamtąd przegnany i przeniósł się na polskie wybrzeże, gdzie przyszedł na świat (w Darłowie). Otoczył się zgrają awanturników, a zew rozbójniczych przodków wziął górę nad królewską dostojnością. Eryk Pomorski pozostawił po sobie wielki skarb mieszczący się w największej grocie Gotlandii. Skarb jednak zaginął w niewyjaśnionych okolicznościach, a duńscy królowie bezskutecznie go szukali. Poszukiwania świadczą o tym, że najprawdopodobniej bogactwa Eryka Pomorskiego nie były  tylko wytworem wyobraźni.

Taka była historia Wikingów!

Mati

Grafika:

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/64/Gokstad-ship-model.jpg

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Viking_swords.jpg/1024px-Viking_swords.jpg